Nadtyp: Arriculata - segmentowce

• Dwufazowy cykl rozwojowy - pierwotnie larwa trochofora

• Bruzdkowanie spiralne

• Metanefriadia otwarte (lejek, przewód, otwór wyprowadzający) i zamknięte, gruczoły: koksalny, szczękowy, czułkowy, wargowy

• Brzuszny łańcuszek nerwowy

• Pierwotnie homonomiczna budowa ciała

• Akron i petidium

Typ: pierścienice - Annelida

• Dwubocznie symetryczne

• Trójwarstwowe

• Wtórna jama ciała

• Segment ciała tam gdzie woreczek celomatyczne; u wieloszczetów przegrody miedzy woreczkami

• Ciało zbudowane z: prostomium - płata przedgębowego, peristomium - płata gębowego, pygidium - płat analny; te elementy należy traktować, jako pochodne odpowiednich części ciała larwy

• Osiągają długość do 3

• Chitynowo- białkowate szczeciny, bywają uwstecznione

• Nabłonek obfity w komórki śluzowe okryty kolagenowym oskórkiem

• Zamknięty układ krwionośny - pozostałość pierwotnej jamy ciała

• Oddychają całą powierzchnią ciała; u wodnych skrzela

• Narządy wydalnicze - segmentalnie rozmieszczone nefrydia, po parze w segmencie

• Układ nerwowy - para zwojów nadgardzielowych, łańcuszek lub drabinka z parą zwojów w segmencie

• Rozdzielnopłciowe, hermafrodytyczne, pierwotnie para gonad w segmencie

• Larwa trochofora, niektóre bez przeobrażenia

• Większość to zwierzęta morskie, denne, ale też słodkowodne i lądowe

• Gromada: wieloszczety - Polycheta

• Brak siodełka

• Występują parapodia - wyrostki z segmentu po prawej i lewej stronie; szczeciny - chety, mają różnorodną budowę; jest ich wiele; mają własne umięśnienie; występują parapodia dwugałęziste i jednogałęziste

• Rozdzielnopłciowe, rozwój złożony z trochoforą

• Gonady pojawiają się okresowo - segmenty epitocyczne; Epitokia - oddzielanie się od osobnika dojrzałego płciowo tylnych segmentów jego ciała, które zawierają jaja i plemniki

• Poruszają się lub są osiadłe

• Odcinek głowowy dobrze wykształcony: czułki i głaszczki

• Worki celomatyczne dobrze wykształcone

• 10 tys. rodzin

• Zróżnicowana wielkość od 1 mm do 3 m

• Liczba segmentów jest zmienna

• Układ nerwowy - brzuszny pień i parzysty mózg, u pierwotnych drabinka; narządy zmysłu związane z trybem życia: komórki czuciowe na całym ciele, para narządów nuchalnych - chemoreceptory, proste fotoreceptor do złożonych oczu

• Układ pokarmowy - długie jelito środkowe

• Układ krwionośny - u większości zamknięty, pozostałość pierwotnej jamy ciała, naczynia po brzusznej i grzbietowej stronie

• Układ oddechowy - różnego rodzaju skrzela

• Układ wydalniczy - podocyty, leżą po zewnętrznej stronie naczyń krwionośnych; protonefridia - filtracja z płynu celomatycznego lub metanefrydia - otwarty orzęsiony lejek do celomy

• Rząd: Sabellida

• Rodzina: Serpulidae - rurówki osiadłe Serpula sp

• Rurki zbudowane z węglanu wapnia

• Niewielkie lub bardzo małe do 10 cm

• Gromada: siodełkowce - Clitellata

• Podgromada: skąposzczety - Oligocheta

• Siodełko u dojrzałych płciowo osobników, zlokalizowane w przedniej części

• Rozwój prosty, brak trochofory

• Brak parapodiów, ale po bokach pęki nielicznych szczecin

• Brak tworów na prostomium

• Niewielkie perystomium

• Brak woreczka celomatycznego, celoma na przodzie ciała nie jest przedzielona przegrodami

• Otrzewna ścienna

• Naczynia grzbietowe włączone w jelito środkowe

• Tyflosois - występuje w jelicie środkowym, zwiększa jego powierzchnię chłonną

• Komórki chlorakogenowe otaczają jelito i naczynia krwionośne

• Kreska miejsce styku pozostałości woreczków celomatycznych po brzusznej stronie organizmu

• Długi przełyk, rozszerzenia - wory; w żołądku następuje obróbka wstępna

• Niewielkie od 1 mm do kilku cm

• Układ nerwowy - brzuszny łańcuszek, parzysty zwój nadgardzielowy; komórki czuciowe na przodzie ciała - orientacja ciała, prosto zbudowane komórki receptorowe

• Układ pokarmowy - jelito środkowe najważniejsze w układzie pokarmowym, krótkie odcinki przedniego i tylnego; gruczoły wapienne; pokarm przesuwany dzięki mięśniom i ruchom ciała; odżywiają się głównie martwą materią roślinną

• Układ krwionośny - zamknięty, podobny do wieloszczetów

• Układ oddechowy - oddychają unaczynioną skórą w wodzie i na lądzie, we krwi występuje hemoglobina ułatwiająca transport krwi po organizmie

• Układ wydalniczy - metanefrydia, po parze w segmencie, długi przewód otwarty do celomy, przewód przechodzi do następnego segmentu i tam uchodzi otworem wydalniczym po brzusznej stronie ciała; wydalają amoniak - lądowe czasem mocznik

• Układ rozrodczy - obojnaki - hermafrodyty; jadra występują przed jajnikami i jest ich 2: 1 (segmenty 10-11 i 13); clitellum - 32-37 segment, tworzy się siodełko, zapłodnienie krzyżowe, zapłodnienie później niż zaplemnienie;

• Podgromada: Hirudinida

• Nadrząd: pijawki szczeciowe - Acanthobdellida

• 29 segmentów, pijawko kształtne

• Ciało cylindryczne

• Nadrząd: pijawczaki - Branchiobdellida

• Drobne, wyspecjalizowane, pasożytnicze, żyją na słodkowodnych dziesięcionogach

• 15 segmentów

• Nadrząd: pijawki - Hirudinea

• Zawsze 33 segmenty ciała wewnątrz, segmentacja zewnętrzna nie odpowiada wewnętrznej, wtórne pofałdowanie zewnętrznej warstwy - pseudo segmenty (2-14 zew odpowiada 1 wew.)

• Celoma ulega modyfikacji i redukcji, znikły przegrody => system kanałów i zatok, które funkcjonują, jako układ krwionośny

• Tylna przyssawka większa

• Układ pokarmowy - gardziel, przełyk, jelito - wole silnie rozgałęzione, 11 par, większość organizmu zajmują wole, jelito trawiące jest krótki

• Mają oczy, do kilku par

• Epiderma - komórki złączone na górze, co przy wypełnianiu się woli krwią pozwala uniknąć rozerwania

• Gruba warstwa tkanki łącznej, poniżej mięśnie - dominują mięśnie podłużne; wewnątrz też tkanka łączna - wypełnia całe ciało

• Obojnaki; jajniki potem jądra (11 i 12-21 segmentu)

• Pijawki kopulują ze sobą, maja właściwe narządy kopulacyjne

• Układ nerwowy - mózg i łańcuszek po brzusznej stronie, światłoczułe komórki na całym ciele, brodawki czuciowe

• Układ wydalniczy - metanefrydia, 10 - 17 par w środkowym odcinku ciała

• Rząd: ryjkowce - Rhynchobdellida

• Pijawka rybia

• Występują naczynia krwionośne - u pozostałych brak

• Gardziel przekształcona w narząd ssący

• Wole z licznymi uchyłkami

• Układ krwionośny oddzielony od celomy

• Pasożyty kręgowców i bezkręgowców

• Zapłodnienie wyłącznie w wodzie

• Rząd: szczękowce - Gnathobdellida

• Pijawka końska

• Pijawki krwiopijne, pasożyty kręgowców

• W jamie gębowej trzy szczęki, przecinające powłoki ciała żywiciela

• Kopulacja bezpośrednia

• Gatunki wodne i lądowe

• Hirudo medicinalis - pijawka lekarska; 10 - 15 cm, lubi zbiorniki małe i płytkie

• Rząd: gardzielowce - Pharyngobdellida

• Drapieżne

• Żywią się wodnymi bezkręgowcami, głównie larwy

• Żyją w wodach słodkich

• Silnie wydłużona gardziel

• Wole pozbawione uchyłków

• Prącia brak, zapłodnienie przy pomocy spermatoforów