PODSTAWY INŻYNIERII RUCHU - CZĘŚĆ KOLEJOWA
K2.Czym się różni pociąg od manewru? Pociąg różni się od manewru specjalnym oświetleniem, pociąg posiada odpowiedni numer i obsadzony jest drużyną pociągową. Manewr może być realizowany przy wykorzystaniu szynowych pojazdów trakcyjnych, silnikowych pojazdów drogowych lub innych urządzeń mechanicznych (napędowych) albo za pomocą siły ciężkości taboru, siły ludzkiej, siły zwierzęcej. Pociąg musi poruszać się za pomocą czynnego pojazdu trakcyjnego.K2a. Co to jest pociąg? Pociąg - zestaw taboru kolejowego, sprzęgnięty z czynnym pojazdem trakcyjnym, pojedynczy pojazd trakcyjny lub jednostka taboru specjalnego, odpowiednio osygnalizowany, oznaczony numerem i obsadzony drużyną pociągową posiadającą odpowiednie dokumenty, przygotowany do drogi albo znajdujący się w drodze. K2b. Co nazywamy manewrem w ruchu kolejowym? Manewr - zestaw pojazdów kolejowych nie stanowiący pociągu. Manewrami nazywane są również wszelkie ruchy taboru (jazdy manewrowe) oraz związane z nimi czynności wykonywane na torach kolejowych z wyjątkiem jazd pociągowych. K3.Czym się różni się okręg sterowania od okręgu nastawczego w kolejnictwie?K3a.Czym jest okręg sterowania w kolejnictwie? Okręg sterowania - obszar sieci kolejowej, w którym decyzje dotyczące realizacji przebiegów pociągowych są podejmowane centralnie przez jeden ośrodek decyzyjny. Ośrodkiem decyzyjnym może być człowiek (dyżurny ruchu) lub zespół automatyczny (komputer) K3b.Czym jest okręg nastawczy w kolejnictwie? Okręg nastawczy - obszar sieci kolejowej, w którym oddziaływanie na elementy drogi przebiegu realizowane jest przez jeden zespół ludzi i urządzeń. K4.Wymień etapy procesu sterowania ruchem kolejowym (odniesionego do pojedynczego pojazdu).1) zebranie informacji i podjęcie decyzji o nastawieniu przebiegu,2) nastawianie przebiegu,3) dozorowanie jazdy,4) zwolnienie przebiegu,5) rejestrowanie jazdy.K4a.Na czym polega dozorowanie i rejestrowanie jazdy w kolejnictwie? dozorowanie jazdy obejmuje obserwację przejeżdżającego pociągu, w czasie której należy (m.in.) skontrolować: - całość składu i stan urządzeń sygnalizacyjnych na pojeździe,- stan ładunków na pojazdach i stan techniczny pojazdów. rejestrowanie jazdy sprowadzają się do:a) rejestracji niektórych czasów realizacji poszczególnych czynności w odpowiednich dokumentach, z zaznaczeniem zjawisk odbiegających od normy (wypadki, usterki, zmiany w planowanym przebiegu procesu itp.),b) przekazania informacji o czasie i prawidłowości zrealizowanych czynności, jeżeli przewidziano takie działania. K4b.Na czym polega nastawianie przebiegu? Nastawianie przebiegu - nadawanie elementom drogi przebiegu i właściwym urządzeniom sterowania, stanów wymaganych dla danego przebiegu. K4c. Co nazywamy przebiegiem w inżynierii ruchu kolejowego? Przebieg jest zbiorem stanów elementów układu torowego, urządzeń sterujących nimi i kontrolujących ich stan, właściwych dla realizacji jazdy wykorzystującej określoną drogę przebiegu. K5. Wyjaśnij znaczenie określenia droga przebiegu, stosowanego w srk? Droga przebiegu jest drogą jazdy wraz z drogą ochronną, drogą zbliżania i urządzeniami ochronnymi. K5a.Co nazywamy drogą jazdy w inżynierii ruchu kolejowego?Droga jazdy jest umownym, elementarnym odcinkiem sieci kolejowej, określonym dla zapewnienia właściwej organizacji i bezpieczeństwa jazdy pojazdów kolejowych oraz dla uzyskania właściwej sprawności ruchu. K5b.Wyjaśnij znaczenie określenia droga zbliżania. Droga zbliżania jest fragmentem układu torowego, zawierającym przynajmniej drogę jazdy kończącą się przy sygnalizatorze będącym początkiem interesującej nas drogi jazdy. K5c.Co nazywamy drogą ochronną w inżynierii ruchu kolejowego?Droga ochronna jest fragmentem układu torowego o określonej długości, który może być przejechany bez kolizji z innym pojazdem w razie niezatrzymania się pojazdu na drodze jazdy przed sygnalizatorem zabraniającym dalszej jazdy. K5d.Jaką rolę spełniają urządzenia ochronne w srk?.Urządzenie ochronne znajduje się poza drogą jazdy, ochronną i zbliżania, może natomiast chronić pojazd znajdujący się na drodze jazdy i na drodze ochronnej przed najechaniem go przez inny pojazd. Urządzeniem ochronnym mogą być sygnalizatory, zwrotnice, wykolejnice itp.K6.Wymień podstawowe podzespoły urządzeń srk.Podzespoły urządzeń sterowania ruchem: - urządzenia zewnętrzne UZ - umieszczone w terenie w pobliżu elementów układu komunikacyjnego i pojazdów,- urządzenia wewnętrzne UW - umieszczone w centrum sterowania (w nastawni), w przekaźnikowni lub tp. pomieszczeniach, - sieć łączeniowa - łączy urządzenia wewnętrzne z zewnętrznymi i innymi urządzeniami wewnętrznymi. K6a.Jaką rolę w urządzeniach srk spełniają układy sterująco-meldunkowe? Urządzenia sterująco-meldunkowe USM - umożliwiają przekazanie właściwych informacji do ośrodka decyzyjnego OD i do urządzeń sterująco-meldunkowych sąsiednich okręgów oraz rejestrują przebieg procesu sterowanego.K6b.Jaką rolę w urządzeniach srk spełniają układy zależnościowe?Urządzenia zależnościowe UZL - realizują podstawowe funkcje systemu w zakresie zgodności przekazywanych poleceń nastawczych P, informacjami kontrolnymi K, innymi poleceniami nastawczymi i informacjami zależnościowymi Z przekazywanymi pomiędzy sąsiadującymi okręgami K6c.Jaką rolę w urządzeniach srk spełniają urządzenia zewnętrzne?Urządzenia zewnętrzne: •efektory E - oddziałują bezpośrednio na przebieg procesu transportowego ST (zwrotnice, sygnalizatory itp.), •receptory R - umożliwiają tworzenie informacji kontrolnych K o stanie urządzeń zewnętrznych oraz o stanie procesu transportowego ST K6d.Przedstaw rolę urządzeń sterowania ruchem. Urządzenia sterowania ruchem zapewniają:- prowadzenie pojazdów po właściwej trasie,- prowadzenie pojazdów we właściwej kolejności,- prowadzenie pojazdów z właściwą częstotliwością,- zmniejszenie do minimum prawdopodobieństwa zagrożenia bezpieczeństwa .K7.Czym różni się utwierdzenie przebiegu od zamknięcia przebiegu? K7a.Co nazywamy zamknięciem przebiegu w inżynierii ruchu kolejowego? Zamknięcie przebiegu - unieruchomienie nastawianych elementów drogi przebiegu, warunkujące możliwość przekazania na pojazd sygnału zezwalającego na jazdę. Uchylenie zamknięcia przebiegu jest możliwe po podaniu sygnału zabraniającego jazdy i wykonane może być przez personel sterujący ruchem w dowolnym momencie lub samoczynnie w wyniku przejazdu pojazdu przez określone miejsce w układzie torowym. K7b.Co nazywamy utwierdzeniem przebiegu w inżynierii ruchu kolejowego? Utwierdzenie przebiegu - zamknięcie przebiegu, które może być uchylone (zwolnione) normalnie tylko przy współpracy urządzeń srk z przejeżdżającym pojazdem. Zwolnienie ręczne (awaryjne, doraźne) utwierdzenia przebiegu jest możliwe pod dodatkowym warunkiem rejestracji tej czynności lub wprowadzenia znacznego opóźnienia czasowego.K8.Wymień rodzaje urządzeń srk (według ich przeznaczenia). Urządzenia sterowania ruchem kolejowym, ze względu na przeznaczenia urządzeń, można dzielić na: stacyjne usrk - pociągowe - kolei szybkiej- kolei konwencjonalnej- kolei aglomeracyjnej (metra) - manewrowe - rozrządowe liniowe usrk - blokada liniowa- kontroli jazdy pociągu- detekcji stanów awaryjnych taboru rejonowe usrk - zdalnego sterowania- kontroli dyspozytorskiej specjalne usrk - na stacjach przemysłowych- radioskop usr na przejazdach kolejowo-drogowych - niestrzeżonych- strzeżonych - niesamoczynnie (z obsługą)- samoczynnieK8aJakie zadania realizują urządzenia samoczynnego hamowania? Urządzenia samoczynnego hamowania - umożliwiają kontrolę czuwania maszynisty i samoczynne uruchomienie hamowania przy braku tej kontroli. K8b.Jakie zadania realizują urządzenia kontroli prędkości?Urządzenia kontroli prędkości - umożliwiają kontrolę zmniejszania prędkości i samoczynne uruchomienie hamowania przy przekroczeniu prędkości wynikającej z charakterystyki hamowania. K8c.Jakie zadania realizują urządzenia regulacji prędkości? Urządzenia regulacji prędkości - umożliwiają kontrolę zmniejszania prędkości i samoczynną regulację prędkości przy hamowaniu.K8d.Wyjaśnij co oznacza określenie urządzeń srk jako urządzenia pociągowe.mogą obsługiwać ruchy wszelkich rodzajów pojazdów (jazdy pociągowe, manewrowe),K8e.Wyjaśnij co oznacza określenie urządzeń srk jako urządzenia manewrowe.mogą obsługiwać wyłącznie jazdy manewrowe,K8f.Wyjaśnij co oznacza określenie urządzeń srk jako urządzenia rozrządowe.mogą obsługiwać wyłącznie działania (jazdy manewrowe i inne działania) podczas rozrządu. K8g.Wyjaśnij w jakim celu stosowane są urządzenia stacyjne.Urządzenia stacyjne - służą do obsługi ruchu i działań wszelkich rodzajów pojazdów, zapewniając sprawność i bezpieczeństwo ruchu.K8h.Wyjaśnij w jakim celu stosowane są urządzenia blokady liniowej.Urządzenia blokady liniowej - umożliwiają regulację ruchu tak, aby dwa kolejne pociągi nie zagrażały wzajemnie swojemu bezpieczeństwu, w przypadku torów szlakowych o ruchu dwukierunkowym umożliwiają ustalanie kierunku ruchu. K8i.Wyjaśnij w jakim celu stosowane są urządzenia kontroli jazdy pociągu (oddziaływania w relacji tor-pojazd).Urządzenia kontroli jazdy pociągu - kontrolują zgodność działania drużyny trakcyjnej z sygnałami urządzeń stacyjnych i blokady liniowej i zastępują (przynajmniej częściowo) działania człowieka działaniami zautomatyzowanymi. K8j.Jakie zadania realizują urządzenia automatycznego prowadzenia pojazdu? Urządzenia automatycznego prowadzenia pojazdu (app), automatycznego prowadzenia pociągu (“automaszynista”, Automatic Train Operation - ATO) - umożliwiają kontrolę prędkości i jej samoczynną regulację zgodnie z wymaganiami, a więc zwiększanie w sposób właściwy i zmniejszanie wówczas gdy wymaga tego sytuacja ruchowa.K9.Wymień najczęściej stosowane środki organizacyjne w transporcie.- ujęcie procesu transportowego w cykl czasowy, dla którego opracowywany jest program sterowania procesem, - podział obiektów poruszających się na wyodrębnione grupy,- podział układu komunikacyjnego na rejony współpracujące ze sobą, wyposażone w zespoły urządzeń kierowania przewozami i ruchem,- podział układu komunikacyjnego na elementarne odcinki wyposażone w zespoły urządzeń sterowania ruchem,- określenie zadań i możliwości ich realizacji przez poszczególne fragmenty układu komunikacyjnego.K12.Jaką rolę spełniają posterunki ruchu? Posterunek ruchu służy do bezpiecznego, regularnego i sprawnego prowadzenia ruchu. Granicę pomiędzy posterunkiem zapowiadawczym i szlakiem stanowi zasadniczo miejsce ustawienia sygnalizatora wjazdowego lub miejsce odległe o 100m od pierwszej zwrotnicy (skrzyżowania torów) posterunku.K12a. Co to jest posterunek zapowiadawczy? Posterunek zapowiadawczy ma możność zmiany kolejności jazd pociągów wyprawianych na tor szlakowy przyległy do tego posterunku.K12b. Co to jest posterunek następczy?Posterunek następczy reguluje następstwo pociągów tj. pozwala na przejazd lub odjazd pociągu wówczas gdy tor odstępu (szlaku) przyległego do posterunku jest wolny dla danego pociągu. K12d. Co to jest szlak?Szlak to część linii kolejowej pomiędzy:- dwoma sąsiednimi posterunkami zapowiadawczymi,- końcowym (początkowym) punktem linii bez posterunku zapowiadawczego i najbliższym posterunkiem zapowiadawczym.K12e. Wymień rodzaje posterunków zapowiadawczych.- Stacje (wydzielone części stacji)
- Posterunki odgałęźneK12f. Co to jest stacja? Stacja zawiera oprócz toru głównego zasadniczego co najmniej jeszcze jeden tor główny. Na stacji pociągi mogą rozpoczynać i kończyć jazdę, krzyżować się i wyprzedzać, zmieniać skład lub kierunek jazdy. Duże stacje mogą być podzielone na rejony (okręgi sterowania) stanowiące odrębne posterunki zapowiadawcze. Mijanka - stacja której układ torowy umożliwia jedynie krzyżowanie i wyprzedzanie pociągów. Stacja węzłowa - stacja na której łączą się szlaki z co najmniej trzech kierunków. Węzeł kolejowy - zespół posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych znajdujących się na stacji węzłowej i w pobliżu tej stacji lub na sąsiadujących stacjach węzłowych i w pobliżu tych stacji. K12g. Co to jest posterunek odgałęźny?Posterunek odgałęźny urządzony jest poza stacją:- w miejscu odgałęzienia linii lub łącznicy,- przy przejściu ze szlaku jednotorowego w dwutorowy i odwrotnie,- w miejscu połączenia torów szlakowych.K13a. Co to jest przystanek osobowy? Przystanek osobowy - miejsce na szlaku w którym rozkładowo zatrzymują się (wyznaczone) pociągi w celu umożliwienia wsiadania i wysiadania podróżnych. Może być urządzony na posterunku odgałęźnym, bocznicowym, odstępowym, osłonnym lub na stacji zamkniętej dla potrzeb technicznych. K13b. Co to jest bocznica?Bocznica - linia kolejowa przeznaczona do podstawiania, załadowywania, wyładowywania i zabierania (włączania do ruchu) wagonów towarowych. Bocznica zapewnia obsługę przez transport kolejowy zakładu (firmy, przedsiębiorstwa) użytkownika bocznicy. K15.Czym różni się pojazd trakcyjny od wagonów?K15a. Co to jest tabor wagonowy (wagony)?Tabor wagonowy nie posiada własnych urządzeń napędowych i przeznaczony jest do przewożenia osób (wagony osobowe) lub przesyłek (wagony towarowe).K15b. Co to jest pojazd trakcyjny?Pojazdy trakcyjne posiadają własne urządzenia napędowe i przeznaczone są wyłącznie do poruszania innego taboru (lokomotywy: parowe, parowe bezpaleniskowe, elektryczne jednoczłonowe, elektryczne dwuczłonowe, elektryczne akumulatorowe i spalinowe) lub do przewożenia osób i ew. poruszania innego taboru (elektryczne zespoły trakcyjne i spalinowe zespoły trakcyjne, elektryczne wagony silnikowe i spalinowe wagony silnikowe - autobusy szynowe). K15c. Co to jest pojazd specjalny? Tabor specjalny - pojazdy szynowe, których budowa zezwala na jazdę w pociągach pod pewnymi warunkami (miejsce w składzie, prędkość jazdy), a przeznaczone do prac budowlano-montażowych, ratunkowych itp. Taborem specjalnym są np. dźwigi, pługi odśnieżne, samobieżne zestawy do utrzymania i napraw nawierzchni i sieci trakcyjnej, maszyny torowe z własnym napędem, wózki motorowe (mające możliwość sprzęgania z taborem). Maksymalna prędkość taboru specjalnego i miejsce jego umieszczenia w składzie powinny być wskazane na bocznych ścianach taboru.
1