Nadtyp: Arriculata - segmentowce
Dwufazowy cykl rozwojowy - pierwotnie larwa trochofora
Bruzdkowanie spiralne
Metanefriadia otwarte (lejek, przewód, otwór wyprowadzający) i zamknięte, gruczoły: koksalny, szczękowy, czułkowy, wargowy
Brzuszny łańcuszek nerwowy
Pierwotnie homonomiczna budowa ciała
Akron i petidium
Typ: pierścienice - Annelida
Dwubocznie symetryczne
Trójwarstwowe
Wtórna jama ciała
Segment ciała tam gdzie woreczek celomatyczne; u wieloszczetów przegrody miedzy woreczkami
Ciało zbudowane z: prostomium - płata przedgębowego, peristomium - płata gębowego, pygidium - płat analny; te elementy należy traktować, jako pochodne odpowiednich części ciała larwy
Osiągają długość do 3
Chitynowo- białkowate szczeciny, bywają uwstecznione
Nabłonek obfity w komórki śluzowe okryty kolagenowym oskórkiem
Zamknięty układ krwionośny - pozostałość pierwotnej jamy ciała
Oddychają całą powierzchnią ciała; u wodnych skrzela
Narządy wydalnicze - segmentalnie rozmieszczone nefrydia, po parze w segmencie
Układ nerwowy - para zwojów nadgardzielowych, łańcuszek lub drabinka z parą zwojów w segmencie
Rozdzielnopłciowe, hermafrodytyczne, pierwotnie para gonad w segmencie
Larwa trochofora, niektóre bez przeobrażenia
Większość to zwierzęta morskie, denne, ale też słodkowodne i lądowe
Gromada: wieloszczety - Polycheta
Brak siodełka
Występują parapodia - wyrostki z segmentu po prawej i lewej stronie; szczeciny - chety, mają różnorodną budowę; jest ich wiele; mają własne umięśnienie; występują parapodia dwugałęziste i jednogałęziste
Rozdzielnopłciowe, rozwój złożony z trochoforą
Gonady pojawiają się okresowo - segmenty epitocyczne; Epitokia - oddzielanie się od osobnika dojrzałego płciowo tylnych segmentów jego ciała, które zawierają jaja i plemniki
Poruszają się lub są osiadłe
Odcinek głowowy dobrze wykształcony: czułki i głaszczki
Worki celomatyczne dobrze wykształcone
10 tys. rodzin
Zróżnicowana wielkość od 1 mm do 3 m
Liczba segmentów jest zmienna
Układ nerwowy - brzuszny pień i parzysty mózg, u pierwotnych drabinka; narządy zmysłu związane z trybem życia: komórki czuciowe na całym ciele, para narządów nuchalnych - chemoreceptory, proste fotoreceptor do złożonych oczu
Układ pokarmowy - długie jelito środkowe
Układ krwionośny - u większości zamknięty, pozostałość pierwotnej jamy ciała, naczynia po brzusznej i grzbietowej stronie
Układ oddechowy - różnego rodzaju skrzela
Układ wydalniczy - podocyty, leżą po zewnętrznej stronie naczyń krwionośnych; protonefridia - filtracja z płynu celomatycznego lub metanefrydia - otwarty orzęsiony lejek do celomy
Rząd: Sabellida
Rodzina: Serpulidae - rurówki osiadłe Serpula sp
Rurki zbudowane z węglanu wapnia
Niewielkie lub bardzo małe do 10 cm
Gromada: siodełkowce - Clitellata
Podgromada: skąposzczety - Oligocheta
Siodełko u dojrzałych płciowo osobników, zlokalizowane w przedniej części
Rozwój prosty, brak trochofory
Brak parapodiów, ale po bokach pęki nielicznych szczecin
Brak tworów na prostomium
Niewielkie perystomium
Brak woreczka celomatycznego, celoma na przodzie ciała nie jest przedzielona przegrodami
Otrzewna ścienna
Naczynia grzbietowe włączone w jelito środkowe
Tyflosois - występuje w jelicie środkowym, zwiększa jego powierzchnię chłonną
Komórki chlorakogenowe otaczają jelito i naczynia krwionośne
Kreska miejsce styku pozostałości woreczków celomatycznych po brzusznej stronie organizmu
Długi przełyk, rozszerzenia - wory; w żołądku następuje obróbka wstępna
Niewielkie od 1 mm do kilku cm
Układ nerwowy - brzuszny łańcuszek, parzysty zwój nadgardzielowy; komórki czuciowe na przodzie ciała - orientacja ciała, prosto zbudowane komórki receptorowe
Układ pokarmowy - jelito środkowe najważniejsze w układzie pokarmowym, krótkie odcinki przedniego i tylnego; gruczoły wapienne; pokarm przesuwany dzięki mięśniom i ruchom ciała; odżywiają się głównie martwą materią roślinną
Układ krwionośny - zamknięty, podobny do wieloszczetów
Układ oddechowy - oddychają unaczynioną skórą w wodzie i na lądzie, we krwi występuje hemoglobina ułatwiająca transport krwi po organizmie
Układ wydalniczy - metanefrydia, po parze w segmencie, długi przewód otwarty do celomy, przewód przechodzi do następnego segmentu i tam uchodzi otworem wydalniczym po brzusznej stronie ciała; wydalają amoniak - lądowe czasem mocznik
Układ rozrodczy - obojnaki - hermafrodyty; jadra występują przed jajnikami i jest ich 2: 1 (segmenty 10-11 i 13); clitellum - 32-37 segment, tworzy się siodełko, zapłodnienie krzyżowe, zapłodnienie później niż zaplemnienie;
Podgromada: Hirudinida
Nadrząd: pijawki szczeciowe - Acanthobdellida
29 segmentów, pijawko kształtne
Ciało cylindryczne
Nadrząd: pijawczaki - Branchiobdellida
Drobne, wyspecjalizowane, pasożytnicze, żyją na słodkowodnych dziesięcionogach
15 segmentów
Nadrząd: pijawki - Hirudinea
Zawsze 33 segmenty ciała wewnątrz, segmentacja zewnętrzna nie odpowiada wewnętrznej, wtórne pofałdowanie zewnętrznej warstwy - pseudo segmenty (2-14 zew odpowiada 1 wew.)
Celoma ulega modyfikacji i redukcji, znikły przegrody => system kanałów i zatok, które funkcjonują, jako układ krwionośny
Tylna przyssawka większa
Układ pokarmowy - gardziel, przełyk, jelito - wole silnie rozgałęzione, 11 par, większość organizmu zajmują wole, jelito trawiące jest krótki
Mają oczy, do kilku par
Epiderma - komórki złączone na górze, co przy wypełnianiu się woli krwią pozwala uniknąć rozerwania
Gruba warstwa tkanki łącznej, poniżej mięśnie - dominują mięśnie podłużne; wewnątrz też tkanka łączna - wypełnia całe ciało
Obojnaki; jajniki potem jądra (11 i 12-21 segmentu)
Pijawki kopulują ze sobą, maja właściwe narządy kopulacyjne
Układ nerwowy - mózg i łańcuszek po brzusznej stronie, światłoczułe komórki na całym ciele, brodawki czuciowe
Układ wydalniczy - metanefrydia, 10 - 17 par w środkowym odcinku ciała
Rząd: ryjkowce - Rhynchobdellida
Pijawka rybia
Występują naczynia krwionośne - u pozostałych brak
Gardziel przekształcona w narząd ssący
Wole z licznymi uchyłkami
Układ krwionośny oddzielony od celomy
Pasożyty kręgowców i bezkręgowców
Zapłodnienie wyłącznie w wodzie
Rząd: szczękowce - Gnathobdellida
Pijawka końska
Pijawki krwiopijne, pasożyty kręgowców
W jamie gębowej trzy szczęki, przecinające powłoki ciała żywiciela
Kopulacja bezpośrednia
Gatunki wodne i lądowe
Hirudo medicinalis - pijawka lekarska; 10 - 15 cm, lubi zbiorniki małe i płytkie
Rząd: gardzielowce - Pharyngobdellida
Drapieżne
Żywią się wodnymi bezkręgowcami, głównie larwy
Żyją w wodach słodkich
Silnie wydłużona gardziel
Wole pozbawione uchyłków
Prącia brak, zapłodnienie przy pomocy spermatoforów