Świadomość samego siebie, Pedagogika, Resocjalizacja, Komunikacja


Anna Bat-Ulzii

Magda Fiszer

Izabela Masalewska

Resocjalizacja, grupa II

Rok akademicki 2011/2012

KOMUNIKACJA W DZIAŁANIACH RESOCJALIZACYJNYCH

Świadomość samego siebie, a skuteczność w komunikowaniu się.

Kompromis, a asertywność.

ASERTYWNOŚĆ

Asertywność to sztuka wyrażania naszych uczuć, myśli i życzeń oraz dbania o przestrzeganie należnych nam praw bez naruszania praw innych osób. Asertywność to umiejętność, którą można nabyć, a nie cecha osobowości, z którą jedni się rodzą a inni nie. Nie ma osoby, która byłaby stale asertywna. Ktoś może być asertywny w stosunku do swoich dzieci w jednej sytuacji, a agresywny czy pasywny w innych. Można z łatwością zachowywać się asertywnie wobec swojej rodziny, ale w kontaktach z obcymi takie zachowanie jest niemalże niemożliwe. Nabycie umiejętności asertywnego zachowania nie oznacza, że zawsze musimy być asertywni. Są sytuacje, w których właściwa jest reakcja agresywna czy pasywna. Asertywność oznacza więc także umiejętność oceniania sytuacji, w której należy przyjąć postawę asertywną.

Komunikacja asertywna polega na formułowaniu jasnych wypowiedzi na temat uczuć, myśli i życzeń. Osoba asertywna dba o poszanowanie swoich praw oraz szanuje prawa i uczucia innych. Słucha uważnie i daje innym poznać, że ich wysłuchała. Jest otwarta na negocjacje i gotowa na ustępstwa, ale nie kosztem swoich praw i godności. Potrafi formułować bezpośrednie prośby oraz otwarcie odmówić. Wie, jak prawić komplementy i przyjmować komplementy. Umie zaczynać i kończyć rozmowy. Skutecznie radzi sobie z krytyką- bez konieczności uciekania się do wrogiego czy obronnego nastawienia.

W zachowaniu asertywnym można wyczuć pewność, siłę i empatię. Głos osoby asertywnej jest zrelaksowany, stanowczy i posiada dobrą modulację. Oczy komunikują otwartość i uczciwość. Bezpośredni kontakt wzrokowy dla takiej osoby jest przyjemny- nie oznacza wpatrywania się w drugą osobę. Postawa jest harmonijna i wyprostowana.

Asertywne słuchanie polega na skoncentrowaniu uwagi wyłącznie na drugiej osobie, bez przerywania jej wypowiedzi. Jest to umiejętność dokładnego wsłuchiwania się w uczucia, opinie i potrzeby rozmówcy. W sytuacji konfliktowej pomiędzy dwiema osobami, z których każda odczuwa silne emocje, obydwie strony mogą naprzemiennie stosować asertywne słuchanie i asertywną ekspresję. Dzięki jasnemu wyrażeniu swoich uczuć, myśli i potrzeb można wyjaśnić wiele nieporozumień i często dosyć szybko znaleźć rozwiązanie problemu.

Jednym z głównych powodów, dla których trudno nam zachowywać się asertywnie, jest fakt, iż utożsamiamy krytykę z odrzuceniem. Jest to pozostałość z dzieciństwa, kiedy to doświadczaliśmy krytyki od kogoś, kto nam nami dominował. Za każdym razem, kiedy popełniliśmy błąd, nasi rodzice lub nauczyciele wypowiadali krytyczny osąd pod naszym adresem. Asertywna odpowiedź na krytykę oparta jest na założeniu, iż to my sami jesteśmy ostatecznymi sędziami swoich uczuć, myśli, potrzeb i zachowań. Jesteśmy również sami odpowiedzialni za ich konsekwencje. Każda osoba posiada inne dziedzictwo genetyczne, inną historię życia, a więc również inne oczekiwania, upodobania i wartości. Zasady, którymi się kierujemy prawdopodobnie różnią się od zasad innych ludzi, zrozumiałe więc, że nie zawsze zgadzamy się ze sobą.

Istnieją trzy skuteczne strategie radzenia sobie z krytyką: potwierdzenie, zamglenie i sonda.

Potwierdzenie

Konstruktywna krytyka może nam pomóc w rozwoju. Kiedy popełnimy błąd, informacja zwrotna nauczy nas, jak go nie powtórzyć. Niekiedy krytyka, z jaką się spotykamy nie jest konstruktywna, ale jednak trafna. Ktoś- w taki czy inny sposób- z sobie tylko wiadomego powodu, daje nam do zrozumienia, że zrobiliśmy coś niewłaściwie. Kiedy usłyszysz krytykę, z którą się zgadzasz, wówczas- niezależnie od tego, czy będzie ona konstruktywna, czy nie- przyznaj, że krytyka ma rację.

Zamglenie

Jest to technika przydatna w radzeniu sobie z manipulacją i nie konstruktywną krytyką, z którą się nie zgadzamy. Dzięki niej możemy szybko uporać się ze stwierdzeniami, które być może zawierają ziarno prawdy, ale wypowiadane są z zamiarem poniżenia nas. Technika ta polega na znalezieniu w danym stwierdzeniu elementu, z którym się zgadzamy i równocześnie trzymaniu się wewnętrznie swojego punktu widzenia. Taka postawa ostudza krytyka i przerywa grę wygrana/przegrana, a w konsekwencji prowadzi do rozmowy o naprawdę ważnej sprawie, albo definitywnie ucina dyskusję.

Sonda

Asertywne sondowanie jest przydatne wówczas, gdy: nie jesteśmy pewni, czy krytyka jest manipulacją, czy stwierdzeniem konstruktywnym; nie rozumiemy krytyki lub wydaje się nam, że rozmówca nie mówi nam wszystkiego. Wypowiadanie krytyki jest często sposobem na ukrycie swoich uczuć lub potrzeb- tak więc, jeśli jakaś krytyka wyda ci się niezbyt jasna, zbadaj, co się pod nią kryje.

KOMPROMIS

Kompromis jest to jedna ze strategii rozwiązywania konfliktów. Często wykorzystywany jest przez polityków oraz przez przedstawicieli różnych grup społecznych. Przy stosowaniu kompromisu zakłada się, że obie strony zadowolą się osiągnięciem części swoich żądań i w ten sposób dojdą do porozumienia.

W naszym codziennym życiu zmuszeni jesteśmy niejednokrotnie do przyjmowania rozwiązań kompromisowych. Kompromis jest strategią uznawaną za „złoty środek”, jeżeli ustępstwa nie schodzą poniżej punktu krytycznego i obie strony są zadowolone z rozwiązania. Jednakże połowiczne spełnianie żądań prowadzą do eskalacji konfliktu, który nie wybucha od razu, ale rozwija się w sprzyjających warunkach. Bardzo ryzykowne jest również ustępowanie, czyli stosowanie kompromisu ze zmęczenia lub dla „świętego spokoju” jednostki, ponieważ prowadzi to tylko i wyłącznie do konfliktu.

Kompromis to sztuka USTĘPOWANIA; zasady skutecznego ustępowania to:

Formy kompromisu:

KOMUNIKACJA

Poczucie własnej wartości, jako pewna cecha osobowości charakterystyczna dla każdego człowieka, wywiera znaczący wpływ na funkcjonowanie osoby w większości obszarów życia. Czym jest poczucie własnej wartości zatem? Pod pojęciem tym kryje się cały szereg twierdzeń i poglądów na temat samego siebie. Są to twierdzenia opisujące funkcjonowanie w całym szeregu relacji (jaki jestem jako partner/mąż/ojciec), spojrzenie na posiadane zdolności, umiejętności, ocena swojego wyglądu zewnętrznego, swojej fizyczności.

Poczucie własnej wartości jest czynnikiem mającym bardzo duże znaczenie w procesie komunikowania się. Ludzi o wysokim poczuciu własnej wartości charakteryzuje integralność, uczciwość, współczucie, odpowiedzialność, wiara we własne siły i miłość. Osoby takie potrafią prosić o pomoc, doceniają wartość innych, akceptują i szanują wszystkie swoje i cudze uczucia. Kryzysy traktują jako przejściowe sytuacje, które nie zaburzają ich obrazu siebie, lecz są drogą do umocnienia i wzrostu. Niskie poczucie własnej wartości wiąże się z przekonaniem, że inni są wrogo nastawieni, dążą do oszukania, poniżenia i wykorzystania.

Osoby o niskiej samoocenie czują się ofiarami. W lęku przed zranieniem izolują się, stają się niewrażliwi na potrzeby własne i cudze, cierpią w samotności. Skłonne są do interpretowania zachowania i słów w sposób negatywny. Łatwo ulegają więc zranieniu, często przyjmują neutralne stwierdzenia jako krytykę względem własnej osoby a komunikaty pozytywne są przez nie odbierane jako mało istotne lub fałszywe. Niejednoznaczne komunikaty interpretują jako negatywne co często bywa powodem nieporozumień. Stan depresji charakteryzuje między innymi zaniżona samoocena, sprzyjająca negatywnej interpretacji interakcji z innymi. Nasila to obniżenie nastroju oraz zmniejsza chęć nawiązywania kontaktu. Każda sytuacja interpersonalna jest odbierana jako zagrożenie dla osłabionej samooceny i samopoczucia, a unikanie innych powoduje ograniczenie możliwości uzyskania wsparcia lub wyraźnych pozytywnych komunikatów.

Z zaniżonym poczuciem własnej wartości związane są dwa mechanizmy, które całkiem skutecznie potrafią podtrzymywać negatywny obraz samego siebie przez długi czas, nawet całymi latami:

Aby mieć poczucie własnej wartości trzeba polubić siebie. Jeśli obdarzasz sam siebie miłością, to jest to pierwszy krok do pokochania innych osób. Od tego trzeba zacząć. Jeśli sam ze sobą nie czujesz się dobrze, prawdopodobnie nie będziesz się czuł dobrze z nikim. Możesz czuć się dobrze chwilowo, żyjąc w kłamstwie. Aby jednak całkowicie żyć w szczęściu i harmonii ze światem musisz pokochać siebie.

Bibliografia:


Wyszukiwarka