Zawroty - złudzenie ruchu wirowego
Omdlenie- wrażenie zagrażającej utraty przytomności
Zaburzenia równowagi
Zawroty głowy nieokreślone- obawa przed upadkiem, poczucie pustki w głowie
Anatomiczne podstawy równowagi
1.Układ przedsionkowy
przedsionek, nerw przedsionkowy
połączenia jąder przedsionka z jądrami nerwów gałkoruchowych
odruchy przedsionkowo-oczne
połączenia między jądrami przedsionka
połączenia jąder przedsionka z tworem siatkowatym
drogi przedsionkowo-rdzeniowe i rdzeniowo-
przedsionkowe
drogi przedsionkowo- móżdżkowe i móżdżkowo-przedsionkowe
korowe pole przedsionkowe
1.
Anatomiczne podstawy równowagi
c.d.
2. Drogi czucia głębokiego
3. Móżdżek
4. Wzrok
5. Słuch
Badanie pacjenta z zawrotami głowy
Wywiad
Próby wywołujące zawroty głowy:
Próba ortostatyczna
Manewr Valsalvy
Ucisk zatoki szyjnej
Skręt szyi
Hyperwentylacja
Próba Nylen-Baranyego
3. Badanie neurologiczne
Badanie pacjenta z zawrotami głowy
4. Próby przedsionkowe
próba Hallpike
badanie ruchów gałek ocznych
ocena oczopląsu przy różnych ułożeniach głowy
próba kaloryczna
5. Elektronystagmografia
6. Badanie słuchu
7. Badanie równowagi
Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy
Neuronitis vestibularis
dorośli 35-55 rż.
Przyczyna nieznana (infekcja wirusowa, zaburzenia przepływu)
Obraz kliniczny:
nagłe przedłużające się ataki zawrotów głowy
nudności
wymioty
zaburzenia równowagi
lęk
nasilenie dolegliwości podczas ruchów głowy
czas trwania objawów 2-3 tygodnie
oczopląs z fazą wolną w kierunku zajętego błędnika
Neuronitis vestibularis
Badania dodatkowe:
brak objawów uszkodzenia CUN
brak zaburzeń słuchu
zniesiona lub zmniejszona pobudliwość chorego przedsionka w próbie kalorycznej
CT - bz
PMR- bz
Diagnostyka różnicowa
choroba Meniera
przemijające niedokrwienie pnia mózgu
stwardnienie rozsiane
zatrucie pokarmowe
Neuronitis vestibularis
Leczenie:
leki antyhistaminowe
leki antycholinergiczne
przeciwwymiotne
uspokajające
Łagodne położeniowe zawroty głowy
Chorują głównie osoby w wieku średnim
Obraz kliniczny:
ataki zawrotów głowy prowokowanych zmianą ułożenia
zawroty trwają rzadko dłużej niż kilka minut
czasem między napadami pacjent może skarżyć się na niespecyficzne zawroty głowy
przebieg często przewlekły
Etiologia = cupulolithiasis
Badania diagnostyczne- próba Nylen- Baranyego (Dix-Hallpike)
Leczenie- manewr Epleya
Choroba Meniera
Wodniak endolimfatyczny
Początek- 3- 4 dekada zycia
Obraz kliniczny:
nasilone i upośledzające funkcjonowanie ataki zawrotów głowy
nudności i wymioty
wrażenie pełności w uchu
szum w uchu
zmienne zaburzenia słuchu (niskie tony)
przewlekłe zaburzenia równowagi między napadami
po wielu atakach postępujące upośledzenie słuchu
Choroba Meniera
Etiologia- rozdęcie i zwiększenie objętości woreczka endolimfatycznego, zmniejszeni przestrzeni okołolimfatycznej, najprawdopodobniej zaburzenia wchłaniania endolimfy, proces autoimmunologiczny, zaburzony metabolizm glikoprotein
Badania diagnostyczne:
badanie audiologiczne
Próby pobudliwości przedsionka
CHOROBA MENIERA- IDIOPATYCZNY WODNIAK ENDOLIMFATYCZNY
Inne przyczyny wodniaka- uraz akustyczny, przewlekłe zapalenie ucha środkowego, wrodzona głuchota, białaczka, wstrząśnienie błędnika,
Choroba Meniera
Leczenie:
leczenie spoczynkowe
leczenie objawowe
ograniczenie podaży sodu i leki diuretyczne
leki poprawiające ukrwienie
chlorowodorek betahistyny
Pourazowe zawroty głowy
Ostre pourazowe zawroty głowy
zawroty głowy, często oczopląs
nasilenie objawów podczas ruchów głowy
zaburzenia równowagi
Pourazowe położeniowe zawroty głowy
objawy pojawiają się kilka dni do kilku tygodni po urazie
objawy identyczne z objawami łagodnych położeniowych zawrotów głowy
Choroby infekcyjne
Zapalnie błędnika
Etiologia bakteryjna, wirusowa (EBV, grypa, różyczka, świnka, HSV)
Obraz kliniczny:
zawroty głowy
nudności
gorączka
ból ucha, głowy
utrata słuchu
Leczenie: antybiotyki
Choroby infekcyjne
Półpasiec uszny (zespół Ramsey- Hunta) porażenie zwoju kolanka
Obraz kliniczny:
zawroty głowy
utrata słuchu
porażenie n. VII
ból ucha
zajęcie nn. V, IX i X
zmiany skórne (przewód słuchowy zewnętrzny, tylna powierzchnia małżowiny)
mogą być zaburzenia smaku,wydzielania łez
Leczenie:
leki przeciwbólowe, objawowe
leki przeciwwirusowe
immunoglobuliny
Fizjologiczne zawroty głowy
Choroba lokomocyjna
Zawroty głowy a wysokości
Zaburzenia krążenia krwi
Przejściowa ataki niedokrwienne pnia mózgu
Obraz kliniczny:
zawroty głowy
zaburzenia równowagi
podwójne widzenie
dyzartria, dysfagia
parestezje twarzy lub kończyn
ataksja
zespoły naprzemienne
Brak objawów między napadami
Zaburzenia krążenia krwi
Zespół Wallenberga
Etiologia- zamkniecie t. tylnej dolnej móżdżku
Obraz kliniczny:
nagły silny atak zawrotów głowy, oraz po stronie uszkodzenia:
dysfagia (IX, X)
ataksja
objaw Hornera
uszkodzenie n. V (niedoczulica twarzy)
po stronie przeciwnej
niedoczulica połowicza
niedowład połowiczy
Zaburzenia krążenia krwi
Zawał i krwotok móżdżku
Obraz kliniczny
silne zawroty głowy
nudności, wymioty
zaburzenia równowagi
dyzartria
objawy uszkodzenia móżdżku
Zespół podkradania t. podobojczykowej
Choroby naczyniowe błędnika
zakrzep t. błędnika, krwawienia do błędnika
zespół Lermoyeza
Inne przyczyny zawrotów głowy
Stwardnienie rozsiane
ostre zawroty głowy sa pierwszym objawem od 3-7% pacjentów
bardzo często zaburzenia równowagi
oczopląs patologiczny 18-63% chorych, zarówno poziomy jaki pionowy
Migrena
większy odsetek pacjentów z migreną i skarży się na zawroty głowy i chorobę lokomocyjną
Etiologia- ataki zawrotów głowy trwające od2 minut do kilku godzin i czasowo związane z bólem głowy - skurcz naczyń, dłuższe zawroty głowy i choroba lokomocyjna- uwalniania neuropeptydów do ośrodkowych i obwodowych części układu przedsionkowego
Inne przyczyny zawrotów głowy
Migrena podstawna
Objawy jak przy migrenie z aurą oraz dodatkowo występuja co najmniej 2 z poniższych objawów:
zawroty głowy
niedowidzenie połowicze jednoimienne
dyzartria
szum w uszach lub upośledzenie słuchu
podwójne widzenie
ataksja
parestezje kończyn
niedowłady kończyn
Zaburzenia świadomości
Inne przyczyny zawrotów głowy
Padaczka z zawrotami głowy
zawroty głowy jako dominujący objaw izolowany lub jako cześć aury poprzedzającej napad uogólniony
uszkodzenie pola przedsionkowe- w zakręcie zaśrodkowym - płat ciemieniowy
objawy towarzyszące- szum w uszach, oczopląs, parestezje po przeciwnej stronie ciała
Inne przyczyny zawrotów głowy
Guzy kąta mostowo- móżdżkowego
osłoniaki (n.VIII), oponiaki
Obraz kliniczny:
utrata słuchu jednostronna
zaburzenia rozróżniania dźwieków mowy
szum w uchu
raczej zaburzenia równowagi niż zawroty głowy
zaburzenia koordynacji
uszkodzenie innych nerwów czaszkowych (V, VII)
bóle głowy
objawy wzmożonego ciśnienia sródczaszkowego
Badania diagnostyczne: audiometria, badanie potencjałów słuchowych pnia mózgu, MRI
Zaburzenia równowagi
Choroby móżdżku
guzy
uszkodzenia toksyczne
ataksje rdzeniowo- móżdżkowe
2. Zaburzenia czucia głębokiego
neuropatie
niedobór witaminy B12
mielopatie
tabes dorsalis
3. Upośledzenie słuchu i wzroku
Zaburzenia równowagi
4. Choroby układu pozapiramidowego
5. Apraksja chodu
6. Uszkodzenia toksyczne
leki przeciwdrgawkowe - oczopląs, zawroty głowy, ataksja
salicylany- szum w uszach, zaburzenia słuchu
aminoglikozydy- upośledzenie słuchu
alkohol- objawy móżdżkowe
Psychogenne zawroty głowy
Hiperwentylacja, nerwice
Słabo określone zawroty głowy, lek przed upadkiem, „pustka w głowie”, zaburzenia koncentracji,
Objawy towarzyszące:
lęk
napady paniki
parestezje
uczucie braku powietrza
pocenie się
drżenia
kołatania serca
Omdlenie
omdlenie wazowagalne
omdlenie mikcyjne, kaszlowe
nadwrażliwość zatoki szyjnej
hipotensja ortostatyczna
pierwotne zaburzenia układu autonomicznego
wtórna hipotensja ortostatyczna-( neuropatie autonomiczne, leki, długotrwałe leżenie w łózku, hipowolemia)
omdlenia w chorobach serca
Objawy towarzyszące:
nudności, bladość, pocenie się, zamazanie widzenia, lęk
Badania dodatkowe
ENG
Audiometria
MRI, CT
Rtg kręgosłupa szyjnego
EKG, Holter
EEG
Badanie PMR
Test tolerancji glukozy
Leczenie
Neuroleptyki
Torecan, Chlorpernazyna, Promazyna
Leki uspokajające
Leki przeciwhistaminowe
Aviomarin, Diphergan
Leki poprawiające przepływ
Nicergolina, pentoksyfilina
Blokery kanałów wapniowych
Inne
Betaserc, Bilobil