Architektura barokowa i rokokowa
BAROK:
Rozwój stylu barokowego trwał od końca XVI do połowy XVII wieku. Pierwszy okres baroku charakteryzował się monumentalnością i dynamizmem formy. Monumentalność wyraża się w stosowaniu wielkiego porządku, pilastrów lub kolumn, obejmujących kilka kondygnacji naraz. Dynamizm polegał na stosowaniu nieregularnych kształtów brył budowli zamiast prostokątnych, odznaczających się spokojem układów renesansowych.
Powstały układy kościołów centralnych najczęściej wnoszonych na wielobokach, oraz układy o założeniach centralnych wzdłużnych na elipsie. Przykrycie stanowiła kopuła. Obrys budowli odchodził od linii prostych. Płaszczyzny ścian zostały przedstawione w stosunku do siebie. Powstało szereg cofnięć i wsunięć tworzących nieregularny profil przekroju poziomego. Cała fasada została wygięta. Fasady tego okresu charakteryzują wyraźne tendencje do wydobywania płynności i wypukłości z płaszczyzn. Barok wprowadza do prostych dotąd ścian powierzchnie skośne, łukowe i sfalowane.
Architektoniczne środki wnętrza zastąpiono malarstwem, gipsem i sztukaterią.
Materiał stosowany w budownictwie barokowym nie różni się od powszechnie stosowanych materiałów w okresie poprzednim. Barok nie tworzy również nowych rozwiązań konstrukcyjnych.
W pierwszej połowie XVIII w. wytworzył się nowy kierunek w architekturze barokowej, zwany Rokoko. Wszystkie silne, mocne w wyrazie kształty ustąpiły miejsca lekkim formą o delikatnym, muszlowym, wygiętym profilu. Postało wiele fabryk wyrobów porcelanowych. Moda na porcelanę wpłynęła w pewnym sensie na charakter wnętrza, w którym się je ustawiało.
Architektura ścian stała się dyskretną i harmonijną w formie oprawą wystroju wnętrz. Szeroko rozwijająca się forma rokoko, stanowiąca przede wszystkim wystrój pokoi, znajduje pełny swój wyraz w detalach wystroju zewnętrznego.
ROKOKO:
Nurt stylowy w sztuce eur. ok. 1720-ok. 1770, charakterystyczny zwł. dla ornamentyki (opartej na motywie rocaille), architektury wnętrz i meblarstwa, czasem pojmowany jako jedna z ostatnich faz baroku, nie zawsze dający się jednoznacznie oddzielić od późnego baroku.
Powstał we Francji, gdzie — po stanowiącym wstęp do niego stylu regencji — wykształcił się jako styl Ludwika XV. Rokoko było związane ze zwrotem kultury dworskiej od wzniosłego, pompatycznego, monumentalnego stylu Ludwika XIV do intymnego, bardziej prywatnego i swobodnego stylu życia wyrażającego się zmysłowością i wdziękiem, zamiłowaniem do natury, a także fantastyki i egzotyki (m.in. moda na chinoiseries i japońszczyznę), teatr. świata baśniowo-arkadyjskiego, zabaw ogrodowych i karnawałów, frywolności i erotyki.
W architekturze odpowiadało temu rozluźnienie sztywnych układów, wprowadzanie krzywizn i zaokrąglanie naroży, rezygnacja z wielkich porządków, zamiłowanie do niewielkich budowli, ogrodowych pawilonów, sztucznych ruin i grot; z zewnętrzną szatą utrzymaną we Francji nadal w stylu klasycyzującego baroku, a potem romant klasycyzmu kontrastowały intymne, niskie wnętrza mieszkalne o płaskich ścianach pokrytych delikatną dekoracją w układzie ramowo-płycinowym, wykonywaną w stiuku lub w boazerii, obramiającą malowane panneaux, delikatne wzorzyste obicia i lustra; w ornamentyce przeważały asymetryczne motywy rocaille łączone z roślinnymi, zwierzęcymi i fantastycznymi (gabinety król. w pałacu wersalskim; apartamenty Hôtel Soubise w Paryżu, G. Boffrand; sztychowane wzorniki G.M. Oppenordta i J.A. Meissoniera); wnętrza te wypełniały różne rodzaje mebli, na ogół niewielkich, o płynnych liniach i wielobarwnych markieteriach (wyróżniały się wśród nich wyroby J.F. Oebena, braci A.Ch. i Ch.J. Boulle i Ch. Cressenta) oraz brązy i porcelana.
W Niemczech, Austrii, Szwajcarii rokokowa dekoracja nakładała się na architekturę późnobarok., mającą, zwł. w południowoniem. budownictwie sakralnym, niezwykle bogate formy przestrzenne (kościoły w Vierzehnheiligen, B. Neumann i Wies, D. Zimmermann); także okazałym niem. wnętrzom pałacowym, rokok. dekoracja rzadko nadawała intymny charakter (rezydencja w Monachium i pawilon Amalienburg w Nymphenburgu, oba F. Cuvillies; rezydencja w Würzburgu, Neumann; pałac Sanssouci w Poczdamie, G.W. Knobelsdorf; pałac Brühla w Dreźnie, J.C. Knöffel); w Niemczech rokok. ornamenty pojawiły się też na fasadach budowli, a w sztukach zdobniczych motywy ornamentalne przekształcały się często w iluzyjne, wyolbrzymione formy trójwymiarowe (ołtarz w Vierzehnheiligen)
Wyszukiwarka