Co to jest socjalizacja?
Socjalizacja to proces rozwoju społecznego człowieka, będący efektem zamierzonych i niezamierzonych oddziaływań otoczenia społecznego. Uczenie się zasad współżycia. Do zaburzeń procesu socjalizacji przyczyniają się: negatywna atmosfera domu rodzinnego, brak akceptacji, częsty stres.
Modele socjalizacji: laissez-faire, lepienia z gliny i konfliktu.
Osobowość antysocjalna - identyfikacja z wartościami grupy przestępczej; Asocjalność - niezdolność do socjalizacji (np. ze względu na ułomność)
Na czym polega zjawisko interioryzacji?
Interioryzacja oznacza wszelkie procesy uwewnętrznienia, które zachodzą w trakcie rozwoju jednostki.
Pojęcie rodziny i funkcje rodziny polskiej.
Rodzina - Zazwyczaj jako rodzinę rozumie się dwójkę partnerów i wychowywane potomstwo. Tego typu rodzinie określa się jako nuklearną, gdy jedno z partnerów zamieszkuje także z rodzicami, to jest to rodzina wielopokoleniowa. Jednak tak naprawdę granic rodziny nie da się jednoznacznie określić (choć da się stopniować pokrewieństwo lub powinowactwo). Zazwyczaj związki pomiędzy członkami rodziny mają charakter pokrewieństwa biologicznego, jednak w niektórych wypadkach sam fakt zamieszkania razem klasyfikuje pewna grupę ludzi jako rodzinę.
Istnieją różne formy rodziny. To zróżnicowanie związane jest z istnieniem różnych form małżeństwa, władzy w rodzinie, reguł zamieszkania oraz różnych zasad doboru partnerów.
Małżeństwo stanowiące zazwyczaj trzon rodziny, może mieć charakter mono- lub poligamii.
Fazy życia rodziny: 1) prokreacji 2) wczesnego rodzicielstwa 3) względnej stabilizacji 4) postparentalna
Wymień metody badań psychologicznych.
podstawowe - ankieta, obserwacja, wywiad, psychologiczna analiza wytworów działania wyższych czynności układu nerwowego, kwestionariusz, eksperyment, testy
pomocnicze - matematyczno-statystyczne , socjologiczne, biologiczne, fizyczne, chemiczne
nienaukowe (parapsychologiczne) - hipnoza, grafologia, chiromancja, telepatia.
Co oznacza stwierdzenie, że treści procesu socjalizacji ulegają zróżnicowaniu wewnątrz i między kulturowemu?
Wewnątrzkulturowe - inaczej wychowuje się chłopców inaczej dziewczynki; między kulturami - różnice między kulturami (zachód - islam)
Definicja grupy i cechy - wymień.
Grupa - są to dwie lub więcej osób między którymi istnieje bezpośrednia interakcja posiadająca ustalone, wspólne normy, mające wspólny cel i tworzą rozwiniętą strukturalnie grupę. To pewna liczba osób minimum 2 współdziałająca w nieokreślonym, ale raczej dłuższym czasie na podstawie wspólnych celów i wartości oraz bezpośrednio oddziałująca na siebie i świadomość wyodrębniającą się z otoczenia.
To, że grupa społeczna jest czymś więcej niż zbiorem jednostek, to występowanie wpływu społecznego, który leży u podstaw przemian społecznych.
Cecha - Względnie stała tendencja do określonych zachowań przejawiająca się w różnych sytuacjach. Predyspozycja do reagowania w określony sposób, wspólny dla wszystkich ludzi (Allport)
Definicja sekty i psychotechniki stosowane w sektach.
Sekta - pejoratywne określenie grupy wyznawców, których poglądy religijne są potępiane przez tradycyjne kościoły. Czasem stosuje się również termin nowe ruchy religijne. Takie ujęcie jest jednak zbyt wąskie gdyż nie ujmuje całego szeregu grup totalitarnych posługujących się kontrolą umysłu.
Podział na sekty konwencjonalne i destrukcyjne. Za kryterium "destrukcyjności" przyjmuje się stopień spustoszeń psychicznych osób przebywających w sekcie i poddanych kontroli umysłu.
Określenie sekta (w ujęciu konwencjonalnym) używane jest również bez wydźwięku pejoratywnego dla określenia grup istniejących wewnątrz religii nie posiadających jednej organizacji kościelnej, np. sekty buddyjskie.
Wymień dyscypliny psychologiczne.
teoretyczna, ogólna, rozwojowa, społeczna, wychowawcza, kliniczna, stosowana, zarządzania i organizacji
Podaj hipotezy uzasadniające zachowania pro społeczne i hipotezy uzasadniające uprzedzenia.
Zachowania prospołeczne: 1) wynikają z egoizmu, występują gdy mamy gwarancję zysku; pomoc krewnemu; nagrodzony przez obserwatorów 2) zachowania ukierunkowane na maksymalizację zysku wspólnego mogą występować bez pobudek egoistycznych
Uprzedzenia: 1) generalizacja negatywnych doświadczeń z przedstawicielem grupy na jej całość 2) realny konflikt między grupami 3) społeczna kategoryzacja - deprecjacja grupy przeciwnej 4) przemieszczenie się agresji na dostępny obiekt
Podaj definicję następujących zjawisk społecznych: konformizm, uprzedzenia, zachowania pro społeczne, zachowania społeczne.
Konformizm - zmiana zachowania lub opinii spowodowana rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi. Ponieważ człowiek jest istotą społeczną żyje w stanie ciągłego napięcia między wartościami związanymi z indywidualnością, a wartościami związanymi z konformizmem. Trudno jest odpowiedzieć czy konformizm jest dobry czy zły
Istnieją trzy rodzaje następstw wpływu społecznego: uleganie, identyfikacja i internalizacja.
Uprzedzenia - aprioryczna, powzięta niechęć do innych tylko dlatego, że należą do jakiejś wyodrębnionej grupy społecznej
Zachowania prospołeczne - ujawnienie (z pobudek egoistycznych lub nieegoistycznych) różnych orientacji społecznych wobec rozdziału dóbr między siebie i innych. Działania przynoszące korzyść innym.
Zachowania (orientacje) społeczne - indywidualizm, altruizm, rywalizacja, kooperacja, masochizm, agresja, sadomasochizm, męczeństwo
Typy temperamentalne
ekstrawertyczne
Melancholik(neurotyczne) - lękliwy, sztywny skłonny do rozważań raczej pesymista, powściągliwy w ocenie, nietowarzyski bezczynny
Flegmatyk - (stałe)bierny, ostrożny, lubiący spokój, opanowany, rzetelny, stałego usposobienia, powolny
introwertyczne
Choleryk - (neurotyczne)drażliwy, chwiejny, agresywny, wybuchowy zmienny, impulsywny, władczy
Sangwinik - (stałe)towarzyski uzewnętrzniający się, gadatliwy, wrażliwy, optymista, żywy, beztroski, aktywny
Definicja postawy
uwewnętrzniona przez jednostkę, wyuczona skłonność (akt woli przejawiający się w czynach) do reagowania w społecznie określony sposób, szczególnie przez podejmowanie określonych działań w odpowiedzi na oczekiwania społeczne.
Wymień zmienne określające osobowość
Allport - cecha i dyspozycja osobista
Cattel - cechy powierzchowne i źródłowe
Eysenck - psychotyczność (od altruizmu do przestępczości), ekstrawersja (towarzyskość), neurotyczność (emocjonalność)
Wymień zmienne występujące w eksperymencie psychologicznym.
Zmienna zależna - zmienia się pod wpływem innych; zmienna niezależna - oddziałuje na inne zmienne.
Potrzeby i ich klasyfikacje
Potrzeba - brak czegoś; mechanizm kierujący ludzkimi zachowaniami
Rodzaje potrzeb: 1) fizjologiczne 2) bezpieczeństwo 3) przynależności i miłości 4) szacunku 5) samoaktualizacji
Środki masowego przekazu a proces socjalizacji - wymień najistotniejsze cechy tego procesu
Wykazać różnice między eksperymentem naturalnym a laboratoryjnym, podać przykład na badanie eksperymentalne z uwzględnieniem zmiennych : zależnej i niezależnej, pośredniej
W warunkach laboratoryjnych eliminujemy wpływ dodatkowych czynników, ale główną wadą jest to że nie odbywają się w naturalnym środowisku
Jeśli badamy udział czynnika kulturowego w kształtowaniu IQ, to IQ jest zmienną zależną. Jeśli zaś badamy osiągnięcia szkolne uczniów, to IQ jest wtedy jedną ze zmiennych niezależnych.
Wymień zmienne opisujące osobowość zaburzoną
Brak poczucia winy, chłód uczuciowy, niedojrzałość psychiczna, postawy antyspołeczne, brak poczucia odpowiedzialności za siebie i za innych, uproszczony, często pragnienie kontaktu z rzeczywistością, niezdolność do przewidywania skutków swoich działań, niezdolność do realistycznego planowania, niezdolność do realizacji planów życiowych, dysharmonia psychiczna czyli istnienie w osobowości sprzecznych ze sobą cech i tendencji, powodujące nieistniejące wewnętrzne konflikty, egoizm, egocentryzm, stosowanie do ludzi wyznacznika przez własne problemy i ewentualne korzyści stosowane do ludzi instrumentalnie nie podmiotowo, nieprzystosowanie ogólne,
Środowisko przyczynia się do powstania osobowości zaburzonej - patologiczna rodzina, patologiczne środowisko rówieśnicze, niepowodzenia szkolne i wynikające problemy
Podaj definicje następujących mechanizmów obronnych: introjekcja, projekcja, stapianie się, retrofleksja.
Introjekcja - to wyłączenie dużego płata świata zewnętrznego i włączenie w obszar własnego ja i przypisywanie odpowiedzialności za coś za co nie powinno być się odpowiedzialnym
Projekcja - to włączenie dużego obszaru własnego ja w świat zewnętrzny i zrzucenie odpowiedzialności za siebie na świat zewnętrzny.
Stopienie z otoczeniem - pokrywanie obszaru własnego ja z otoczeniem - wynik - brak poczucia własnej odmienności
Retrofleksja - całkowite oddzieleni się ja od otoczenia i nastawienie na kontratak samego siebie. Brak kontroli nad otoczeniem, wewnętrzne konflikty które prowadzą bezpośrednio do zaburzeń równowagi zarówno zewnętrznej jak i wewnętrznej
Co decyduje o zachowaniu człowieka w koncepcjach behawioralnych
Zachowanie jest wyłącznym rezultatem oddziaływania środowiska zewnętrznego i zdolność do uczenia się, ich zdaniem to jaki typ zachowania wystąpi decyduje środowisko a w szczególności system kar i nagród działających w przeszłości i aktualnie
Gdzie tkwią przyczyny i mechanizmy zaburzeń człowieka w koncepcjach biofizycznych
Przyczyny i mechanizmy zachowania należy szukać nie tylko w środowisku lecz w endokrynologicznych, morfologicznych, fizjologicznych, neurologicznych lub biochemicznych detektorach samego organizmu. Za patologie odpowiadają przede wszystkim: budowa, funkcjonowanie organizmu jako struktury biologicznej
Co istotnie determinuje zachowanie człowieka w koncepcjach poznawczych?
Informacje napływające ze środowiska i informacje zakodowane w pamięci. Sterują one ludzkim zachowaniem, są materiałem przetwarzanym i wykorzystywanym w procesie myślenia, przewidywania, planowania działań podmiotu. Istotnym dla zachowania podmiotu jest typ interakcji jaki zachodzi między informacjami napływającymi z zewnątrz a informacjami już zakodowanymi w pamięci (strukturami poznawczymi) - przypisuje się im rolę szczególną.
Co zalicza się do funkcji struktur poznawczych?
Do funkcji struktury poznawczej zalicza się selekcje i transformacje napływających informacji, opisów i rozpoznawanie elementów oraz zjawisk i rzeczywistości i wzbudzanie napięcia emocjonalnego.
Struktury poznawcze nie są czymś stałym. Ulegają ustawicznym zmianom. Otocznie społeczne, w którym znajduje się człowiek ulega również zmianom, a ich ustanowienie przez człowieka jest jednym z istotnych warunków sprzeczności.
Jakie czynniki wyznaczają ludzkie zachowanie w poglądach Freuda?
Osobowość składa się z trzech warstw:
Id - podświadoma i określona biologicznie warstwa osobowości, która kieruje się zasadą przyjemności, której obce są jakiekolwiek zasady moralne. Wyłączną funkcją tej warstwy jest dążenie do redukcji nieświadomych popędów.
Ego - jest w części podświadoma, w części nieświadoma i w części świadoma. Rządzi się zasadą realizmu, dąży do panowania nad popędami, reguluje ich siłę, zezwala na zaspokajanie popędów tylko wtedy, gdy sprzyja temu konkretnie zaistniała sytuacja. Służy do odkrywania najkorzystniejszych sposobów zaspokajania potrzeb.
Superego - rezultat wychowania społecznego jednostki i narzucenie jej w tym procesie licznych ograniczeń z którymi musiała się kiedyś liczyć. Treścią superego są nakazy, zakazy, wartości, oceny z których większość ma charakter nieświadomy.
Podaj definicję światopoglądu i metody jego kształtowania.
Światopogląd - zwarty system pojęć, poglądów i przekonań wyrażających określony stosunek jednostki do rzeczywistości i wskazujących na pewne normy postępowania. Zawiera twierdzenia opisowe, poznawcze, wartościujące, oceniające, behawioralne. Wypełnia różne funkcje, np. prospektywna, motywacyjna, integrująca, obronna.
Metody kształtowania światopoglądu:
emocjonalnej perswazji
jednostronnej ekspozycji (fakty są zgodne tylko z tezą)
dwustronnej ekspozycji
ukrytej alternatywy (pozornego wyboru)
stereotypowych wzorów (wykorzystywane w propagandzie)
spotęgowanego rozgłosu
wyczekującego przemilczenia
Wymień typy przystosowania się ludzi starych
Adaptacja adekwatnie - konstruktywna > aktywność społeczna i domowa, adekwatna ocena życia, rozwijanie zainteresowań.
Adaptacja zależna > brak wyraźnych objawów dezintegracji, ale nie podtrzymuje swoich zainteresowań, wysoka zależność od innych, stosunki z innymi bierne, podejrzliwość ale nie wrogość.
Adaptacja obronna > nieznaczne objawy nerwicowe, lęk i strach przed bezczynnością, zależnością od innych, zjawisko podtrzymywania poczucia własnej wartości i niezależności, koncentracja na życiu zewnętrznym, aktywność ma zagłuszać myśli o starości i śmierci.
Adaptacja agresywna > agresywność kierowana na zewnątrz, podejrzliwość, otoczenie jako przyczyna zła w życiu, skłonność do rywalizacji, ucieczka w pracę, która jest ucieczką przed śmiercią i starością, brak realizmu, własne niepowodzenia to wynik warunków zewnętrznych i otoczenia.
Adaptacja samoagresywna > poczucie winy za swoje życie, pasywność, objawy depresji, brak zainteresowań, poczucie samotności, przekonanie że śmierć to wyzwolenie.
Adaptacja hipochondryczna > ciągła obawa przed chorobą, nachodzenie lekarzy, stan zdrowia dobry, niepewność jutra, przewidywanie niepowodzeń.
Charakterystyka osobowości antyspołecznej.
Odnosi się do ludzi, którzy czynnie i agresywnie występują przeciw drugiemu człowiekowi lub grupom ludzkim, stanowiąc zagrożenie ich życia i mienia. Podstawą rozpoznania tej osobowości jest ocena prawna i etyczna jej działalności. Wspólną cechą jest chłód uczuciowy i wiążąca się z nim wrogość lub co najmniej obojętność wobec innych. Występują skłonności sadystyczne, niezrównowazenie emocjonalne. Osobowość tą możemy obserwować dość wcześnie - zaniedbania w nauce, ucieczki z domu , stała tendencja do kłamstw, kradzieże, zachowania chuligańskie, odurzanie się alkoholem i narkotykami, brutalne zachowanie w stosunku do słabszych. Zaspokajanie swoich potrzeb widzą poprzez działalność przestępczą. Pasożytniczy tryb życia, brutalne traktowanie współmałżonka i dzieci, życie seksualne jest chaotyczne z wieloma partnerami, mogą występować próby samobójcze. Całkowita obojętność wobec losu swoich ofiar, brak poczucia winy i refleksyjności.
31. Definicja osoby neurotycznej
Przystosowanie emocjonalne, podatność na doświadczenia negatywnych emocji (strach, poczucie winy, gniew), osoby neurotyczne są mało zdolne do kontrolowania swoich popędów oraz zmagania się ze stresem. Reakcja układu nerwowego jest nieproporcjonalna do natężenia, siły i czasu trwania bodźca lub układu bodźców. Osoba neurotyczna jest bardzo niestała, często lękliwa i zahamowana w kontaktach społecznych.
32. Definicja empatii.
Termin oznaczający umiejętność wczuwania się w cudze emocje. Osoba nie posiadająca tej umiejętności jest „ślepa” emocjonalnie i nie potrafi ocenić ani dostrzec stanów emocjonalnych innych osób. Osoba posiadająca tę umiejętność potrafi na podstawie obserwacji zachowania, mimiki twarzy, ruchów ciała i sposobu mówienia odgadnąć stan emocjonalny obserwowanej osoby.
dysharmonia psychiczna, choroba(zaburzenie) uobecniona pod postacią sprzecznych ze sobą cech i tendencji powodujących nieustające, wewnętrzne konflikty motywacyjne.