biologia komorki 18.03
budowa i funkcja blony biologicznej
badania nad blona komiorkowa: 1855 carl nageli( rozna przenikalnosc barwnikow do komirek uszkodzonych i nieuszkidzonych, wprowadzenie termunu blona komorkowa)
1895 overton(wnikanue do komorki substancji rozpuszczonych w tluszczach)
1925 gortel i grendel( ekstrakcja acetonowa lipidow, podwaliny dwuwarstwy)
1932 cole( naoiecie powuerzchniiwe blony jest 10-30 razy nizsze niz naouecie piwierzchniiwe samych lioidow, postulat udziaku bialek w blonie)
modele budowy blony biologicznej: model daniellego- davsona( dwuwarstwowa lioidowa), model robertsona(blona elementarna), model morza lioidowego (plynnej mozaiki) singera i nicolson
sklad blony: lipidy, bialka, weglowodany, proporcje tych skkadnikow zakeza id typu komorek, np w oslonce mielinowej lipidy staniwia wiekszosc blony, co ma zwiazek z izolacyjna funkcja blony
budowa i funkcja blony biologicznsej: blona komirkowa zawiera lipidy polarne takie jak fosfolipidy, cholesterol
agregaty lipidowe: ze wzgledu na hydrofilowy i hydrofobowy charakter lipidow, lipidy w wodzie tworza micele, czyli hydrofilowe glowki zwracaja sue w kierunku wody a hydrofobowe ogony zwracaja sie do wewnatrz orzestrzeni zwanej micelem
pochodne kwasow tluszczowych moga tworzyc agregaty lpidowe.
model robertsona: powstal na podstawie pomiarow grubosci blony oslonek mielinowych, zakladal asymetrie struktury warstw biakkowych( zewnetrzna alfa wewnetrza beta), grubisc blony ustalona zostala na 7.5 nm
model singera i nicolsona: wyroznial powierzchnie zewnetrzna, dwuwarstwowa warstwe protein, bialka intergralne, kanaly bialkowe, bialka peryferyjne, glikooroteiny, lancuchy sachardyowe glikolipidow, oraz piwierzchnia cytoplazmatyczna
asymetria skladu lipidowego blony: glownie fosfolipidy, potem choletserol, glikolipidy i inne
bialka w blonie: spektryny(alfa i beta), ankiryny, BPA, aktyna, dehydrogenaza glukozo-6-fosforanu, bialko wiazace Ca, globina
ogordek blonowy: bialko pas 1 jest silnie glikozydowane(marchewka), bialka pasa 3sa jak gruszki odpowiadaja za transoirt aktywny,
polaczenia miedzykomorkowe: fibroblasty, czyli polaczenia kolagenowe miedzy komorkami, ogolnie komorki sa bardzo towarzyskie nieustannue szukaja kontaktu z powierzchnia i miedzy soba
budowa kolagenu: wlokna kolagenowe, kazda czast kokagenu skalda sie z 3nitek zwinietych wokol siebie, tworzac sznur, kolganen sklada sie glownie z glicyny i z proliny lyb hydroksyproliny
blona podstawna(lamina basalis): jest najstarszym ekementem w ewolucji organizmow, w momencie gdy powstaly organizmy dwuwarstwowe powstala tez blona podstawna
wolowine wrzucic na w chuj wrzaca wode osolona potem wylac wode i gotowac nastepnie przez milion lat.
polaczenie miedzykomorkowe: wlokno kolageniwe, fibronektyna,intergryna, blona komorkowa slaba, bialko adaptorowe, filament aktynowy
typy polaczen komorkowych: polaczenia zamykajace (uszczelniaja sasiednie komorki w nablonku zapobiegajac przeplywowi czasteczek miedzy komorkami), polzczenia zwierajace(acza zwiazki aktyny w jednej komirce z podobnymi zwiazkami w sasiddnich komorkach), desmosomy(mies e spawania micno korwoczace filameny posrednue pomiedzyy sasiednimi komorkami, polaczenia komunikacyjne(polaczenia miedzykomirkiwe pozwakajace na orzechidzenue malych rozpuszczalnych w wodzie joniw i czasteczek), ooldesmosomy(kotwieczenie filamentow posrednich komirki do blony podstawnej)
polaczenia zamykajace: np w swietle jelita, normalnie jelito jest zamkniete, otwarte jelito mamy tylko zaraz po urodzeniu
polaczenia zwierajace: sa zbudowane tak, ze cytoszkielet jecnej i drugiej konorki poprzez bialka łacznikowe sa zwiazane z kadherynami, polaczanue tzw kartka w kartke, zamka błyskawicznego
desmosom: powierzchnie spajajace komorki, jest to pole białek ktore zwiazane sa z jednej strony ze szkieletem cytoblonowym, a z drugiej strony sa zwiazane z kadherynami
poldesmosomy: podobnie jak desmosomy ale zamiast kadheryn sa integryny
polaczenia komoorkowe komunikacyjne: kanal koneksynowy, pozwala np na komunikacje jonową, takie koneksiny maja srednice 2-4 nm
w komorce roslinnej za polaczenuia miedzykomórkowe odpowiadaja plazmodesmosomy