1. Producent na rynku konkurencji doskonałej.
KONKURENCJA DOSKONAŁA:
Jednorodność produktu
Pełna mobilność czynników
Duża liczba sprzedających i kupujących
Pełna, doskonała informacja o rynku
Siła wielu producentów jest wyrównana. Produkt nie różni się cechami jakościowymi wyrób jest standaryzowany, wybierany na podstawie ceny (konkurencja cenowa).
Podmioty (producent, sprzedawca) pełnią role cenobiorcy, także kupujący pełni rolę cenobiorcy. Cenodawcą jest rynek. Każdy podmiot przyjmuje, akceptuje cenę która jest wynikiem gry rynkowej. Nie każdy produkt może być spostrzegany jako jednorodny wówczas zmienia się model konkurencji. Doskonała informacja o rynku jest założeniem modelowym, bo nigdy nie ma pełnej informacji. Gdy jest dużo podmiotów, to traci się możliwość dostania informacji o wszystkich produktach i podmiotach.
Dlaczego musi być konkurencja?
Łączenie firm jest zbyt kosztowne, jest to mniej opłacalne.
Mniejsze koszty ponosi się przy działaniu samodzielnym, niezależnym, czyli przy pełnej mobilności, swobodzie przenoszenia kapitału. Są to firmy, które nie wymagają dużych nakładów, nie są kapitałochłonne, niższe wymagania kwalifikacyjne pracowników. Dlatego decyzyjnym czynnikiem przenoszenia kapitału jest zysk, czyli rentowność. Jeżeli cena się obniża, obniża się też rentowność, zmniejsza się opłacalność i następuje odpływ kapitału do innych gałęzi rynku. Alokacja dokonywana jest w zależności od efektywności działania kapitału.
Pełna konkurencja w ekonomii zapewnia najefektywniejsze wykorzystanie zysku. Cena jest wielkością daną, dlatego aby zwiększyć zysk, przedsiębiorstwo nie zmienia ceny lecz zwiększa produkcję (do wysokości swych możliwości). Jeżeli zwiększymy cenę, ponad cenę rynkową to przedsiębiorstwo wypadnie z rynku bo wyprzedzi go konkurencja. Natomiast cena znacznie poniżej ceny rynkowej wskazuje na nieefektywne działanie. Przedsiębiorstwo może zwiększać produkcje do chwili, gdy koszt marginalny równa się przychodowi marginalnemu. PM = KM
Czyli koszty pokryły zyski (jest to długoterminowy warunek efektywnego działania przedsiębiorstwa, minimalna akceptowana stopa zysku = 0)
To była strategia maksymalizacji zysku.
Inna strategia - minimalizacja straty, jest to strategia naprawcza firmy (krótkoterminowy warunek).
PUNKTY GRANICZNE RENTOWNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA
cena
koszt KCP
KM
KZP
E P max zysk
P
E' P' min strat
P'
zamknięcie przedsiębiorstwa
a
E - graniczny punkt opłacalności
E ` - punkt zamknięcia przedsiębiorstwa
Cena P zapewnia zysk zerowy. Każda cena powyżej ceny P zapewnia strategię maksymalizacji zysku. Każda cena poniżej ceny P zapewni strategię min strat.
Od P do P' możemy prowadzić strategię min strat. Poziom odtworzenia kosztów poniżej P' nie funkcjonuje, dotarcie do punkt E' powoduje tzw. zamknięcie przedsiębiorstwa.
Zamkniecie przedsiębiorstwa (koszty likwidacji) jest bardzo złożone, należy zatrudnić prawników, kosztorysantów, rzeczoznawców. Należy upłynnić majątek, sprzedać go, zazwyczaj po niskich cenach.
Wtedy przedsiębiorstwo musi dokonać decyzji czy opłaca mu się zamknąć przedsiębiorstwo czy może dalej prowadzić strategię naprawczą (min strat).
2. Producent na rynku monopolu.
MONOPOL PEŁNY
Jeden sprzedawca, wielu kupujących
Jednorodna lub zróżnicowana produkcja ale bez bliskich substytutów
Brak możliwości wejścia na rynek opanowany przez monopol
Doskonała informacja o rynku
Jest to odwrotność modelu konkurencji doskonałej. Brak tu koncepcji gałęzi. Jest jeden producent który stanowi gałąź.
Produkt zróżnicowany różni się cechami jakościowymi, czyli powstaje konkurencja pozacenowa (możemy wprowadzić różne narzędzia konkurencyjne).
Producent jest pełnym cenodawcą (narzuca cenę), nabywca może tylko przyjąć tę cenę lub zrezygnować z danego dobra.
Zdarzają się tzw. sytuacje pozorowane (mimo że jest jeden producent pojawia się konkurencja).
Przy monopolu pełnym są bariery wejścia/wyjścia na rynek, mogą one mieć charakter administracyjny.
Konkurencja pozacenowa:
reklama
promocja
usługi dodatkowe
serwis
Taka pozycja na rynku jest pożądana. Firma realizująca strategię maksymalizacji zysku może optymalizować swą sytuację posługując się kombinacją cena - wielkość produkcji. Te dwie wielkości nie są niezależne. Nie możemy dowolnie zmieniać jednej bez wpływu na drugą. Nie można zwiększyć np. tylko produkcji bo wtedy zmieni się krzywa popytu i zmieni się cena. Można wykorzystać te narzędzia ale trzeba pamiętać że są one ze sobą powiązane.
CENA MONOPOLOWA
koszty
przychody KM
cena
cena
monopolowa
zerowy zysk
krzywa popytu
DD = P = PP
0 Q wielkość produkcji
Cena wyznaczona przez monopol jest ukształtowana przez kombinację
cena - wielkość produkcji (poprzez popyt)
ZYSK DODATNI MONOPOLU
cena
koszty
KM
KCP
P C
B
A DD = P = PP
PM
0 Q e Q
Skąd biorą się zyski przedsiębiorstwa monopolowego ?
Może ono stosować dyskryminację cenową - której istotą jest przejmowanie nadwyżki konsumenta przez producenta. nie zawsze ono może to robić. Może wtedy gdy konsument potrafi oddzielić na sztywno rynki (czyli aby nie było przepływu miedzy rynkami), musi również wyodrębnić rynki o różnych elastycznościach.
Warianty dyskryminacji cenowej:
Ten sam produkt sprzedawany różnym odbiorcom po różnych cenach (bilety PKP i autobusowe)
Temu samemu odbiorcy różne jednostki produktu sprzedawane po różnej cenie (taryfy - korzystanie z usług o różnych porach)
Dyskryminacja doskonała - producent przejmuje całą nadwyżkę konsumenta (wynikającą z użyteczności), producent doskonale zna rynek
STRATA MONOPOLU
cena KM
koszty A C
KCP
P B
PM DD = P = PP
0 Qe Q
Sytuacja wynika z ingerencji rządu na rynku monopolowym np. :
Cena minimalna - skup żywca (rolnictwo)
Cena maksymalna - światło, prąd, gaz (aby było stać każdego na podstawowe dobra)
3. producent na rynku konkurencji monopolistycznej.
MODELE KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ
Wielu sprzedających i kupujących
Produkty zróżnicowane i posiadające bliskie substytuty
Swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania go
Pełna informacja
Produkty zróżnicowane - jest to znaczenie kardynalne gdyż każdy dąży do wyróżnienia swego produktu, chęć przyciągania klienta do danego produktu . Pojawia się konkurencja niecenowa, przejawem takie działania jest wszechobecność reklamy - duże znaczenie strategii marketingowej (wykreowanie swego produktu).
Ograniczenia wejścia na rynek mają charakter ekonomiczny a nie administracyjny .
Są to rynki ukształtowane na zasadzie substytucyjności produktów, każdy producent stara się jednak odróżnić swój produkt od innych, nadaje mu pewne cechy, dlatego jest to daleko idąca substytucja bo jednak te produkty mogą zaspokoić różne potrzeby.
Są dwie sytuacje ruchu cen:
Kiedy firma zmieni cenę może to spowodować zmianę ceny rynkowej (inne też zmienią)
Firma zmienia ale inni nie
Jeżeli inna firma obniża cenę to my obawiając się, że przejmą naszych klientów też obniżamy cenę . Istnieje także przyzwolenie (lojalność) klienta do danej marki. Kupujemy coś bez względu na to czy cena rośnie czy spada. Nasza użyteczność indywidualna sprawia że przyzwyczajamy się do produktu. Ta lojalność zmienia elastyczność cenową - zmniejsza ją.
PROCESY DOSTOSOWAWCZE NA RYNKU KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ
P dd - krzywa popytu przedsiębiorstwa
D DD - krzywa popytu w sytuacji gdy wszyscy
d zmienią cenę
B - wielkość popytu po obniżeniu ceny
P1 A
B C
P2
D d
Q1 Q2 Q3 Q
Obniżenie ceny zawsze przesunie krzywą popytu na prawo (popyt rośnie) i firma może sprzedać więcej . Klienci pozostają z nimi mimo że inni też obniżają cenę.
RÓWNOWAGA PRZEDSIEBIORSTWA W WARUNKACH KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ
P d D
KM
PE AE
D
CE PME d
0 QE Q
RÓWNOWAGA DŁUGOOKRESOWA PRZEDSIĘBIORSTWA W KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ
P d D KCP
P1
P2
D d
0 Q1 Q2 Q
Długookresową sytuacją optimum jest sytuacja zerowego zysku (minimalny akceptowany poziom zysku), czyli przedsiębiorstwo może zapłacić za wszystkie czynniki.
Krzywa popytu DD w długim okresie zmienia się pod wpływem zmiany ilości przedsiębiorstw w gałęzi.
Narzędzia konkurencji niecenowej - (NKN) różnicują produkt. Jest to różnicowanie pozorowane (np. proszki - ten sam proszek w różnych opakowaniach) lub rzeczywiste. W różnicowaniu pozorowanym używa się reklamy, a w rzeczywiste może doprowadzić do zmian jakościowych.
W każdej konkurencji niecenowej najpierw pojawiają się koszty. Graniczny warunek PM = PK, np. dzięki reklamie muszę przynajmniej tyle przychodów dostać ile poniosłem na nią nakładów. Jest to strategia krótkookresowa . NKN nie są bezpiecznymi narzędziami.
Racjonalny konsument powinien być skłonny (przygotowany do zapłacenia wyższej za lepszy produkt, czy za lepszą jakość). Czasami konsument nie chce kupić produktu z wyższą jakością gdy jest wyższa cena, ale nawet jeśli jakość spada wraz z ceną to konsument też rezygnuje z kupna dobra (dlatego pojawiają się problemy).
Na rynku konkurencji doskonałej producent może tylko zwiększać produkcję , a na rynku konkurencji monopolistycznej może narzucać cenę monopolistyczną
(produkuje mniej a ceny są wyższe), nie musi dochodzić do bariery wykorzystania zdolności produkcyjnej.
Wg Chamberliana powstają duże firmy, produkują lepiej, sprzedają więcej, monopolizacja nie przynosi kosztów społecznych.
4. Producent na rynku oligopolu.
OLIGOPOL
Produkty jednorodne lub zróżnicowane
Niewielka liczba sprzedających ( ekstremalnie 2 - duopol ) duża liczba kupujących
Ograniczony dostęp do rynku
Pełna informacja
Na różnych rynkach jest różna liczba firm. Górną granicą nie jest liczba firm ale są to bardzo duże firmy (istnieje daleko idąca przejrzystość rynku bo jest mało firm w gałęzi). Zależność firm na rynku opiera się na zasadzie akcji - reakcji.
Istnieje tendencja do rezygnacji z konkurencji, mogą używać konkurencji niecenowej ale to kosztuje. Dlatego lepiej przejść z sytuacji konkurencji do kooperacji. Firmy współpracują aby dzielić korzyści.
Istnieją poważne bariery wejścia na rynek (o charakterze ekonomicznym). Firmy istniejące już na rynku są duże, nowoczesne (duży postęp techniczny), aby mała firma mogła wejść na rynek musi być lepsza od już istniejących. Jest to bardzo trudne. Ale istnieją sytuacje, że można wejść na rynek - teoria rynków spornych, czyli rynki działają tam na zasadzie swobodnej konkurencji.
Krzywa popytu na rynku oligopolu - Model Suiziego
P
D
d
P0 E
PM1
PM2
Q
Q1
Ceny nie reagują na zmianę kosztów
Maksymalizacja zysku
d KM2
KM1
P0 E
Q0
Model Suiziego obejmuje model produktów zróżnicowanych . Nie odnosi się do zachowań oligopolistów .
Modele przywództwa:
Przywództwo firmy dominującej. Firmy muszą dostosować się do firmy lidera. Lider obniży cenę do momentu, kiedy kombinacja wielkość produkcji a cena będzie maksymalizować zysk.
Przywództwo firmy efektywnej. Na rynku liderem zaczyna być firma, która ma najniższe koszty produkcji. Może ona zmieniać cenę.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Wyszukiwarka