Ekonomia 09.11.08r.
Wykład III
PIENIĄDZ - na rynku międzynarodowym:
- jako środek płatniczy,
- ułatwia przepływ towarów itp.
WALUTA - na swój kurs, waluta jest to cena pieniądza,
Główne waluty na rynku światowym to:
- Dolar USA,
- EURO,
- Funt Brytyjski,
- Jen Japoński,
- frank Szwajcarki.
MxV = PxG
M- ilość pieniędzy w obiegu,
V - szybkość obiegu pieniądza,
G - wolument towaru i usług, które są przedmiotem transakcji,
P - cena towaru i usług
Jeśli (MxV) jest większe od (PxG) to w gospodarce występuje nadmiar pieniądza i pieniądz ma niższą siłę nabywczą. Jeśli jest odwrotnie to znaczy, że jest mniej pieniądza i następuje DEFLACJA - spadek cen.
CENY:
Jest to za pomocą pieniądza wyrażona wartośćtowaru i usług,
W gospodarce istnieje:
1. ceny wolne,
2. ceny administracyjne.
Ad 1. są rezultatem funkcjonowania mechanizmu rynkowego i kształtują się samoczynnie.
Ad 2. to inaczej ceny kontrolowane, są efektem decyzji podmiotów uczestniczących w rynku. Ceny mogą być administrowane lub ustalone na rynku bądź przez monopole bądź przez państwo (centralni lub samorządowo). - centralnie (przez państwo) przybiera dwie zasadnicze formy. Przez wustlenie ceny maksymalnej bądź minimalnej.
Jak powstaje cena i jej składniki:
- przedsiębiorstwo świadczące usługi kierowane na rynek musi spełniać cel zarobkowania, zysk ze swojej działalności. Zysk jest kategorią która jest niezbędna dla przedsiębiorstwa dla inwestycji. Tak, więc przedsiębiorstwo wytwarzające produkty powinno uzyskać zwrot poniesionych kosztów plus zadowalający zysk. To wszystko stanowi tzw. „cenę fabryczną”
Państwo pobiera podatek w dwa sposoby:
- bezpośredni - płacone są przez wszystkich podatników życia gospodarczego ustalane od
wysokości dochodów, i jako takie nie mają przeniesienia na ceny,
- pośrednie - płacone są przez konsumenta tzw. VAT jest podatkiem od zakupu
Istnieje jeszcze podatek akcyjny: jest społecznie niepożądany i jest nakładany na produkty luksusowe.
Podatek akcyjny może stanowić wielokrotność ceny fabrycznej.
Cena zbytu: zawiera w sobie wszystkie koszty plus zysk producenta i podatek.
Marża handlowa: zawiera w sobie koszty przedsiębiorstwa handlowego, podatki przedsiębiorstwa i zadawalający zysk.
Marża handlowa może być:
- detaliczne,
- hurtowa,
Def.
Popyt można utożsamić ze zgłaszanym zapotrzebowaniem na dany produkt przy określonym rodzaju cen. Warunkiem popytu jest zdolność nabywcza kupujących. Tak rozumiany popyt jest określany mianem popytu efektywnego.
Popyt utożsamia się z zapotrzebowaniem. Cenę należy do podstawowych wyznaczników popytu,
Anomalie rynkowe: są to sytuacje, gdy wraz ze wzrostem cen wzrasta ilość zakupów towaru drożejącego:
Dwie anomalie:
Paradoks Giffena.
Efekt Veblena.
ad 1. Zaobserwowany w Irlandii w czasach kryzysu w czasie tego kryzysy rosły ceny na
chleb i wzrósł też popyt na ten produkt. Gdyż gwałtowny wzrost cen spowodował
ograniczenie innych zakupów i przeznaczenie tych oszczędności na zakup chleba.
Występuje ten paradoks na skrajnie biednym rynku.
ad 2. Również oznacza sytuacje wzrostu sprzedaży na dobra drożejące. Veblen jest
amerykańskim ekonomistą który pewnego czasu zauważył że na rynku towarów
luksusowych gdy rośnie cena rośnie też sprzedaż tego produktu. Efekt Veblena uznaje
efekt historyczno kulturowy gdyż to wszystko oparte jest na kulcie sukcesu jednostki.
Na popyt wpływają dochody konsumentów oraz potrzeby i preferencje,
Te produkty na które spada popyt przy wzroście dochodów (gorszej jakości) w języku ekonomistów nazywamy je dobrami podrzędnymi.
Dobra podrzędne - są to produkty na które spada zapotrzebowanie wraz ze wzrostem
dochodów np. kaszanka.
W ramach dóbr normalnych można rozróżnić:
1. Dobra podstawowe,
2. Dobra wyższego rzędu,
ad 1. dobra podstawowe - są to takie bez których niemożna normalnie funkcjonować,
ad 2. dobra wyższego rzędu - to takie które podnoszą nasz poziom i sposób życia.
ERNEST ENGEL - badał on budżety domowe i stwierdził że przy wzroście dochodów zwiększa się konsumpcja dóbr luksusowych, ale kosztem dóbr podstawowych (konsumpcja dóbr podstawowych rośnie wolno a luksusowych szybko)
W krajach wysoko rozwiniętych konsumpcja dóbr podstawowych sięga ok. 30% wydatków natomiast w słabo rozwiniętych sięga ona około 50-60%
Preferencje i potrzeby konsumenta:
POTRZEBY - są to odczuwalne przez konsumenta potrzeba posiadanie dóbr różnego rodzaju.
Zakres potrzeb podstawowych - bez zaspokajania potrzeb podstawowych jednostka nie może prawidłowo funkcjonować istotą potrzeb jest to, że ulegają stałemu rozwojowi.
PREFERENCJE - jest to przedkładanie jednego dobra przed inne. Powoduje to, że konsumenci dokonują wyboru tzw. koszyka konsumpcji
KOSZYK KONSUMPCJI - jest to lista wybranych towarów przez konsumenta.
Czynnikiem, które mają wpływ na popyt należy tzw. substytucyjność i komplementarność dóbr.
DOBRA SUBSTYTUCYJNE - to takie, które charakteryzują się podobnymi cechami konsumpcyjnymi i mogą być stosowane zastępczo.
DOBRA KOMPLEMENTARNE - to takie, które uzupełniają się wzajemnie.
Wybór dokonuje się przez ceny i zmianę w przypadku dóbr substytucyjnych, gdy cenę jednego rośnie a drugiego nie to zwiększa się popyt drugiego dobra komplementarnego. Gdy rośnie cena jednego dobra to popyt na dobra komplementarne obniża się np. samochód i Benzyna. Gdy rosła cena benzyny to spadał popyt na samochody.
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU - określana jest jako tempo zmian pomiędzy popytem a tempem zmian który wyznacza popyt. Dla celu zażądzana przedsiębiorstwem wyznacza się trzy elastyczności:
- elastyczność cenowa,
- elastyczność dochodowa,
- elastyczność mieszana.
Do czego służy pojęcie elastyczności popytu: służy przede wszystkim do określenia popytu, co produkować, po jakiej cenie sprzedawać.
Szczególnie ważna jest elastyczność cenowa, bo określa cenę sprzedawanego produktu.
Współczynnik elastyczności cenowej - jest to relacja między tempem zmiany ceny a popytem na produkt, gdy elastyczność popytu równa się 1 (Ep =1) to jest dobrze, bo tempo zmian ceny i popytu są równe.
Gdy będzie równe zeru (Ep=0) to będzie to tzw. sztywna cena. Mało dóbr tym się charakteryzuje. Gdzy będzie 1 lub więcej to popyt zmienia wolniej niż cena.
Δp = 10% - wzrost ceny o 10 punktów %
p = 1,1
przychód ze sprzedaży (utarg) = PxQ
Up = 1x1=1
Przedsiębiorstwo podnosi cene o 1
Elastyczność wynosi 2 (Ep=2)
Czyli q po podwyżce będzie wynosiło 0,8 stany wyjściowego.
Cena normalna - 1
Cena po podwyżce o 10% = 1,1
Popyt spad ł o 0,2 i równa się 0,8
20punktów %
czyli utarg po podwyżce wyniósł:
Q(T+1)= 1,1x0,8 = 0,88 (ilości sprzedawanych produktów po podwyżce.
PODAŻ
Co to jest: to nic innego jak określona ilość dóbr które sprzedawca jest gotów oferować na rynku po danej cenie.
Podaż skorygowana jest przez dodatnią zależność między ilością dóbr a ceną.
Prawo podaży:
Jest prawem funkcjonalnym (popyt też)
Jaka jest przyczyna tej zależności:
Motywem działania przedsiębiorstwa jest uzyskanie nadwyżki (dochodu) ta nadwyżka jest różnicą między utargiem a poniesionymi kosztami, im większy dochód odnosi przedsiębiorstwo tym więcej jest gotowe wyprodukować.
Utarg (przychód ze sprzedaży) = (PxQ)
Podaż jest rużnicą między utargiem a poniesionymi kosztami.
D= V - K
(PxQ)
K - koszty,
D - dochód,
V - ilość sprzedanych dóbr, czyli (PxQ),
P - cena,
Q - rozmiar sprzedaży,
Postęp Produkcyjny - wytworzenie produktów wyższej jakości,
Postęp technologiczny - obniżenie kosztów produkcji,
Postęp substytucyjny - polega na zastąpieniu droższych materiałów tańszymi.
Dochód netto = dochód brutto - podatek
Dn Db P
Dn=Db-P
Gospodarka rynkowa jest systemem tak jak każdy system wykazuje skłonność do stanów równowagi. W naturze występuje taki poziom „homeostatyczny” równowagi
mamy dwie strony nierównowagi w gospodarce:
- typu podażowego - gdy podaż jest większa od popytu P1 produkt ma problem ze sprzedażą gosp. Rynkowa ma tendencje do utrzymywania takiego stany.
- typu popytowego - oznacza wyższy popyt od towaru (niedobór produktu na rynku)
P2- mało towaru na rynku S2 i duża cena D2
Zmierzanie do stany równowagi dokonuje się na zasadzie wzajemnego dostosowywania
P1
S1>D1
P2- jest to cena, dzięki której producent sprzedaje nadwyżkę produktu
P2
S2>D2
I tak wszystko będzie się zbliżać do stanu równowagi
f(s)
Pc
P2
P1
S1 S2 S
A1
A2
D - popyt
S - podaż
Pr - cena równowagi rynkowej
S2
S=D D, S
Pc
P1
Pr
P2
f(s)
f(d)
S1
D1
D2
D2
D1
S1
D - popyt
S - podaż
f(d)
S2
D, S
Pc
P1
P4
P4
P2
f(s)
D3
Wyszukiwarka