1. Warunki pracy urz. Okr.

1) pokłady otwarte ; 2)wnętrza surowe ; 3)wnętrza urządzeniowe (siłownie) ; 4)wnęt. Pielęgnowane (kabiny)

* wpływ wilgoci i soli morskiej-(stosujemy kable mosiężne lub miedziane- nie koroduj.)

* wpł. Drgań na mierniki i regul.- (odpowi. Ułożysk.)

* szczelność- (pow styku jak najdł i najprostrza)

Najczęściej stosowane osłony w el maszynach okr.

• otwarta A-IP 00 (01) ;brak osłony przed: 01- dotknięciem, 02- wodą

-chroniona B- IP 22 2-dotkn palcem ; 2- polaniem wodą przy 15st.

• okapturzona C -IP 23 ; 3-polaniem wodą przy 60st.

• Zamknięta Z- IP 44 4-dotkn palcem, lub innym przyrząd oraz pyłem; 4-przd polaniem wody 0 - 360st

• Strugoszczelna S IP 55 5-przd dotknięciem i pyłem; 5-wodą j.w.i pod ciś

• Wodoszczelna W IP 57 5- j.w. 7-można zanużyć w wodzie do 1m

• Głębinowa G IP 58

Prądy stos w okr.:

p.st. 440V; 220V; 12V; 50Hz

p. zm. 660V; 440V; 220V; 24V; 60Hz

2.,3. Rodzaje pr. Stosow na okr.

Zalety pr zmiennego 3-fazowego

1. możliwość stosowania siln asynchr z wirnikiem klatkowym: -)nie ma pierścieni komutacyj (obsługa) -)mała masa, -)można je uruch ręcznie

2. mniejszy ciężar kabli o 40% niż przy p.st

3. możliwość stos urz pr zmienn

4. łatwość uzyskania napięć poprzez urzywanie transformatora

5. prostota urz. Zasilaj i sygnalizuj

Wady:

1. trudniejsza reg prędk obr

2. b. Skomplikowana tabl rozdziel pr zm

3. trudne wykonanie zabezpieczeń sil

4. mają mały momeny rozruchowy

Zaletą sieci 1-przewodowej jest prosta budo

Wady:

- niemożliwość spr

stanu izolacji

- łatwość powstaw łuku

Sieć 2-przewod

Sieć 3- przewod

5. ukł pracy prądnic

1. pracy równoległej

Wady: -jeżeli coś się zdarzy na szynie to cały ukł. przestaje działać.

W II wszystkie prądnice pracują na wspulną szyny a z szyn tych zasilane są poszczególne odbiory. Przy pracy II odbiór sieci rozkłada się samoczynnie na wszystkie pracujące prądnice proporcjonalnie do ich mocy, jest to wielka zaleta tego syst w warunkach normalnych, ale w razie nieprzewidzianego odłączenia 1 z prądnic pozostałe mogą zostać przeciążone. Przeciążenie to spowoduje zadziałani zabezp nadmiarowo prądow i w rezultacie odłączenie pr od sieci. Czyli w skutek odłączenia 1pr od sieci wszystkie odbi pozostaną bez energii. Przy pracy II zastosujemy ukł zabesp Mayera. Dzięki temu że jest prosta i tańsza konstr tabl ,łatwa jej obsługa jest on częście stosow.

2. ukł pracy samodzielnej (wybiurczej)

każda prąd pracuje na swoje szyny, a poszczególne odbiory mogą być przełączane na szyny dowolnej z prądnic. W ukł tym pola prądnic mogą być wyposażone w zwykłe wył i przełącz. W tym ukł pola odbior mają b skomplik instal, bowiem wyposaż są w dodatkowe ilości szyn i przełączników. Ukł ten stosujemy gł na śr jedn wojenn.

5. Sekcjonowanie szyn

6. Ukł Mayera

7. rozdział energii i syst wielotablicowy

Energia el z prądn doprowadz jest do oddzieln tabl tzw tabl rozdzi prądn TRP. Będzie się na niej znajdował sprzęt reg i zabezp pracę każdej z prądnic, oraz system przeł umożliwiający połączenie tej że prądn z wybraną gł tabl rozdzielczą. Poszczególne odbiory mogą być zasilane z kilku różnych tablic rozdzielczych umieszczonych w różnych przedział wodoszcz.

8. kategorie odbiorów okr

1. są to te odbiorniki najważniejsze dla żywotności okr które muszą być2. zasilane z 3 różnych miejsc sieci okr, przy czym 1 obw musi być3. zasilany z tabl rozdz awaryjn (wyżutnia rakiet, ster, żyrokompas, radio, radar)

4. urz zasilane z 2 różnych miejsc sieci okr (p.poż, balast, oświetlenie, wentylacja)

5. urz zasilane z 1 pkt sieci okr(kuchnia, lodówki, urz socjalne, warsztaty)

9. podział sieci okr ze wzgl na sposób połączeń odb z GTR

1. s pierścieniowa albo okrężna

Są to sieci w których wszystkie tabl torowe mogą być zasil jednocześ z 2 kierunków w tym samym zamkniętym w pierścień torze kablowym. Pierścień taki może być zasil dodatkowo przez pomocną linie zasil które będą zasil odbi najważniej oraz o dużych mocach. W razie zwarcia czy też uszkodzenia odcinka toru, można go odłączyć za pomocą łączników zapewniając przy tym zasilanie rozdzielnicy z 2 strony toru. Tory kablowe tworzące pierścień ukł się na praw i lewej burcie okr, by w czasie awarii jednej z burt, mogła pozostać czynna 2 część pierścienia. Ważniejsze odbi mogą być zasilane z 1 lub 2 tablic torowych

2. s promieniowa prosta

każdy odb ma swoje zasil ,natomiast ma dużo przewodów

3. s promieniowa złożona

jest nieco mniej kabli ale dużo skrzynek rozdzielczych

4. s. magistralna albo torowa

5. s. typu mieszanego

łączy zalety s promieniowej i torowej(duża niezawodność, mniejsza ilość kabli)

10. sieć oświetleniowa

1 normalne: a)ogólne (korytarze), b)miejscowe(ośw miejsca pracy, biurka itp.), c)przenośne(kablówki 24V), d)iluminacyjne (zasilane z osobnego obw, rozwieszone świ od dziobu do burty), e)sygnalizacyjne (migacze-nadawanie sygn morskich) f)nawigacyjne(sygn dla innych statk co się z nami dzieje), g)bojowe(św do utrzymania szyku)

2.awaryjne

11. szyny są pomalowane informacyjnie

• pr stały *biegun + czerwone; - niebieski; masa czarny; śr biały

• pr zm R-zielony; S-żółty; T-fiolet; 0-szary; masa-czarny

12. wył samoczynny

13. wył samoczynny nadprąd

14. przekładniki prądowe i napięciowe

15.

zas działania symetr łącza selsynowego

Selseny są to małe indukc maszyny el pracujące zwykle parami, selsyn nadawczy SN współpracuje z sels odbior SO. SN słóży do przetwarzania położenia kątow swego wirnika na sygn el, jego wirnik obracany jest w tym celu ręcznie (telegraf masz) lub też za pomocą urządz napędowego, odtwarzającego rządany kąt obr (trzon płetwy sterow).SO służy do odtwarzania poł kątow wirnika SN czyli przetwarza sygnał z nadajnika na położ własnego wirnika

Sels jest induk maszyną el posiadaj 2 obw el na stojanie i wirniku

Obr wirnika powodowane obr trzonu sterow zadaje kąt niezgodności ύn oraz SO którego wirnik odtwarza przekazywany kąt 1SN współpr z 1 SO- jest to łącze symetr

16 Telegraf maszynowy

21.

Pole hydrodynamiczne

Ruch okrętu wywołuje się przemieszczenie się cząstek wody ,okręt wprawując czść wody w ruch nadaje jej wymaganą prędkość która będzie malała w miarę oddalania się od kadłuba . W poruszającej się cieczy zgodnie z prawem bernouliego następuje obniżenie się ciśnienia tym większe im większa jest prędkość ruchu cieczy , im większa jest V okrętu.

Przez pole fizyczne okrętu rozumiemy obszar w którym możemy stwierdzić zmianę jakichkolwiek parametrów fiz. w otaczającym go ośrodku wywołaną obecnością okrętu w tym ośrodku Praktyczne granice pola fiz. determinowane są czułością przyrządów pom.. Pola fiz. rozprzestrzeniają się w ośrodkach wodnych i przenoszą pdst. informację o obiekcie pływ. Nadajnikiem zaś z reguły jest kadłub okrętu lub śruby.Pole fiz. okrętu pozwala na zdalne czyli na kontaktowe przekazywanie inf. z nadajnika do odb.Rozprzestrzenianie się pól fiz. w wodzie morskiej zależy od jej własności.N.p.kmp, zasolenie ,głębokości falowanie rodzaj gruntu dna morskiego koncentracja mikroorganizmów.

Klasyfikacja pól fiz. pod wzg. rodzaju energii:

-magnetyczne

-elektr.

-hydrodynam.

-akustyczne

-optyczne

-termiczne

-grawitacyjne

Klasyf. wg mech. powstawania

-pola pierwotne , powstanie tego pola nie uwarunkowane obecnością zewn. pola magn.

-pola wtórne (indukowane) które powstają w wyniku oddziaływania okrętu na pole zewn. , żródło pola znajduje się poza okrętem a kadłub okrętu tylko odbija lub zakłuca.

20

Pole akustyczne okrętu

Każdy poruszający się okręt po wodzie wytwarza drgania mech. które rozchodzą się po wodzie w postaci fal akust. Są one odmianą fal sprężystych przenoszonych w ośrodku z określoną V. Obszar przestrzenny w którym możemy stwierdzić obecność fal akust. wywołanych funkcjonowaniem ryst. okrętowych nazywamy pierwotnym polem akust. Istnieją 3 przyczyny powstawania tego pola:

1.praca urząd. gł. i pom. okr. Pw-szum wibr.

2.praca śrub nap. Pk-szum kawitacyjny

3oddziaływanie kadłuba na strumień opływający Pn-szum hydrodyn.

P=pierw z Pn+Pk+Pw P do kwadr.

Szumy wibr. wywołane są ogólnymi miejscowymi wibracjami kadłuba okętu

Wibr. miejscowa -rozumiemy drgania mech. tej cęści kadłuba która styka się bezpośrednio z mech. wywoł. te drgania.

Siły wymuszające powstają w wyniku :

-niedokładnego wyważenia i centrowania mech.

-uderzenia mas wody odrzuconych przez łopaty śruby na rufową część statku

-przegrzanie się kadłuba na fali

Minimalizacja szumów

1.szumy wibr. - poprzez stos. obrony przeciwdrganiowej przy mech które cechują się nierównomiernym obr. i drganiem

-fundamenty iamortyzatory -złączaelast. i spręż. - pokrywa wibrotłumiąca

2Szumy hydrodyn. -poprzez budowanie kadłubów o opłwowych kształtach

-stosowanie elastycznych pokryć czy też polerowane dna kadłyba -udoskonalenie rozwiązań konstr. polegających na zwiększeniu opływowych własn. kadłuba , otworów w dennej części

3-odpowiedni dobór śruby do kadłuba -stosowanie specj. konstr. śrub tzw. głębokoosadzonej -zmniejszenie obr śruby poniżej obr. krytycznych -stosowanie specj. mater.

22

Pole magn.

Każdy obiekt pływający wykonany z mat. ferromagn. powodyje zakłuceniajednorodności ziemskiego pola magn. Rozumiemy obszar przestrzenny wew. którego możemy stwierdzić zakłucenia czy też zmianyt naturalnego pola magnet. ziemi wywołane obecnością okrętów w tym polu. Tak rozumiane pole magn. okrętu jest polem wypadkowym powstałym w wyniku tzw. -namagnesowania stałego -namagn. indukowanego -pola wywołanego przepływem prądów przez inst. i ustroje okr. -pole wywołane przez okr. urządz. demagn.

Stały magn. okrętu -j.t. pozostałość magnet. złożonego ukł ferromagn. jaki stanowi okręt

W czasie budowy w wyniku pozostawania okr. przez dłuższy czas w określonej pozycji względem ziemskiego pola magn. wytwarza się w kadłubie pewna pozostałości magnet. Namagn. stałe okr. przyjmuje sie wtedy kiedy jest zbudowany , wywołany oddziaływaniem natur. pola magn. ziemi w ciągu dłuższego czasu. Zależy ono od kilku czynników : 1.kursu i współ. geogr. 2. właśc. magn. mat użytych do budowy 3 gł. rozmiarów okr. i ich wzajemnych relacji 4 rozmieszczenia i kształtu mas ferromagn. na okr. 5 techn. budowy okr.

Pole namagn. stałego może zmienić się przy :

-długotrwałych remontach okr. -przy przejści w innym obszarze geogr. -silne uderzenie kadłuba o przeszkodę i niektórych pracach rem. - przy przebudowie okr. -przy strzelaniu artyl.

Magnetyzm stały :

Namagn. indukowane -okręt przyjmuje w wyniku oddziaływania pola magn. ziemi w danym obszarze , momencie czasu i zmienia się ono w każdej chwili .Niezależnie od modułu V nawet przy nieruchomym okr. Zależy od: -szer. geogr i kursu w danym momencie -od mat. ferromagn. użytego do budowy okr. w tym od przenikalności magn. -od gł rozmiarów okr. i ich wzajemnych relacji -od kołysania okr.

Namagn. od ustrojów --namagn. od okr. uzw. kompensacyjnych okr. urz. dekompr. UD jest wytworzenie przez prąd płynący w tych uzwojeniach w celu kompensacji pola stałego i indukowanego w każdym momencie czasu.Pełna komp. jest niemożliwa poneważ pozostanie jakieś namagn. okr. które jest mierzone w 3 płaszcz.

Ho=

23

Cel demagn.

Celem demagn. jest sprowadzenie pola magn. okr. do możliwego min. w celu ochrony okr. przed działaniem min. okr. demagn. odbywa się za pomocą 2 met. :1met stacyjna - uzwojeniowa 2okrętowa przy której uzw. demagn. jest na stałe zaizolowane na okr.

Ad1-Jest stosowana przez specjalne brzegowe lub pływające stacje demagn. na jedn, które nie posiadają własnego UD lub też na tych okr. pole magn. nie może być należycie skompensowane przez własne UD.Stacje te wykonują demagn. met. A)solenoidu b)uzw. poziomego

Ad a) Jest stosowane w celu likwidacji stałego namagn. w całym procesie demagn. należy wytworzyć pole magn. o kier. przeciwnym do stałego wzdł namagn. okr. Pole takie wytwarza się za pomocą uzw. nawiniętego na kadłub okr. w postaci solenoidu który składa się z uzw. usytuowanych na całej dł. okr. Solenoid zasilany jest ze stacji serią impulsów prądowych o malejącej amplitudzie w czasie wykonywania zabiegów . pole magn. powstałe w ten sposóbma kierunek przeciwny do namagn. wzdł. i powoduje rozmagn.

Adb) do rozmagn. okr. podw.

24

Okr.urządz. demagn.

Zainstalowane jest na okr. i przeznaczone jest do kompensacji gł. namagn. indukowanego okr. oraz częściowo min. namagn. stałego Kompensacja następuje wtedy gdy przez uzw. tych urz. popłynie prąd wytwarzający własne pole magn. równe sumie składowych pola okr. i przeciwne jest do nich skierowana . Pole magn. wytwarzane jest przez okr. UD w poszczególnych uzw. powinno zmieniać się przy zmianach położeniach okr. względem ziemskiego pola magna, by w każdej chwili kompensacja była możliwie dokładna. Komplet okr. UD składa się : -uzw wykonanych z kabli zainstalowanej na burtach okr. w jego wnętrzu w ten sposób na uzw. i stwarzają pole magn. skierowane pionowo , wzdłużne i poprzeczne względem kadłuba okr.

1 Uzw. zasadnicze regulowane ZL służy do kompensacji składowej pionowej Usytuowane jest w płaszcz. poziomej.

2KP uzw. kursowo-pionowe kompensuje składową namagn. wzdsł . Wykonana jest w postaci solenoidu.

3KPW kursowe pionowe wzdłużne kompensuje ukł. poprz. namagn. składa się z pętli umieszczono na burtach okr od dziobu do rufy

---