Tasiemczyce ogólna charakterystyka tasiemców
Tasiemce są wyłącznie pasożytniczymi plaźnicami z gromady cestoda, są to robaki spłaszczone grzbietowo brzusznie, ciało maja maja zwykle członowane długości w zależności od gatunku od 0,5mm do kilkunastu metrów. W których można wyróżnić takie części jak: główka (skoleks) szyjka i strobilę czyli łańcuch członów. Tasiemce nie posiadają przewodu pokarmowego żyją w jelicie cienkim żywiciela i chłoną pokarm całą powierzchnią swojego ciała.
Jakie mogą występować tasiemce u koni
Przyczyną tasiemczycy u koni są tasiemce należące do rodziny Anoplocephalidae z gatunku Anoplocephala magna, Anoplocephala perfoliata, paranoplocephala mamillana.
Gdzie występują w przewodzie pokarmowym?
Anoplocephala magna umiejscawia się w jelicie cienkim w tylnim jego odcinku. Anoplocepha perfoliata umiejscawia się w tylnim odcinku jelita cienkiego, w tylnym odcinku jelita ślepego, dość często w okolicy zastawki biodrowo okrężniczej. Paranoplocephala mamillana występuje w jelicie cienkim.
Objawy związane z tasiemczycą
Zaczopowanie jelita
Obraz kliniczny tasiemczycy
Nasilenie objawow klinicznych zalezy od intensywności inwazji gatunku tasiemca i wieku koni. Bardziej wrażliwe SA źrebięta, u nich silna inwazja a. magna i a. perfoliata wywołuje objawy morzyskowe, niedokrwistość oraz postępujące wychudzenie. P. mamillana jest mało chorobotwórcza zmiany anatomopatologiczne w tasiemczycach A. magna może wywoływać w miejscach swojego bytowania nieżytowe a czasem krwotoczne zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego.
Zwalczanie i zapobieganie.
Zwalczanie jest praktycznie nie możliwe. Leczenie: Prazikwantel 1,5mg-3mg/kg masy ciała Bithionol 10mg/kg masy ciała Fenbendazol 10-20 mg/kg masy ciała.
Nicienie wiadomości ogólne
Jest to najliczniejsza i najbardziej charakterystyczna gromada obleńców. Ciała nicieni są wydłużone długości wahającej się od 0,1mm do 1m. U nicieni występuje wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy, zwykle samice są 30% większe niż samce, u samców występuje zaokrąglony i zawinięty do środka koniec. Pokrywe ciała stanowi wór powłokowo mięśniowy składający się z oskórka który może tworzyć różne wyrostki, hipodermy, warstwy mięśni gładkich.
Owsica
Owsik koński jest pasożytem kosmopolitycznym. W Polsce występuje u 12% badanych koni. Żywiciel ostateczny: koń, osioł, muł, zebra. Umiejscowienie w organizmie żywiciela: jelito grube głównie okrężnica.
leczenie owsicy
Albendazol 5,5mg/kg masy ciała
Mebendazol 10mg/kg masy ciała
Oksybendazol 10mg/kg masy ciała
Gdzie znajduje się dorosła postać,gdzie jaja sa składane.
Zapłodnione samice wędrują z okrężnicy do jelita prostego, wysuwają na zewnątrz przednią część ciała przez otwór odbytowy żywiciela iskładają jednorazowo do kilkudziesięciu tysięcy jaj w lepkiej cieszy, która po wyschnięciu przykleja jaja do odbytu. W przewodzie pokarmowym konia larwy wydostają się z jaja, wnikają w błonę śluzową jelita ślepego i okrężnicy tam osiągają dojrzałość płciową.
Strongyloza
Wywołana przez słupkowce, z dwóch podrodzin należących do Strongylidae. Przyczyną strongylozy są słupkowce duże: Strongylus equinus, strongylus edentatus i strongylus vulgaris.
DROGI WĘDRÓWEK LARW STRONGYLUS VULGARIS
- Po uwolnieniu się w jelicie cienkim z pochewki wylinkowej przedostają się do jelita ślepego i okrężnicy, około 6-7 dnia
wnikają przez błonę śluzową do tętniczek jelitowych i jako larwy IV stadium wędrują po wewnętętrznej ścianie naczyń do
aorty.
- Drażnienie błony wewnętrznej naczyń przez wędrujące larwy powoduje jej stan zapalny i powstawanie zakrzepów
przyściennych, szczególnie licznych w tętnicy krezkowej przedniej.
- Rozszerzający się na ściany naczyń stan zapalny oraz postępujące procesy zwyrodnieniowe błony mięśniowej naczynia,
przyczyniają się do powstawania tętniaków
- Pozostające w zakrzepach larwy linieją najwcześniej po 3 miesiącach i jako larwy V stadium, po uwolnieniu się z
zakrzepów, zanoszone są z prądem krwi powtórnie do naczyń jelita grubego, skąd wnikają do ściany jelita, gdzie tworzą
guzki.
- Do światła jelita wydostają się w różnym czasie i dojrzewają płciowo.
- Większość larw wraca do jelita i kończy swój rozwój zwykle w miesiącach zimowych.
- Ten fakt wiąże się ściśle z epizootiologią S. vulgaris, wiosną bowiem w organizmie koni dominują postacie
dojrzałe rozpoczynające produkcję jaj.
- Okres prepatentny dla tego gatunku wynosi około 6,5 miesiąca.
Zmiany anatomopatologiczne
Strongylus vulgaris
1. Przekrwienie Won śluzowej i surowiczej jelit grubych, a niekiedy obecność w błonie podśluzowej różnej wielkości
serowaciejących guzków pasożytniczych.
2. W tętnicy krezkowej przedniej oraz jej odgałęzieniach obserwować można niekiedy obecność tętniaków zawierających
zakrzepy, a w małych tętnicach obecność zatorów.
Draszejoza i Habronematoza
- Występowanie. Pasożyty kosmopolityczne.
- W Polsce rzadko notowane
gatunki jakie wywołują
Habronema muscae
Habronema majus
Drascheia megastoma
Jaka droga idzie inwazja
Inwazje tych nicieni mogą dotyczyć żołądka, skóry, a niekiedy także płuc.
Inwazje żołądka wywoływane są obecnością (w gruczołach żołądka i guzach powstałych w gruczołowej części żołądka)
dojrzałych nicieni z rodzaju Habronema i Drascheia.
Inwazje skórne wywoływane są głównie przez larwy nicieni rodzaju Drascheia i określane mianem „wrzodów letnich".
Postać płucna draszejozy- po dostaniu się drogą krwionośną larw tych nicieni z „wrzodów letnich” do płuc tworzą się
guzki robacze
żywiciele
Żywiciel ostateczny. Koń, osioł, muł i inne nieparzystokopytne.
Żywiciel pośredni. Mucha domowa i inne muchy z rodzaju Musca i Stomoxys.
Zmiany anatomopatologiczne..
- W przypadku habronematozy manifestują się one przewlekłym nieżytowym zapaleniem błony śluzowej, głównie części
gruczołowej żołądka, z obecnością ognisk krwotocznych, wybroczyn, a nawet owrzodzeń oraz zanikiem gruczołów błony
śluzowej
- W przypadku draszejozy stwierdza się zwykle pod błoną śluzową okolicy wpustowej żołądka obecność dość
charakterystycznych (pojedynczych lub kilku) guzów do wielkości jaja kurzego.
D. megastoma
- Na powierzchni guza pokrytego scieńczałą błoną śluzową obserwuje się zwykle jeden kraterowaty otwór, prowadzący
do licznych kanałów wewnątrz guza, wypełnionych szarą, śluzopodobną lub serowatą masą, w której znajdować się mogą
mniej lub bardziej liczne nicienie D. megastoma.
- W przypadkach draszejozy skórnej stwierdza się ziarninujące rany w różnych okolicach skóry, zwykle jednak na tylnej powierzchni stawu pęcinowego.
Zwalczanie.
ZWALCZANIE
- Ciągle jeszcze do leczenia habronematozy podawanie dwusiarczku węgla w jednorazowej dawce 10-15 ml. godzinnej
głodówce i po uprzednim płukaniu żołądka 2% roztworze sody (natrium bicarbonicum).
- Przy draszejozie żołądkowej leczenie jest nie skuteczne z uwagi na umiejscawianie się, nicieni wewnątrz gruczołów.
.Setarioza żywiciele lokalizacja objawy kliniczne
SETARIOZA U KONI
Setarioza jam ciała, głównie jamy brzusznej koni, wywoływana jest przez Setaria equina - nicienia należącego do rodziny
Setariidae.
Występowanie. Nicienie kosmopolityczne.
W Polsce ekstensywność tej inwazji u koni jest wysoka, stwierdzono 50% występowania.
BIOLOGIA PASOŻYTA
Samice są żyworodne Dalszy ich rozwój z udziałem żywicieli pośrednich komarów.
W Kenii rolę tę pelmą: Aedes aegypti, Ae. pambanensis i Culex pipiens fatigans,
w Rosji - Ae. communis i Ae. maculatus. W organizmie tych ostatnich gatunków mikrofilane osiągają stadium inwazyjne,
liniejąc dwukrotnie. (10-12 i 14-15 dnia) w mięśniach tułowia,
Po 15-16 dnia dostają się do ssawki komara już jako larwy inwazyjne Zarażanie koni odbywa się w trakcie ssania krwi.
OBJAWY KLINICZNE
Dojrzałe setarie w jamie brzusznej są mało chorobotwórcze.
Obecność tych nicieni w mosznie czy powrózku nasiennym może powodować bolesność i obrzęk okolicy moszny,
utrudniające niekiedy poruszanie się mogą umiejscawiać się:
W gałce ocznej zwykle w przedniej komorze oka. Objawy chorobowe manifestują się światłowstrętem, łzotokiem,
przekrwieniem spojówek, zmętnieniem rogówki i ślepotą.
Onchocyrkoza żywiciele i bardzo wazna lokalizacja pasożyta. Obraz kliniczny.
ŻYWICIEL POŚREDNI I OSTATECZNY
Żywiciel ostateczny- Koń, osioł i muł.
Żywiciel pośredni- Culicoides nubeculosus, C. stigma, C. obsolatus owady kłująco-ssące z rzędu Diptera.
LOKALIZACJA PASOŻYTA
1 Dojrzałe nicienie umiejscawiają się w więzadle karkowym i w ścięgnach dolnych części kończyn.
2. Mikrofilarie natomiast umiejscawiają się w skórze koni prawie wszystkich okolic ciała, przy czym najliczniej występują
w skórze boków w okolicy oczu, np. w dolnej powiece, ale przede wszystkim wzdłuż środkowej linii brzucha.
3. Niekiedy mikrofilarie występować mogą w gałkach ocznych, np. w rogówce, twardówce, ciałku rzęskowym.
OBRAZ KLINICZNY
Po mimo bowiem dość częstego ich występowania rzadko obserwuję się u koni zmiany chorobowe,
W przypadkach inwazji więzadła karkowego pojawia się w okolicy kłębu rozlany obrzęk o nierównej powierzchni, w którym mogą tworzyć się przetoki o znacznej głębokości.
W wydzielinie przetok można stwierdzić fragmenty nicieni.
- Twierdzi się, że O. reticulata nie odgrywa większej roli w etiologii tego rodzaju procesu chorobowego i że jest tylko czynnikiem usposabiającym, natomiast główną rolę odgrywa wtórna infekcja Brucella abortus lub Actinomyces bovis.
Onchocerkoza ścięgien kończyn przyczynia się do powstawania guzkowatych, bolesnych przy ucisku zgrubień, co
niekiedy, może prowadzić do długotrwałej kulawizny.
Chorobotwórczość mikrofilarii jest wątpliwa, zmiany na skórze są raczej, wynikiem reakcji nadwrażliwości na ukłucia
owadów (Culicoides) niż chorobotwórczego działania larw.
Umiejscowienie mikrofilarii w gałkach ocznych nasuwa przypuszczenie o ich udziale w wywoływaniu okresowych stanów zapalnych oczu tj. ślepoty miesięcznej koni.
Świerzb (jaki mamy rodzaj świerzbowców u koni, drogi inwazji, gdzie pasozytuje swierz, żywiciele obraz kliniczny)
ŚWIERZB U KONI (scabies equi)
• U koni wywoływany może być przez:
1. Świerzbowca drążącego końskiego - Sarcoptes scabiei var. equi.
2. Świerzbowca naskórnego końskiego - Psoroptes equi.
3. Świerzbowca pęcinowego - Choriopt bovis.
DROGI INWAZJI
- Główną drogą inwazji jest bezpośredni kontakt zwierząt zdrowych z chorymi.
- Za pośrednictwem różnych przedmiotów mających kontakt ze zwierzętami chorymi.
- Po wprowadzeniu zwierząt do zarażonej stajni.
- Rozwojowi inwazji sprzyjają złe warunki higieniczne (ciemne i wilgotne pomieszczenia) oraz niepełnowartościowe
żywienie.
Umiejscowienie:
Świerzbowiec naskórny:
Początkowo na skórze u nasady ogona i grzywy, skąd rozprzestrzenia się na szyję, przyśrodkową powierzchnię ud i
podbrzusze.
Świerzb drążący: Początkowo na skórze głowy (dlatego nazywany, bywa świerzbem głowowym), skąd rozprzestrzenia się na szyję, kłąb, a
wkrótce na całe ciało.
Świerzbowiec pęcinowy: W okolicy stawu pęcinowego powoduje łuszczenie się naskórka, powstawanie strupów, a nawet z rogowych narośli, skóra
grubieje, często pęka, co doprowadza do wtórnych infekcji.
Żywiciele
Koń, osioł, muł, rzadko bydło, przypadkowo człowiek.
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny świerzbu koni
- Zmiany chorobowe pojawiają się początkowo na skórze głowy.
- Inwazja świerzbowców powoduje lokalny stan zapalny skóry i powstawanie małych guzków surowiczo-komórkowego
nacieku, a następnie pęcherzyków wypełnionych surowiczym płynem.
- Sączący się z pękających pęcherzyków wysięk zasycha, tworząc strupy.
- W wyniku wypadania z tych miejsc włosów, tworzą się łysinki.
- Równocześnie z pojawieniem się tych zmian występuje silny świąd, będący często pierwszym symptomem świerzbu.
- W miarę trwania inwazji proces choroby rozszerza się na szyję, kłąb i obejmuje duże obszary skóry.
- W wyniku dłużej trwających procesów zapalnych skóra grubieje, traci elastyczność i ulega sfałdowaniu.
- Drażniące działanie śliny świerzbowców powoduje nadmierne rogowacenie l łuszczenie się naskórka.
Gzy wymienic, objawy kliniczne gzawicy, i obraz kliniczny łzawicy, zwalczanie, rodzaje gzawicy.
Gzawica nosowo-gardlowa, czyfi rinoestroza (rhinoestrosis)
* Wywoływana jest przez larwy gza końskiego Rhinoestrus purpureus (rodzina Oestridae).
* Występowanie. Giez ten występuje częściej w klimacie cieplejszym, np. południowej Europie, południowych Europie, południowych
republikach Związku Radzieckiego i północnej Afryce.
* Stwierdzany również w Polsce.
Obraz kliniczny
* Obecność larw gza powoduje stany zapalne niekiedy nawet krwotoczno-ropne, błony śluzowej w miejscu ich lokalizacji.
* Objawy zapalenia nieżytowego górnych dróg oddechowych pojawiają się zwykle wczesną wiosną i zaczynają się
Utrudnianym oddychaniem na skutek obrzęku błony śluzowej nosa i gardła.
* Z nozdrzy pojawia się wypływ śluzowy lub śluzowe-ropny, niekiedy z domieszką krwi.
* Czasami mogą występować krwotoki z nosa. Stwierdza się również obrzęk węzłów chłonnych podszczękowych.
* Obecność larw na błonie śluzowej gardła może także być przyczyną utrudnionego oddechu oraz kaszlu.
* Niekiedy, w przypadkach rozszerzenia się procesów zapalnych na opony mózgowe mogą występować również objawy
nerwowe.
Zwalczanie
W celach terapeutycznych zaleca się stosowanie Związki fosforoorganiczne np.:
1. Dichlorvos (Equigard) w dawkach 2545 mg/kg m.c; w zależności od wieku i masy ciała podawać zmieszany z paszą
treściwą.
2, Trichlorfon (Neguvon) w dawkach 35-4 mg/kg m.c, podawany sondą w postaci 10% roztworu wodnego.
Rodzaje gzawicy : Gzawica nosowo-gardlowa, czyfi rinoestroza, Gzawica żołądkowo-jelitowa, czyli gasterofiloza
Wszawica i wszowica umiejscowienie objawy zwalczanie.
Wszołowica koni czyli malofagoza (mallophagosis)
U koni wszołowicę wywołuje kosmopolityczny wszoł
Werneckiella equi
Umiejscowienie.
U koni wszoły usadawiają się na skórze szyi i kłębu.
Obraz kliniczny
Wszoły powodują niepokój zwierząt i świąd, nasilający się w miarę wzrostu intensywności inwazji. Konie ogryzają
swędzące miejsca oraz ocierają je o napotykane przedmioty.
Drażnienie skóry przez pasożyty oraz ciągłe urazy mechaniczne prowadzi do zapalenia skóry jej zgrubienia, tworzenia się
strupów i lokalnych wyłysień.
Zwalczanie
1. lwermektyna (pochodna awermektyny B1 otrzymanej jako produkt fermentacji prowadzonej przez Streptomyces
awermitilis). U koni doustnie w formie pasty w dawce 0,2 mg/kg.
Związki fosforoorganiczne:
1. Ipowet 5 (5% bromfenwinfos), krajowy preparat zalecany w 0,05—0,1 % emulsji wodnej do opryskiwań lub zmywań.
2. Neocidol 25 EC Ciba Geigy (25% diazinon) w 0,06% emulsji wodnej do opryskiwań lub zmywań.
3. Batestan-Hoechst w 0,07% roztworze wodnym do opryskiwań lub zmywań.
Karbaminiany:
4. Pularyl-Biowet stosowany w 0,5—2% roztworze wodnym, do opryskiwań lub w 5% zasypce.