INSTRUKCJA
eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych
Przedmiot i przeznaczenie instrukcji
Przedmiotem instrukcji są zasady prawidłowej eksploatacji urządzeń i sieci elektroenergetycznej zakładu produkcyjnego ………zlokalizowanego w ……. przy ul…… Instrukcja przeznaczona jest dla osób dozoru i elektromonterów zajmujących się eksploatacją w/w urządzeń i instalacji.
Podstawy opracowania
1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych ( Dz. U. nr 8 poz. 912 z 1999r.)
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003r w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci
( Dz. U. nr 89 poz. 828 z 2003r.).
3. Dokumentacja Techniczna stacji ……..
4. Instrukcja użytkowania sieci rozdzielczych SN - Pola rozdzielcze. rozdzielnic modułowych typu ……..
5. Polska Norma PN-EN 50110 Eksploatacja urządzeń elektrycznych.
6. Polska Norma PN-EN 61230 Przenośny sprzęt do uziemiania lub uziemiania
i zwierania
7. Polska Norma PN-E-04700 „Urządzenia i układy elektryczne w obiektach elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania po-montażowych badań odbiorczych .”
8. Polska Norma PN - E - 05115”Instalacje elektroenergetyczne o napięciu
nominalnym powyżej 1 kV prądu przemiennego”.
3. Dane techniczne- wyposażenie stacji
3.1.Rozdzielnica SN …. kV zlokalizowana na terenie obiektów
produkcyjno- magazynowych firmy …….. w …….. przy ulicy ………. składa się z części będącej eksploatacji operatora systemu dystrybucyjnego (wstawić nazwę). - pola nr ………. oraz części należącej do odbiorcy - pola nr…..
Część rozdzielnicy SN 20 kV stanowiąca własność firmy……………………………….
odbiorcy składa się z pól o następującym przeznaczeniu: ……………….
pole pomiaru prądu ( pole nr….), wyposażone w przekładniki prądowe typu…. o przekładni ……/…A kl. ….,
pole pomiaru napięcia ( pole nr ….), wyposażone w …..odłączniki
i przekładniki napięciowe kl. ….,. zabezpieczone bezpiecznikami ….A,
pole odpływowe do transformatora 20/04 kV o mocy ….. kVA ( pole nr …..) , wyposażone w rozłącznik typu ……..z bezpiecznikami …..A oraz w uziemnik szynowy i kablowy
pole odpływowe do stacji transformatorowej ……. ( pole nr …. ), wyposażone w rozłącznik typu ……….. z bezpiecznikami …..A oraz w uziemnik szynowy i kablowy
3.2. Transformator typu……
Transformator wyposażono w:
przełącznik zaczepów ……
wskaźnik poziomu oleju
Transformator usytuowano na szynach jezdnych w komorze transformatorowej.
Bateria kondensatorów ……………….
Wyposażona w regulator współczynnika mocy .
Stopnie regulacji …………..
Służy do regulacji współczynnika mocy odbiorów zasilanych z rozdzielnicy 400V typu ……zlokalizowanych w …………,
Stacja transformatorowa typu …..
Stacja transformatorowa …… składa z:
……polowej rozdzielni SN 20kV
.….transformatorów umieszczonych w komorach
Rozdzielnia SN 20 kV wyposażona jest w wyłącznik typu ………w polu dopływowym oraz w dwa wyłączniki typu…….. z uziemnikami szynowymi
i kablowymi w polach odpływowych do transformatorów.
Transformatory wchodzące w skład stacji są transformatorami …… o mocy ….. kVa , przekładni 20kV/ 0,4 kV .
Jednakowe poziomy napięć ( 21000 V ) można uzyskać tylko na zaczepie nr…. transformatora nr… i na zaczepie nr …… transformatora nr…….
Z transformatorów nr ….zasilane są urządzenia zlokalizowane w….. ……….poprzez rozdzielnie 0,4 kV.
Dla kompensacji mocy biernej sieci 0,4 kV zainstalowano baterię kondensatorów typu ……….o mocy …… kVa. Sposób regulacji i obsługi baterii kondensatorowej określony jest w Dokumentacji Techniczno-Roboczej baterii.
Wymagania eksploatacyjne.
4.1. Wymagania ogólne.
Eksploatację urządzeń elektroenergetycznych zainstalowanych na terenie fabryki ……..zlokalizowanej w ……… przy ul………….. należy prowadzić
w taki sposób aby zapewnić w szczególności:
- pełne bezpieczeństwo obsługi
- bezpieczeństwo pożarowe
- właściwe poziomy napięć
- optymalną żywotność urządzeń
4.1.2. Celem sprawdzenia prawidłowości eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych należy okresowo przeprowadzać kontrolę, co miesiąc:
- obciążeń prądowych urządzeń i instalacji
- wielkości napięć
- prawidłowości działania urządzeń do kompensacji mocy biernej
4.1.3. Dla ustalenia stanu technicznego i określenia zakresu prac konserwacyjno-
remontowych należy przeprowadzać:
- oględziny urządzeń elektroenergetycznych
- przeglądy urządzeń elektroenergetycznych
- analizę zaistniałych stanów awaryjnych urządzeń i instalacji elektroenergetycznych
4.1.4. Wszelkiego rodzaju niesprawności lub uszkodzenia urządzeń elektroenergetycznych należy niezwłocznie usuwać a o uszkodzeniach lub stanach awaryjnych natychmiast informować osoby sprawujące nadzór nad tymi urządzeniami.
Wejścia do pomieszczeń ruchu elektroenergetycznego powinny być dozwolone jedynie osobom upoważnionym przez prowadzącego eksploatację urządzeń elektroenergetycznych, a klucze do tych pomieszczeń powinny być przechowywane w miejscach dostępnych dla osób upoważnionych.
W pomieszczeniach rozdzielń SN należy w widocznym miejscu wywiesić schematy ideowe z opisem pól tak aby można je jednoznacznie zidentyfikować. Ponadto w pomieszczeniach rozdzielń SN należy wywiesić wyciąg z DTR rozdzielnicy dotyczący wykonywania czynności łączeniowych, wykaz osób upoważnionych przez prowadzącego eksploatację do wykonywania łączeń ruchowych w sieci średnich napięć oraz książkę kontroli rozdzielni.
4.1.7. Pomieszczenie rozdzielń SN należy wyposażyć w izolacyjny sprzęt dielektryczny. Wyposażenie powinno obejmować:
- neonowy lub akustyczny wskaźnik napięcia
- półbuty dielektryczne
- rękawice dielektryczne
- drążek izolacyjny do zakładania uziemiaczy przenośnych
- uziemiacze przenośne 2 szt. o przekroju dobranym do wartości
jednosekundowego prądu zwarcia 3 - fazowego,
- tablice ostrzegawcze ( ,,Wyłączono”, ,,Uziemiono”, ,, Miejsce pracy” ,, Nie
załączać”)
Sprzęt zasadniczy i dodatkowy powinien być dostosowany do wielkości napięcia znamionowego rozdzielni ( 20kV ).
Prowadzący eksploatację urządzeń elektroenergetycznych prowadzi rejestr izolacyjnego sprzętu dielektrycznego wraz terminami jego badań.
Uziemiacze przenośne powinny być zawieszane w przeznaczonych do tego celu miejscach, a fakt ich użycia powinien być wpisany do książki zakładania uziemiaczy przenośnych.
Przystępując do wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych należy postępować zgodnie z zasadami przygotowania miejsca pracy tj.:
a ) wyłączyć urządzenie spod napięcia , przy czym wyłączenie powinno być dokonane w taki sposób aby uzyskać przerwę izolacyjną w obwodach zasilających urządzenia i instalacje. Za przerwę izolacyjną uważa się:
- otwarte styki łącznika
- wyjęte wkładki bezpiecznikowe
- zdemontowanie części obwodu zasilającego
- przerwanie ciągłości połączenia obwodu zasilającego w łącznikach
o obudowie zamkniętej, stwierdzone jednoznacznie w oparciu o położenie wskaźnika odwzorowującego otwarcie łącznika
b) sprawdzić brak napięcia w obwodzie
c) zewrzeć i uziemić wyłączone urządzenia, przy czym uziemienie należy wykonać tak aby miejsce pracy znajdowało się w strefie ograniczonej uziemieniami, a przynajmniej jedno uziemienie było widoczne z miejsca pracy. W razie wielostronnego zasilania uziemienia powinny być wykonane od każdej strony zasilania
d) zastosować odpowiednie zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem napięcia
e) wywiesić tablice ostrzegawcze w miejscu wyłączenia obwodu o treści ,,Nie
załączać”, ,,Zwarto i uziemiono”
W pomieszczeniach głównych rozdzielń n/N należy wywiesić w widocznym miejscu schemat ideowy rozdzielni, jednoznacznie opisać przeznaczenie wszystkich pól rozdzielni, wywiesić schemat jednokreskowy wszystkich połączeń między rozdzielniami n/n , wyciąg z DTR dotyczący wykonywania czynności łączeniowych, wyciąg z DTR baterii kondensatorów mocy dotyczący czynności obsługi i regulacji nastawień wymaganej wielkości współczynnika mocy.
4.1.20.. Pomieszczenia rozdzielń głównych n/n należy wyposażyć w sprzęt ochronny
obejmujący:
- rękawice dielektryczne na napięcie 1kV,
- izolowany uchwyt do wyjmowania bezpieczników mocy
- przenośne uziemiacze dostosowane do wielkości prądu rozdzielni.
. - półbuty dielektryczne
- neonowy lub akustyczny wskaźnik napięcia
- drążek izolacyjny do zakładania uziemiaczy przenośnych
- tablice ostrzegawcze (,,Wyłączono”, ,,Uziemiono”, ,,Miejsce pracy”, .
.Nie załączać” )
Prowadzenie ruchu.
Postanowienia ogólne
Urządzenia elektroenergetyczne zakładu są pod nadzorem wyznaczonych osób dozoru posiadających wymagane uprawnienia na stanowisku dozoru typ ,,D” na napięcie poniżej i powyżej1 kV oraz osób wykonujących czynności eksploatacyjne posiadających uprawnienia na stanowisku eksploatacji typ ,,E” na wymaganą wysokość napięcia.
Współpracę ruchowo-awaryjną między służbami fabryki ……. i operatorem systemu dystrybucyjnego……….. (Wpisać nazwę). reguluje oddzielna instrukcja współpracy ruchowej, której musi być uzgodniona z operatorem systemu dystrybucyjnego.
Obowiązki służb eksploatacyjnych.
Do podstawowych obowiązków osób dozoru należy:
- wystawianie poleceń pisemnych na prace wykonywane przy urządzeniach elektroenergetycznych,
- bezpośrednie kierowanie czynnościami obsługi i prowadzenie eksploatacji
- kontrola terminów wykonywania oględzin, przeglądów oraz niezbędnych
remontów, pomiarów kontrolnych i oceny stanu technicznego urządzeń
elektroenergetycznych
- usprawnianie pracy urządzeń i szkolenie podległego personelu
- stosowanie zasad bhp
5.2.2. Do podstawowych czynności osób obsługi i eksploatacji należy;
- wykonywanie prac zgodnie z obowiązującymi instrukcjami
- przestrzeganie zasad bezpiecznego wykonywania pracy
- wykonywanie oględzin, przeglądów i niezbędnych remontów
- prowadzenie książek kontroli rozdzielnic i dokonywanie w nich
niezbędnych zapisów
- wykonywanie czynności łączeniowych
Czynności łączeniowe w rozdzielni SN
Czynności łączeniowe w polu pomiaru napięcia lub pomiaru prądu należy wykonywać tylko po powiadomieniu Operatora Systemu Dystrybucji Energii Elektrycznej i tylko w obecności pracowników Operatora Systemu Dystrybucji Energii Elektrycznej, o ile instrukcja współpracy ruchowej nie stanowi inaczej.
Czynności wyłączenia i załączenia pól nr ….. rozdzielni SN….. można wykonywać jednoosobowo pod warunkiem, że nie będą wykonywane inne czynności wymagające zdejmowania osłon lub zbliżania się do części pod napięciem .oraz pod warunkiem, że czynności te będą wykonywane zgodnie
z wymaganiami DTR rozdzielni.
Załączając pola nr …. rozdzielni SN….. należy obserwować położenie wskaźników na polach rozdzielni potwierdzające prawidłowe wykonanie łączeń. Czynności łączeniowe muszą być wykonywane zgodnie z procedurą określoną w DTR rozdzielni
5.3.4. Po załączeniu pola nr ….. rozdzielni SN….. (odpływ do transformatora
o mocy…. ……….kVa) należy sprawdzić wielkość napięć
na poszczególnych fazach i obserwować prawidłowość pracy
transformatora. Jeżeli po załączeniu transformatora stwierdzi się
nienormalne objawy jego pracy, należy transformator wyłączyć
i przeprowadzić pomiary kontrolne transformatora.
5.3.5. W przypadku rozłączenia rozłącznika w polu/polach nr ….SN przez przepalenie się wkładki bezpiecznikowej, każdorazowo należy wymienić komplet wkładek (3szt - na wszystkich fazach.), a nie tylko wkładkę uszkodzoną. Pracę polegającą na wymianie wkładek można wykonywać tylko na polecenie pisemne w dwuosobowym zespole pracowników kwalifikowanych.
Czynności załączania i wyłączania pól 2 i 3 w rozdzielni SN przy nowej hali mogą być wykonywane jednoosobowo pod warunkiem stosowania procedur określonych w DTR rozdzielni.
Praca równoległa transformatorów o mocy ……. kVa zasilanych z rozdzielni SN jest możliwa tylko pod warunkiem ustawienia przełącznika zaczepów obydwu transformatorów na jednakowe napięcia. Przy czym należy pamiętać, że zaczepy przełączników na obydwu transformatorach nie odpowiadają tym samym napięciom - bardzo ważne sprawdzić z punktu widzenia pracy sieci.
5.4. Czynności łączeniowe w rozdzielniach n/n
5.4.1. Czynności łączeniowe w rozdzielniach n/n należy wykonywać zgodnie z procedurami określonymi w DTR dla tych rozdzielń. Z uwagi na to, ze istnieje możliwość podania napięcia poprzez sprzęgło między częściami AO1 i AO2 rozdzielni głównej n/n przy konieczności wyłączenia spod napięcia jednej z części rozdzielni głównej należy część wyłączoną spod napięcia zabezpieczyć przed możliwością podania napięcia przez sprzęgło - jeżeli taka rozdzielnica nN jest dwusystemowa.
Prace związane z utrzymaniem sprawności urządzeń
elektroenergetycznych
Uwagi ogólne
Stan techniczny urządzeń elektroenergetycznych, ich zdolność do dalszej pracy oraz warunki eksploatacji powinny być kontrolowane i oceniane
na podstawie wyników przeprowadzanych okresowo oględzin i przeglądów urządzeń i instalacji elektroenergetycznych. Wyniki oględzin i przeglądów powinny być odnotowane w dokumentacji eksploatacyjnej.
Przy przeprowadzaniu oględzin nie wymaga się wyłączania urządzeń spod napięcia.
Przeglądy przeprowadza się po wyłączeniu urządzeń i instalacji spod napięcia.
Oględziny
6.2.1. Oględziny rozdzielń SN - 20kV., transformatorów i rozdzielń głównych n/N.
Oględziny okresowe rozdzielń SN , transformatorów i rozdzielń głównych
n/N należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz w miesiącu. Niezależnie od
w/w terminów oględzin okresowych, oględziny należy przeprowadzić
w przypadkach, gdy urządzenia zostały wyłączone przez zabezpieczenia.
6.2.2. Zakres oględzin
Podczas przeprowadzania oględzin należy sprawdzić:
- stan napisów, oznaczeń i znaków ostrzegawczych
- stan i gotowość ruchową aparatury i napędów łączników
- stan układów sterowania i sygnalizacji, zabezpieczeń, blokad
- stan przekładników ( bez otwierania pól )
- stan oświetlenia elektrycznego
- stan dróg, przejść, zamknięć wejściowych do rozdzielń,
komór transformatorowych oraz pomieszczeń rozdzielń głównych.
- stan wentylacji, urządzeń grzewczych.
- stan i kompletność dokumentacji eksploatacyjnej
- stan i warunki przechowywania sprzętu ochronnego
- stan urządzeń przeciwpożarowych
- stan zewnętrzny transformatorów, izolatorów połączeń kablowych
- stan zewnętrzny głowic kablowych
- stan baterii kondensatorów
- stan fundamentów, konstrukcji budowlanych i stwierdzenia braku przecieków wody deszczowej
- stan zewnętrzny instalacji uziemiającej i odgromowej
6.2.3. Oględziny pozostałych elementów instalacji i urządzeń n/N należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz w roku
6.2.4. W czasie oględzin należy sprawdzać;
- kompletność obudów i osłon urządzeń
- szczelność wlotów kablowych
- stan napisów informacyjnych
- stan urządzeń pomiarowych i sygnalizacyjnych
- stan oświetlenia elektrycznego
- stan kabli przewodów zasilających urządzenia
- stan przejść i dojść do urządzeń
- sprawność urządzeń sterowniczych
Przeglądy
Przeglądy urządzeń i instalacji należy wykonywać co 5 lat zgodnie z wymogami przepisu art. 62 ustawy z dnia 07.07.1994r. Prawo budowalne.
6.3.1. Przeglądy urządzeń rozdzielni SN 20kV
Przegląd powinien obejmować:
- dokładne oględziny wg zakresu podanego w punkcie 6.2.2. niniejszej instrukcji
- pomiary wyłączników mocy
- sprawdzenie stanu technicznego przekładników prądowych i napięciowych
- sprawdzenie działania rozłączników oraz ich stanu technicznego
- sprawdzenie stanu połączeń szynowych
- sprawdzenie stanu osłon, blokad i innych urządzeń zapewniających bezpieczeństwo pracy
- sprawdzenie i pomiar instalacji odgromowej
- sprawdzenie działania mechanizmu napędu wyłącznika
Ponadto w ramach przeglądu należy wykonać konserwacje i naprawy.
6.3.2. Pomiary wykonywane w czasie przeglądów powinny obejmować;
- pomiary rezystancji izolacji wyłączników mocy między fazami
- pomiary izolacji wyłączników mocy i rozłączników względem ziemi
- pomiary przejścia styków wyłączników
- pomiary rezystancji izolacji kabli odpływowych
- pomiary ciągłości żył kabli
- pomiary rezystancji izolacji przekładników prądowych i napięciowych
- pomiar rezystancji izolacji szyn zbiorczych
- ciągłość połączeń elementów konstrukcyjnych z przewodem uziemiającym
- pomiar rezystancji uziomów ( należy zwracać uwagę aby napięcie uziomowe nie przekraczało dopuszczalnej wartości )
- pomiary sprawdzające zabezpieczeń
6.3.3. Przeglądy transformatorów 20/0,4 kV
Przegląd powinien obejmować:
- sprawdzenie stanu technicznego transformatora
- sprawdzenie stanu połączeń po stronie średniego napięcia i po stronie
niskiego napięcia
- sprawdzenie stanu izolatorów
- sprawdzenie instalacji uziemiającej
- sprawdzenie i pomiar instalacji odgromowej
- pomiar rezystancji izolacji między uzwojeniem górnego i dolnego napięcia
- pomiar rezystancji izolacji po 15 sek. i po 60 sek. i sprawdzenie wskaźnika zmian rezystancji izolacji
- sprawdzenie ciągłości uzwojeń
- sprawdzenie przełącznika zaczepów
6.3.4. Przeglądy urządzeń i instalacji niskiego napięcia ( 0,4 kV )
Przeglądy powinny obejmować;
- pomiary ochrony przeciwporażeniowej
- pomiary stanu izolacji szyn zbiorczych rozdzielń
- pomiary stanu izolacji kabli
- pomiary ciągłości żył kabli
- pomiary instalacji odgromowej
- sprawdzenie stanu izolatorów rozdzielń
- sprawdzenie stanu połączeń rozdzielń
- sprawdzenie instalacji uziemiającej
- sprawdzenie obwodów sterowniczych
- sprawdzenie szczelności wpustów kablowych w poszczególnych urządzeniach
- pomiary stanu izolacji silników
- pomiar rezystancji izolacji kondensatorów do kompensacji mocy biernej
- sprawdzenie ciągłości obwodów rozładowania baterii kondensatorów
- sprawdzenie wkładek bezpiecznikowych
- sprawdzenie układów sygnalizacji optycznej
Ponadto czynności przeglądu powinny obejmować konserwację i naprawy
uszkodzonych elementów.
. Prace doraźne
Jeżeli w okresie między kolejnymi planowanymi przeglądami występują objawy
nasuwające podejrzenie, że urządzenie lub instalacja może ulec uszkodzeniu
należy przeprowadzić doraźny przegląd tego urządzenia lub instalacji. Przegląd ten
prowadzony jest na podstawie ustalonego każdorazowo zakresu czynności w
zależności od zaistniałych warunków.
Dokumentacja
Uwagi ogólne
Dokumentacja urządzeń i instalacji elektroenergetycznej składa się z:
dokumentacji podstawowej
a) prawnej
b) technicznej zawierającej dokumentacje techniczne powykonawcze, DTR oraz certyfikaty lub deklaracje zgodności zastosowanych urządzeń.
dokumentacji eksploatacyjnej
a) ruchowej
b)utrzymania
Dokumentację należy aktualizować i uzupełniać w miarę wprowadzanych
zmian w obiekcie.
Dokumentacja podstawowa
W skład dokumentacji podstawowej wchodzą:
1) projekty techniczne powykonawcze poszczególnych instalacji
.2) dokumentacje techniczno-ruchowe urządzeń i instalacji
3)protokóły badań, pomiarów ,atestów, deklaracji zgodności
4)schematy ideowe, karty gwarancyjne
Dokumentacja ruchowa
W skład dokumentacji ruchowej wchodzą;
niniejsza instrukcja
jednokreskowe schematy połączeń sieci średniego napięcia i niskiego napięcia
harmonogram przeglądów
Dokumentacja utrzymania.
Dokumentacja utrzymania powinna zawierać;
dokumenty oględzin
dokumenty przeprowadzonych przeglądów i remontów
protokóły przeprowadzonych prób i pomiarów okresowych i doraźnych
dokumenty dotyczące zakłóceń i uszkodzeń oraz sposobów ich likwidacji.
.
14