1. Co to jest zaufanie urzeczowione?
Zaufanie urzeczowione pojawia się w momencie kiedy nie znamy osób z którymi przychodzi nam nawiązywać rozmaite więzi to jednak ze względu na ich stanowisko ufamy im, tak dzieje się w przypadku zaufania do lekarza, maszynisty, czy kierowcy autobusu.
2. Co to jest więź społeczna w rozumieniu Tönniesa?
Ferdynand Tönnies szczególną uwagę zwrócił na więzi społeczne, czyli obustronną zależność, zjawisko kiedy wola jednej jednostki oddziałuje na wole innej jednostki,
wzmacniając ją lub hamując, względnie i wzmacniając i hamując.
3. Co to znaczy, że jestestwa społeczne mają charakter psychologiczny czy imaginatywny?
Chodzi tu o to (tak sądzę), że: jestestwa społ. czyli wszystko co funkcjonuje w jakimś tam stopniu w społ., od jednostek przez interakcje kulture itp. do instytucji, ma charakter albo imaginatywny albo psychologiczny. tj. imaginatywny gdy dany byt społ. istnieje tylko w wyobrażeniach podmiotów funkcjonujących w obrębie tego społ. a psychologiczny, gdy w pewnym stopniu jednostki się z danym bytem społ. utożsamiają, bądź odczuwają potrzebę funkcjonowania w danym systemie lub w ramach innej jednostki społ.
4. Co to jest wola organiczna?
To wola naturalna, pierwotna. Kształtuje ją przede wszystkim bezpośrednie doświadczenie jednostki oraz uczucia, które to doświadczenie rodzi w jednostce.
5. Co to jest wola refleksyjna?
To wola będąca wynikiem namysłu i kalkulacji jednostki, kreuje działanie jednostki ze względu na zewnętrzne wobec niej cele.
6. Jakie cechy ma Gemeinschaft (wspólnota)?
- dominują więzy pokrewieństwa, braterstwa, sąsiedztwa,
- wspólnota łączy ludzi jako osobowości,
- czynnikiem kontroli społecznej jest zwyczaj i tradycja,
- jej członkowie kierują się w postępowaniu wiarą w naturalne prawa i wartości społeczne, podstawą gospodarczą wspólnoty jest własność zbiorowa, która jest społecznie stanowiona i regulowana np. systemy dziedziczenia
7. Jakie cechy ma Gesellschaft (stowarzyszenie)?
- dominują zasady umowy społecznej,
- dominują zasady wymiany dóbr materialnych, kalkulacja kosztów transakcji, zasada minimalizacji kosztów i maksymalizacji zysków,
- ludzi łączą role i funkcje, które przyjmują na siebie
- czynnikiem kontroli społecznej jest sformalizowane prawo
- członkowie stowarzyszenia kierują się w postępowaniu opinią publiczną, gospodarczą podstawą stowarzyszenia jest własność prywatna i pieniądz.
8. Czym charakteryzuje się społeczeństwo obywatelskie?
władza pochodzi od narodu, który sprawuje rządy pośrednio lub bezpośrednio
każdy rodzaj władzy ma zakres kompetencji określony przez prawo
konstytucja ma większą moc prawną w stosunku do innych ustaw
normy międzynarodowe mają większą moc niż prawo krajowe
prawo jest jasne dla obywateli i uwzględnia ich interesy
istnieje system ochrony praw człowieka i wolności obywatelskich
9. Na czym polegają następujące orientacje socjologiczne: demograficzna, grupowa, systemowa, strukturalna, aktywistyczna, kulturowa, polowa?
-orientacja demograficzna - zwracająca uwagę na populacje
-orientacja grupowa - złożona z jednostek zintegrowana całość, wspólnota
-orientacja systemowa - zwracająca uwagę na układ ról społecznych
-orientacja strukturalna - badająca relacje międzyludzkie
-orientacja aktywistyczna - zwracająca uwagę na interakcje i działania jednostek
-orientacja kulturowa - matryca podzielanych przez zbiorowość znaczeń
-orientacja polowa - nieustannie zmienne, płynne pole, pełne zdarzeń społecznych, w tym przypadku nie można mówić o tym że społeczeństwo ciągle `istnieje' a o tym że społeczeństwo ciągle `staje się'
10. Co to jest struktura społeczna?
Struktura społeczna to ukryta sieć trwałych i regularnych powiązań miedzy składnikami jakiejś dziedziny rzeczywistości, która istotnie wpływa na przebieg obserwowanych zjawisk w tej dziedzinie.
11. Jakie są 4 wymiary struktury społecznej?
Wymiar: normatywny, idealny, interakcyjny, szans i interesów życiowych
12. Scharakteryzuj wymiar normatywny, idealny, interakcyjny i szans życiowych?
Wymiar normatywny - powiązana i charakterystyczna dla danej zbiorowości sieć norm, wartości i instytucji.
Wymiar idealny - Powiązana i rozpowszechniona w danej zbiorowości sieć idei, przekonań, poglądów i wizji. Przekonania takie niezależnie od tego czy są prawdziwe czy fałszywe, tworzą swoisty dla danego społeczeństwa horyzont myślowy, wpływający na podejmowane przez ludzi działania.
Wymiar interakcyjny - powiązana i typowa dla danej zbiorowości sieć wzajemnie ukierunkowanych i zorientowanych działa
Wymiar interesów - obejmuje zróżnicowane i powiązane szanse życiowe, czyli rozkład dostępu do dóbr społecznie uznanych za pożądane np.: bogactwo, władza, prestiż, wiedza
13. Czym różni się wg Rybickiego makrostruktura od mikrostruktury?
Małą strukturę społeczną charakteryzują przede wszystkim:
-Bezpośrednie styczności między ludźmi
-Stosunki społeczne oparte na takich stycznościach
-Samoistność, która jest cechą niemożliwą w tej zbiorowości
-Zaspokajanie potrzeb ludzkich w niepełnym zakresie
-Występowanie przeważnie stosunków nieformalnych
Natomiast wielką strukturę społeczną charakteryzują:
-Pośrednie bądź znikome styczności między ludźmi
-Stosunki społeczne nie oparte na stycznościach bezpośrednich
-Dążenie i zbliżanie się do samoistności
-Zaspokajanie potrzeb ludzkich w pełnym zakresie
-Wypełnianie się wzajemnie stosunków formalnych i nieformalnych
14. Co to jest samoistność makrostruktury?
Samoistność - makrostruktura, to niezależny, zamknięty świat społeczny, w przeciwieństwie do mikrostruktur, które nie są samoistne i egzystują w ramach makrostruktur
15. Podaj przykłady makro- i mikrostruktur?
Mikrostruktury: rodzina, grupa przyjaciół
Makrostruktury: gigantyczne metropolie i aglomeracje
16. Jakie są główne układy struktur społecznych?
Układ struktur równorzędnych, układ koncentryczny, układ struktur zachodzących na siebie
17. Wyjaśnij na czym polega układ struktur różnorzędnych, układ koncentryczny i układ struktur zachodzących na siebie?
Układ struktur równorzędnych obejmuje zawsze w każdorazowych warunkach dziejowych - społeczności jednego rodzaju i jednego rzędu.
Koncentryczny układ struktur społecznych obejmuje jedną makrostrukturę społeczną oraz mniejsze struktury znajdujące się w jej zasięgu
Układ struktur zachodzących na siebie ten układ powstał wraz z narodzinami stowarzyszeń, towarzystw itp. o zasięgu między narodowym. Np. powstaje jakieś stowarzyszenie i działa w kilku państwach jednak nie będą do niego należeli wszyscy mieszkańcy tych państw a wybrani.
18. Co to jest kapitał społeczny?
Termin wprowadzony przez Roberta Putnama i rozpowszechniony w ostatnich latach przez Jamesa Colemana. W odniesieniu do jednostki oznacza ogół norm, sieci wzajemnego zaufania, lojalności, poziomych sieci zależności w danej grupie społecznej. W odniesieniu do społeczeństwa, zdaniem Francisa Fukuyamy, oznacza umiejętność współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych interesów. W przeciwieństwie do kapitału finansowego, kapitał społeczny nie ulega zmniejszeniu w czasie użytkowania, lecz przeciwnie - pomnożeniu.
19. Jakie formy kapitału społecznego są istotne w społeczeństwie polskim?
Umiejętność współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych interesów, wzajemne zobowiązania i oczekiwania wypływające z ról społecznych, normy i sankcje społeczne, sieć obywatelskiego zaangażowania.
20. W jaki sposób społeczny kapitał rodziny jest używany do zwiększania szans życiowych Polaków i Polek?
Kapitał rodzinny polega na inwestycji w swoich bliskich, wykształcenie, kondycję psychiczną i fizyczną, umiejętności a później warunki pracy, przy zakładaniu własnego gospodarstwa domowego. Rodzina dzięki silnym więziom ma większe osiągnięcia, wsparcie materialne jak i w przestrzeni publicznej znajomości oraz wsparcie rzeczowe (np. opieka).
21. Dlaczego zaufanie jest formą kapitału społecznego?
Zaufanie jest formą kapitału społecznego, gdyż jest to norma wzajemności oraz sieć obywatelskiego zaangażowania. Nie ma normy prawnej oraz skupia w swoim zasięgu zarówno równe jednostki, jak i te, w których występuje nierówność pomiędzy jednostkami. Pozwala na budowanie trwalszych i lepszych związków pomiędzy jednostkami, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie całego społeczeństwa. Napędza współpracę, organizuje społeczeństwo.
22. Jakie formy sieci obywatelskiego zaangażowania sprzyjają rozwojowi gospodarczemu i politycznemu?
Sieci obywatelskiego zaangażowania sprzyjają powstawaniu norm wzajemności. Ułatwiają komunikację i poprawiają przepływ informacji. Umożliwiają przekazywanie opinii o reputacji. Im większy przepływ tych informacji tym większe wzajemne zaufanie, współpraca. Silne więzi międzyludzkie są mniej ważne niż słabe więzi w podtrzymywaniu spójności wspólnoty.
23. Na czym polegają trzy formy ucieczki przed przymusem społeczeństwa: transformacja, wycofanie i manipulacja?
Wycofanie lub rezygnacja to jeden z przejawów dewiacji społecznej w ujęciu Roberta Mertona polegający na całkowitym odrzuceniu norm społecznych lub wartości uznawanych w danym społeczeństwie. Oznacza ono też odrzucenie celów grupowych oraz środków realizacji tychże celów.
Manipulacja jest formą zamierzonego i intencjonalnego wywierania wpływu na osobę lub grupę w taki sposób, by realizowała działania zaspakajające potrzeby manipulatora. Manipulować można treścią i sposobem przekazywanych informacji.
Transformacja to zewnętrzne zamachy na stary porządek, poprzedza zawsze rozkład zewnętrznego posłuszeństwa i lojalności.
24. Dlaczego charyzma może pomóc w transformacji porządku społecznego?
Charyzma posiada odpowiednie czynniki, cechy, które dają szansę jednostce na wybicie się i wytworzenie wokół siebie grupy poparcia, która jest podporządkowana przywódcy.
25. Wymień i wyjaśnij przynajmniej trzy czynniki kulturowe, które wpływają na rozwój gospodarczy?
Wiara w jednostkę - głównym motorem napędzającym rozwój gospodarczy jest praca i kreatywność poszczególnych jednostek.
Konkurencja, współzawodnictwo - poszczególne jednostki czują chęć szkolenia, ciągłego rozwoju, dzięki temu że jednostka się rozwija, rozwija się też cała gospodarka.
Praca jako prestiż - skoro praca jest formą prestiżu to większość jednostek zaczyna ją bardziej szanować, chce się rozwijać.
26. Wymień przynajmniej trzy obszary kulturowe istniejące we współczesnym świecie?
Krąg afrykański, Kraje anglojęzyczne, Europa katolicka.
27. Jakie dwa podstawowe czynniki wg Ingleharta sprzyjają wydajności gospodarki?
- podejście świecko-racjonalne w stosunku do władzy
- dominacja wartości sprzyjających swobodnej ekspresji
28. Scharakteryzuj wartość, która silnie związana jest z rozwojem demokracji?
Chodzi o wartości sprzyjające swobodnej ekspresji - w społeczeństwach gdzie takie dominują:
- wysoki poziom satysfakcji indywidualnej
- zaufanie w kontaktach międzyludzkich
- tolerancja
- nacisk na ochronę środowiska
- dążenie do równouprawnienia