12. FUNKCJE SEKRETARZA GENERALNEGO ONZ
Sekretarza Generalnego wybiera na 5 lat Zgromadzenie Ogólne na zlecenie Rady Bezpieczeństwa.
Dotychczasowi Sekretarze
Trygve Lie
Dag Hammarskjold
U Thant
Kurt Waldheim
Javie Perez de Cuellar
B. Boutros Ghali
Kofi Annan
Funkcje Sekretarza Generalnego
prawo uczestniczenia w posiedzeniach Zgromadzenia Narodowego i wszystkich trzech rad
przygotowanie projektu budżetu
zarządzanie majątkiem
troska o zbieranie składek członkowskich
13.FUNKCJONARIUSZE ONZ
Sekretarz Generalny na podstawie zasad uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne mianuje personel ONZ
14.SIEDZIBA I FINASE ONZ
W 1907 roku podpisana została prze ONZ a USA konwencja w sprawie siedziby ONZ ( Nowy Jork )
Budżet ONZ na rok 2000-2001 wynosił 2 mld 535mln dolarów
6. Międzynarodowe Organizacje Rządowe poza systemem ONZ
1.Organizacje współpracy politycznej i wojskowej
• NATO organizacja Paktu Północnoatlantyckiego utworzona 1949
Zadania:
ochrona wolności, wspólnego dziedzictwa i cywilizacji swych ludów opartego na zasadzie demokracji, wolności
połączenie wysiłków zbrojnej obrony oraz zachowania pokoju i bezpieczeństwa
udzielanie pomocy stronie lub stronom będącym przedmiotem napaści
Założycielami NATO były USA, Wilka Brytania, Francja, Włochy, Belgia, Dania, Holandia, Islandia, Kanad, Luksemburg, Norwegia i Portugalia.
Organy NATO
1) Rada Atlantycka podejmuje zasadnicze decyzje zarówno wojskowe jak również polityczne i organizacyjne.
Państwa członkowskie reprezentowane są w Radzie przez Ministrów ( ( ( (Obrony, spraw zagranicznych, finansów) w zależności od treści obrad.
Obradom przewodniczy Sekretarz Generalny
2)organ wojskowy - Komitet Wojskowy- złożony z szefów państw członkowskich. Obszar strategiczny NATO podzielony jest na trzy dowództwa
a) Dowództwo Europy - Bruksela
b) Dowództwo strefy Atlantyku -Norfolk (USA)
c) Dowództwo strefy Kanału La Manche
oraz na jedną grupę regionalną Ameryka Północna. W roku 1966 z NATO wycofała się Francja a 1974 Grecja .
marca 1999 roku do NATO przystąpiły Polska, Czechy i Węgry
•ANZUS - powstał 1951 roku i miał na celu wspólną obronę i prowadzenie konsultacji w razie zagrożenia w basenie Południowego Pacyfiku
Założycielami byli:
Australia, Nowa Zelandia, USA
Organami ANZUS są:
-Rada Ministrów Spraw Zagranicznych
-Stała Rada
-Wojskowa Grupa Łącznikowa
•SEATO-Organizacja Paktu Azji Południowo Wschodniej
Powstała w 1954r., a utworzyły go Australia, Filipiny, Nowa Zelandia, Pakistan, Tajlandia, USA, Wielka Brytania
Miały one przyhamować rozprzestrzenianie się komunizmu w tym regionie oraz zmiejszyć aktywność ZSRR i Chin również w tym rejonie.
W 1997 rozwiązano tą instytucję.
•CENTO -Pakt Bagdadzki-
Utworzyły go w 1955r. Irak, Iran, Pakistan, Turcja, Wielka Brytania
Końcem działania tej organizacji buł wybuch rewolucji islamskiej w Iranie w 1979r.oraz wieloletnia wojna miedzy Irakiem a Iranem.
•Układ Warszawski-powstał w 1955r. Była to organizacja współpracy politycznej i wojskowej państw socjalistycznych. Członkami były ZSRR, Polska, Czechosłowacja, NRD, Węgry, Rumunia, Bułgaria i Albania, Układ początkowo zawarty na 20 lat następnie ponownie przedłużony , przewidywał , że w razie napaści na jedna ze stron inne przyjdą jej z pomocy.
Naczelne dowództwo znajdowało się w Moskwie.
W marcu 1991r. organizacja ta przerwała działalność wojskową , a w czerwcu 1991 przywódcy państw członkowskich podjęli decyzję o rozwiązaniu.
2.Europejskie Organizacje Regionalne
A. Unia Europejska
Początek tej organizacji sięgają czasów 1951r. gdy na postawie traktatu paryskiego powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) , którą założyły Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Włochy, RFN.
Był to początek działań integracyjnych w sferze gospodarczej Europy Zachodniej.
W 1957 r. sześć tych państw na podstawie traktatów rzymskich utworzyły dwie nowe wspólnoty:
-Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM)
-Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG)
Powołanie do życia EWG było wyrazem dążenia do stworzenia jednego zintegrowanego organizmu gospodarczego poprzez obniżanie i znoszenie ceł oraz likwidację ograniczeń w przepływie kapitału i sily roboczej a, stopniowo także tworzenie jednego organizmu politycznego.
W 1967r. doszło do połączenia EWWiS , EURATOMU i EWG i utworzenie WE-Wspólnoty Europejskiej
W 1992r. podpisano w Maastricht przez 12 państw Traktat o Unii Europejskiej. Następnie traktat ten został zmodyfikowany Traktatem amsterdamskim z 1 pażdziernika 1997r. , który wszedł w życie 1 maja 1999r.
Ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich UE podpisali 26 lutego 2001r. w Nicei traktat. Jego przyjęcie umożliwiło dalszy proces integracji i rozszerzenia Unii.
Daty przystąpienia do Unii Europejskiej:-
-1973-Wielka Brytania
-1981-Grecja
-1986-Hiszpania i Portugalia
-1995-Austria, Finlandia, Szwecja
-2004-Litwa, Łotwa, Estonia, Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Słowenia, Cypr, Malta
Organu Unii Europejskiej:
1)Parlament Europejski-złożony z wybranych na 5 lat przedstawicieli społeczeństw państw członkowskich. Deputowani w Parlamencie Europejskim zasiadają nie w blokach narodowych, ale według ogólnoeuropejskich frakcji politycznych, które skupiają wszystkie główne partie polityczne działające w państwach członkowskich UE.
2004 roku na Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego został wybrany Josep Borrel
Miesięczne sesje plenarne, w których uczestniczą wszyscy eurodeputowani, odbywają się w Strasburgu (Francja) - "siedzibie" Parlamentu. Posiedzenia komisji parlamentarnych oraz wszelkie dodatkowe sesje plenarne odbywają się w Brukseli (Belgia), natomiast w Luksemburgu znajdują się biura administracyjne Parlamentu ("Sekretariat Generalny").
Parlament pełni trzy ważne funkcje:
Dzieli z Radą władzę legislacyjną. Sam fakt, że jest on organem wybieranym w wyborach bezpośrednich pomaga zagwarantować legitymację demokratyczną prawa europejskiego.
Sprawuje demokratyczny nadzór nad wszystkimi instytucjami UE, a zwłaszcza nad Komisją. Jest uprawniony do zatwierdzania lub odrzucania kandydatur Komisarzy, a także ma prawo zgłaszania wotum nieufności wobec całej Komisji.
Dzieli z Radą kompetencje w zakresie uchwalania budżetu UE i może w związku tym wpływać na wydatki dokonywane przez UE. Na końcu procedury przyjmuje lub odrzuca cały projekt budżetu.
W latach 2004-2007 liczebność parlamentu wynosi 732 deputowanych. Polska posiada 54 eurodeputowanych.
2)Rada Unii Europejskiej-Rada jest głównym organem decyzyjnym UE. Podobnie jak Parlament Europejski, Rada została powołana w latach 50. na mocy traktatów założycielskich. Reprezentuje ona państwa członkowskie, a w jej obradach uczestniczy jeden minister z każdego rządu krajowego UE.
Różni ministrowie uczestniczą w różnych posiedzeniach w zależności od rodzaju zagadnień ujętych w porządku obrad. Jeśli, na przykład, Rada ma obradować nad problemami z zakresu ochrony środowiska, w obradach weźmie udział Minister Ochrony Środowiska z każdego państwa UE; w tym przypadku będzie ona zwana "Radą Ochrony Środowiska".
Rada spełnia sześć głównych funkcji:
Uchwala europejskie akty prawne. W wielu dziedzinach dzieli władzę ustawodawczą z Parlamentem Europejskim.
Koordynuje ogólną politykę gospodarczą państw członkowskich.
Zawiera umowy międzynarodowe między UE a jednym lub większą liczbą państw, lub organizacji międzynarodowych.
Wraz z Parlamentem Europejskim zatwierdza budżet UE.
Koordynuje współpracę miedzy krajowymi organami sądowymi i służbami policyjnymi w sprawach kryminalnych
Przewodnictwo Rady zmienia się co 6 m-ce i sprawowane jest kolejno przez wszystkie państwa w systemie rotacyjnym.
3)Rada Europejska- (nie należy ją mylić z rada europy lub Radą Unii Europejskiej) Wytycza strategiczne cele rozwoju Unii. Powołana w 1974r.,stanowi formę systematycznych spotkań szefów państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Rada zbiera się co najmniej dwa razy do roku pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego , któremu przypada przewodnictwo w Unii Europejskiej. Przewodnictwo trwa pół roku i zmienia się rotacyjnie.
4)Trybunał sprawiedliwości- organ Unii Europejskiej pełniący funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego, administracyjnego. Jako sąd międzynarodowy rozstrzyga wszelkie spory pojawiające się przy realizacji traktatów i dotyczą naruszenia prawa europejskiego. Jako sąd konstytucyjny kontroluje legalność aktów prawnych przyjmowanych przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej oraz dokonuje m.in. interpretacji traktatów, wykładni prawa europejskiego. Spory między Wspólnotami a funkcjonariuszami Unii Europejskiej rozstrzyga w ramach funkcji sądu administracyjnego. Trybunał Sprawiedliwości jest także instancją odwoławczą od decyzji Komisji.
Składa się z 15 sędziów, którymi są obywatele państw członkowskich Unii. Ich kadencja trwa 6 lat i może być odnawiana. Przewodniczącego wybierają sędziowie spośród siebie. Trybunał Sprawiedliwości obraduje na sesjach plenarnych i w sprawach szczególnych może tworzyć 3-5-osobowe izby.
5)Komisja Europejska- Organ wykonawczy Wspólnot Europejskich. W skład Komisji wchodzi 20 członków-komisarzy (po dwóch z większych i po jednym z mniejszych krajów członkowskich Unii) na czele z Przewodniczącym. Kadencja obecnej Komisji, której Przewodniczącym jest José Manuel Barroso zaczęła się 22 listopada 2004 roku.
Komisja Europejska spełnia cztery główne funkcje:
przedstawia Parlamentowi i Radzie projekty aktów prawnych;
zarządza i realizuje politykę i budżet UE;
egzekwuje prawo wspólnotowe (razem z Trybunałem Sprawiedliwości);
reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład podczas negocjowania umów między UE a innymi krajami.
Choć "siedziba" Komisji mieści się w Brukseli (Belgia), jej biura znajdują się również w Luksemburgu, przedstawicielstwa - we wszystkich państwach UE, a delegatury - w wielu stolicach różnych krajów świata.
B. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu-EFTA- powstało w 1959 na podstawie umowy sztokholmskiej przez Austrię, Wielką Brytanię, Danię, Norwegię, Portugalię, Szwajcarię, Szwecję, a później dołączyły Islandia i Finlandia. Było to porozumienie o wolnym handlu między państwami członkowskimi. Od drugiej połowy lat 70 zaobserwowano proces zbliżania się EFTY do EWG. Jako pierwsze opuściły te organizację Dania i Wielka Brytania, które w 1973 weszły do EWG, a w 1995 do Unii Europejskiej przystąpiły Austria, Finlandia, Szwecja.
Członkami EFTA są obecnie: Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria.
C. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju- OECD -Powstała na podstawie umowy z roku 1960.Załozycielami były państwa najbardziej uprzemysłowione. W 1996 została do nie przyjęta Polska. W roku 2001 do OECD należało 30 państw. Celem jej jest osiąganie maksymalnego wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i stopy życiowej w krajach członkowskich przy utrzymaniu stabilności finansowej państw członkowskich. Siedzibą OECD jest Paryż.
D. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej- RWPG-została utworzona w 1949 przez Bułgarię, Czechosłowację, Polskę, Rumunię, Węgry, ZSRR. Była to swego rodzaju opowiedz na Plan Marshalla, do którego państwa socjalistyczne nie przystąpiły na skutek decyzji Stalina. Jednym z celów Rady było podnoszenie stopy życiowej ludzi oraz rozwój gospodarczy według gospodarki planowanej, a także integracja gospodarcza państw członkowskich.
W latach późniejszych do RWPG przystąpiły Albania, Kuba ,Mongolia, NRD , Wietnam. W raku 1991 rozwiązano RWPG.
E.RADA EUROPY-Zostało powołana do życia na podstawie umowy londyńskiej z roku 1949r. Zadaniem Rady jest osiągniecie większej jedności miedzy członkami w celu zabezpieczenia i urzeczywistnienia ideałów i zasad ,które są wspólnym dziedzictwem oraz ułatwienie postępu gospodarczego i społecznego”
76
Wyszukiwarka