Francuski system szkolnictwa
1. Przedszkole (l'école maternelle)
Przedszkole jest pierwszym szczeblem francuskiego systemu edukacji. Przeznaczone jest ono dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat, przy czym dopuszcza się także przyjmowanie dzieci dwuletnich (w zależności od dostępnych miejsc). Zapewnia ono dzieciom rozwój od najmłodszego wieku i jest pierwszym stopniem rozwoju dziecięcej percepcji świata społecznego i relacji interpersonalnych.
Charakterystyczne cechy francuskiego przedszkola to:
jest integralną częścią francuskiego systemu edukacji, jest więc w pełni podległe narodowemu ministerstwu edukacji
jest świeckie i bezpłatne (około 98,7% dzieci uczęszcza we Francji do przedszkola)
jest kontrolowane przez nauczycieli, którzy otrzymali takie samo wykształcenie jak ci, pracujący w obowiązkowej szkole podstawowej.
Ma opracowany bardzo ciekawy program, bazujący nie tylko na nauczaniu, ale także różnorodnych grach edukacyjnych, odkryciach (eksperymentach, doświadczeniach) i wielu źródłach stymulujących rozwój dziecka.
Przedszkole współpracuje z innymi instytucjami pożytku publicznego, jak; szkolna służba zdrowia czy sieć specjalistycznej pomocy dla dzieci z trudnościami (réseau d'aides spécialisées aux élèves en difficulté).
Głównym celem francuskiego przedszkola jest rozwijanie możliwości dziecka, w celu uformowania jego osobowości w taki sposób, by umożliwiała mu efektywne przystosowanie się i dalszy rozwój w szkole podstawowej (elementarnej). Podstawowym czynnikiem popularyzującym instytucję przedszkola jest ogólne przekonanie społeczeństwa o istotnym wpływie wychowania wczesnoszkolnego na rozwój psychiczny, fizyczny, moralny i społeczny dziecka. Przedszkole sprzyja wszechstronnemu wychowaniu (stąd duże zaufanie francuskich rodziców do instytucji przedszkola) i jednocześnie pozwala na pewne wyrównanie szans oświatowych dzieci- np. poprzez system pomocy dzieciom ze specyficznymi trudnościami. W 2002 roku 25 stycznia określono główne sektory działalności przedszkolnej:
1.język
2.Życie w społeczności (we wspólnocie)
3.Wyrażanie siebie za pomocą własnego ciała
4.Odkrywanie świata.
5.Wrażliwość, wyobraźnia, kreatywność.
Wyjątkowo ważne w przedszkolu jest nauczanie języka- prawidłowej mowy, co ułatwia następnie uczenie się pisania i czytania w szkole podstawowej, a to ze względu na specyfikę języka francuskiego, który jest wyjątkowo trudny (uznany po fińskim i węgierskim za najtrudniejszy język europejski).
Jednakże przedszkole nie jest obowiązkowe- do rodziców należy decyzja czy poślą dziecko do przedszkola czy nie.
2. Szkoła podstawowa (l' école elementaire)
Szkoła elementarna jest pierwszym obowiązkowym szczeblem we francuskim szkolnictwie.
Szkoła elementarna dzieli się na trzy cykle:
Cykl przygotowawczy (cycle preparatoire) 1 rok
Cykl elementarny (cycle elementaire) 2 lata
Cykl średni (cycle moyen) 2 lata
Obecna organizacja nauczania początkowego zakłada dużą elastyczność w określaniu wieku rozpoczęcia nauki szkolnej. Jest on uzależniony od dojrzałości umysłowej i fizycznej dziecka. Naukę w cyklu przygotowawczym mogą więc podjąć jednocześnie dzieci pięcio-, sześcio- i siedmioletnie, przy czym zgoda na rozpoczęcie nauki jest uzależniona od wspólnej opinii lekarza, psychologa, nauczyciela, rodziców oraz od wyników uzyskanych podczas nauczania przedszkolnego. Umożliwia to pójście do szkoły najzdolniejszym pięciolatkom i jednocześnie pozwala na pewne opóźnienie nauki w przypadku dzieci wolniej rozwijających się, jednak i tak 98% uczniów zdolnych do spełnienia obowiązku szkolnego rozpoczyna naukę w szóstym roku życia.
Główne cele szkoły elementarnej:
Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu kultury powszechnej.
Nauczenie podstawowych umiejętności takich jak; czytanie, pisanie, liczenie, umożliwiających dalszą naukę w szkole średniej.
Przekazanie podstawowych wartości i uczynienie ich znanymi, zrozumiałymi i stosowanymi w praktyce.
Od 2002 roku programy szkolne umożliwiają uczniom rozwijanie ich indywidualnych zdolności i talentów. Głównym celem na rok 2006/2007 była poprawa warunków społecznej integracji w szkole.
W szkołach państwowych nauka jest bezpłatna, w szkołach prywatnych rodzice muszą płacić czesne. W „normalnych” szkołach koszt jaki ponoszą rodzice to: 60 euro miesięcznie na stołówkę ( w szkołach prywatnych 100euro), opiekę nad dzieckiem po zakończeniu lekcji lub dodatkowe lekcje- 15 do 23 euro miesięcznie oraz zajęcia dodatkowe- średnio 76 do 90 euro miesięcznie.
Rok szkolny we Francji trwa przynajmniej 36 tygodni i jest podzielony na 5 semestrów. Tydzień nauki może trwać cztery dni (jest to wtedy poniedziałek, wtorek, czwartek i piątek), a sobotnie poranne zajęcia są przeniesione na środę rano, co powoduje zabranie 12 dni wolnych z wakacji. Jednak nie jest tak we wszystkich szkołach- decyzja zależy od społeczności i konkretnej szkoły. Maksimum w szkole elementarnej może być 26 godzin nauki tygodniowo.
Zajęcia w przeciętnej szkole rozpoczynają się pomiędzy 8.00 a 9.00 rano i kończą między 16.00 a 17.00 po południu. W tym przerwa która trwa od półtorej do dwóch godzin.
Najważniejsza w pierwszych klasach szkoły elementarnej jest wciąż nauka języka ojczystego- poprawne czytanie i czerpanie przyjemności z czytania oto główne cele. Dzieci mają także wychowanie obywatelskie, muszą się nauczyć hymnu narodowego i podstawowej historii,a także znać najważniejsze symbole Francji i Republiki (np. flaga,itp.).(dzieci mają rozumieć swoją przynależność do narodu francuskiego). To był cykl pierwszy. W cyklu drugim pojawia się matematyka i wychowanie fizyczne, a w cyklu trzecim literatura, historia, geografia, przyroda i tzw. Technologia, dzieci mają kontakt z komputerem i Internetem, co nie jest określone jako oddzielny przedmiot ale przygotowuje je do korzystania z tych narzędzi w późniejszej nauce. Od roku 2005 wprowadzono także w szkole podstawowej obowiązkową naukę jednego języka obcego. Są także zajęcia z edukacji muzycznej i ze sztuki.
Fields Minimum time Maximum time CYKL 2
Command of language and the French language 9 h 10 h
Living together 0 h 30 (weekly discussion)
Mathematics 5 h 5 h 30
Discover the world 3 h 3 h 30
Foreign or regional languages 1 h 2 h
Artistic education 3 h
Physical education and sports 3 h
Daily Activities Minimum time
Reading and writing (essays or exercises) 2 h 30
Domaines Horaire minimum Horaire maximum
Maîtrise du langage et de la langue française 9 h 10 h
Vivre ensemble 0 h 30 (débat hebdomadaire)
Mathématiques 5 h 5 h 30
Découvrir le monde 3 h 3 h 30
Langue étrangère ou régionale 1 h 2 h
Éducation artistique 3 h
Éducation physique et sportive 3 h
Activités quotidiennes Horaire minimum
Lecture et écriture (rédaction ou copie) 2 h 30
Jeżeli chodzi o postępy uczniów to nauczyciele starają się rozważyć każdy przypadek osobno, rada nauczycieli formułuje swoje rady dotyczące tego kiedy i jak dziecko ma przejść z jednego cyklu nauczania do następnego (wszystko powinno być dostosowane do indywidualnego rytmu nauczania konkretnego dziecka).
Po szkole podstawowej nie ma egzaminu, wszyscy uczniowie którzy ukończyli 12 lat muszą opuścić szkołę elementarną i zostać wpisani na listę uczniów tzw. Kolegium (francuska nazwa collège), odpowiednik naszego gimnazjum. Nie ma dokumentu certyfikacyjnego na koniec szkoły podstawowej.
3.Kolegium (college)
Następnym szczeblem kształcenia jest czteroletnie kolegium- szkoła średnia pierwszego stopnia. Szkoła dzieli się na trzy cykle :
Cykl obserwacji (cycle d'observation)\
Cykl pogłębiający wiedzę i umiejętności
Cykl orientacji (cycle d'orientation)
Program pierwszego cyklu jest jednakowy dla wszystkich uczniów. W czasie tego cyklu uczeń jest poddany ciągłej obserwacji pedagogicznej, psychologicznej i medycznej, szczególną uwagę zwraca się na uzdolnienia, wyniki i postępy w nauce. Nauczyciele, pedagog i lekarz szkolny prowadzą szczegółową dokumentację, co umożliwia precyzyjne określenie predyspozycji ucznia co do jego dalszej drogi kształcenia.
Od roku 2005 jako główny cel kolegium zostało określone zapewnienie każdemu uczniowi wiedzy i umiejętności odpowiadających specyficznym wymaganiom każdego z nich. Dlatego przewidziano:
1.Zindywidualizowane programy nauczania
2.Alternatywne kursy w klasie czwartej
3.3 godzinne fakultatywne kursy orientacji i poradnictwa zawodowego
4.sześciogodzinne moduły/warsztaty orientacji zawodowej
Główne zadania kolegium zostały określone jako: zagwarantowanie uczniom wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia lub pracy zawodowej, do zbudowania satysfakcjonującej przyszłości i do umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie. Siedem głównych umiejętności, które szkoła ma przekazać to:
Język francuski-jako podstawa całego programu nauczania w szkole francuskiej.
Język obcy- umożliwiający szersze funkcjonowanie w świecie i zrozumienie innych sposobów myślenia i zachowania.
Matematyka i tzw. myślenie naukowe, które są narzędziem ułatwiającym podejmowanie decyzji w codziennym życiu i rozwijają logiczne myślenie i zdolności abstrahowania.
Technologia informacyjna.
Szeroko rozumiana humanistyczna kultura i znajomość sztuki.
Wiedza o społeczeństwie i wychowanie obywatelskie.
Uczenie autonomii i nieskrępowanej inicjatywy jako umiejętności niezbędnych w przyszłym życiu w społeczności.
Głównym zadaniem kolegium jest ułatwianie uczniom orientacji w ich zainteresowaniach, talentach, zdolnościach- żeby wiedzieli w jakim kierunku chcą udać się dalej, żeby potrafili wybrać w jakiej dziedzinie chcieliby się kształcić lub pracować. Dlatego też tworzone jest wiele różnorodnych klas, oferujących ciekawe dodatkowe zajęcia- np. klasa muzyczno taneczna.
Przy szkołach są tworzone także różne stowarzyszenia, które są najczęściej finansowane (przynajmniej częściowo) przez rodziców.
Edukacja w kolegium trwa 4 lata (klasa 6,5,4,3).Z chwilą ukończenia cyklu orientacji (czyli ostatniego) w kolegium uczeń otrzymuje dyplom ukończenia kolegium wystawiony na postawie egzaminu złożonego przed komisją departamentalną. W wyborze dalszej drogi edukacji ma pomóc opinia grona pedagogicznego, pedagoga i lekarza, wydana na podstawie całorocznych badań i analiz sekcji orientacji i poradnictwa szkolnego.
4.Liceum (Lycee)
Po ukończeniu szkoły średniej pierwszego stopnia uczeń ma do wyboru- w ramach kolejnego szczebla nauczanie długie( 3 lata) lub nauczanie krótkie (2 lata). Nauczanie długie to kształcenie ogólnokształcące lub techniczno- zawodowe (przygotowuje ono do uzyskania matury ogólnokształcącej lub technicznej, która otwiera drogę do studiów wyższych. Absolwenci nauczania krótkiego otrzymują zawodowe świadectwo maturalne lub dyplomy umożliwiające wykonywanie zawodu (tzn. świadectwo zawodowe w określonej specjalizacji (certificat d'atitude professionel) lub świadectwo zawodowe w zakresie specjalizacji ogólnej; hotelarstwo, transport (breves d'etudes profesionelles) .
Etap długi obejmuje trzy lata nauki przygotowujące do matury (klasa 2 ,1 i finalna- terminale). W pierwszej klasie następuje rozpoznanie i przydzielenie uczniów do profilów maturalnych; profil ścisły, ekonomiczny, humanistyczny. Późniejszy wybór studiów najczęściej w sposób naturalny zależy od wybranego profilu matury.
Głównym celem szkoły średniej drugiego stopnia jest doprowadzenie do uzyskania przez 80% uczniów jednego z trzech rodzajów matury. Reforma liceum z roku 1999 sprawiła, że pojawiły się dwie nowe ważne kwestie, które postanowiono dopracować:
- Bardziej zindywidualizowane podejście do uczniów
- Bardziej wszechstronna edukacja oparta na szerszym poznaniu i rozumieniu świata, poprzez doskonalenie umiejętności komunikacji czy poprzez przeżycia kulturalne i artystyczne. Organizacja nauczania w liceum zapewnia wszystkim uczniom pewne podstawy wykształcenia ogólnokształcącego jednocześnie umożliwiając dużą różnorodność programów indywidualnych.
MATURA FRANCUSKA BAC
Francuski system maturalny w przyszłym roku skończy 200 lat. Uczniowie zapisują się na egzamin w listopadzie i grudniu drogą elektroniczną, wybierają 9 lub 10 przedmiotów (w tym jest też matura z wychowania fizycznego!) i w niektórych wypadkach podają wybrane przez siebie tzw. współczynniki punktowe poszczególnych egzaminów. O wyborze decyduje uczeń zdając sobie sprawę ze stopnia swojego przygotowania do egzaminu. Nierzadko wybór wyższego współczynnika decyduje o prawie ucznia do większej liczby lekcji z danego przedmiotu.
Egzaminy odbywają się w czerwcu, wszystkie są sprawdzane przez zewnętrznych egzaminatorów. Wynik egzaminu jest średnią arytmetyczną ze wszystkich przedmiotów. Każdy dyplom maturalny otwiera drogę na wyższe uczelnie.
CIEKAWOSTKI:
Premier Francji Francis Fillon zaproponował bezpłatny wstęp do muzeów w Paryżu i innych miastach Francji,. Łatwy dostęp do tych instytucji ma być dla młodych ludzi „paszportem do kultury”.