Turystyka w ujęciu społecznym to całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz
z wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym (przyrodniczym, kulturowym, bądź społecznym).
Krzysztof Przecławski, „Turystyka a świat współczesny
Turystyka jest przede wszystkim zachowaniem człowieka.
Jeszcze przed podróżą człowiek odczuwa potrzebę wyjazdu,
Potrzeba kształtuje motyw udania się w podróż.
Człowiek formułuje cel podróży, cel związany z wartością.
W trakcie podróży człowiek przeżywa ją oraz zachowuje się w określony sposób.
Po powrocie człowiek przypomina sobie to co widział, słyszał i przeżył.
Turystyka jest związana z czasem wolnym oraz z dobrowolnym zachowaniem człowieka. Przyrost czasu wolnego był istotnym warunkiem popularyzacji turystyki.
Turystyka jest nierozerwalnie związana z podróżowaniem, a więc z rozwojem środków transportu (w tym także dróg).
Jedną z ważnych potrzeb człowieka jest potrzeba poznania. Turystyka w dużym stopniu może pomóc w jej zaspokojeniu.
Peregrynacje, wojaże, podróże to historyczne sformułowania zachowań, które dziś nazwalibyśmy turystyką.
Turystyka obejmuje ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych nie dłużej niż przez rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem z wyłączeniem wyjazdów których celem jest wyłącznie praca zarobkowa.
Światowa Organizacja Turystyczna (WTO)
Termin Gospodarka turystyczna (Travel and Tourism Economy) wprowadzony przez Światową Radę Turystyki i Podróży (WTTC) oznacza popyt turystyczny obejmujący nie tylko dobra i usługi służące bezpośrednio konsumpcji turystycznej, ale także takie rodzaje aktywności gospodarczej, które są ściśle, bądź częściowo uzależnione od ruchu podróżnych i których rozwój nie byłby możliwy (lub byłby znacznie ograniczony), gdyby nie turystyka.
Węższym terminem wprowadzonym przez WTTC jest przemysł turystyczny (Travel and Tourism Industry) obejmujący tylko produkcję dóbr i usług stricte turystycznych: związanych z zakwaterowaniem, wyżywieniem, usługami rekreacyjnymi, transportem itp.
Przez przemysł turystyczny rozumiemy najczęściej produkcję dóbr i usług stricte turystycznych, takich jak zakwaterowanie, wyżywienie, usługi rekreacyjne i transport turystów.
W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że pojęcie przemysłu turystycznego jest równoważne z częściej stosowanym pojęciem sektora turystyki.
Światowe dochody z gospodarki turystycznej w 2005 roku wyniosły 6,2 bln USD (do roku 2015 wzrosną do 10,7 bln USD), a ich udział w światowym produkcie brutto szacowany jest na ponad10%.
Światowe dochody przemysłu turystycznego w 2005 roku wyniosły 1,7 bln USD (do roku 2015 wzrosną do 2,7 bln USD) a ich udział w światowym produkcie brutto szacowany jest na prawie 4%,
W 2005 roku udział zatrudnienia w gospodarce turystycznej w zatrudnieniu ogółem szacowany jest na ponad 8%, a zatrudnienia w przemyśle turystycznym na prawie 3%.
Potrzeby fizjologiczne/egzystencjalne (pożywienie,pragnienie, sen, schronienie, seks)
Potrzeba bezpieczeństwa (opieka, bezpieczeństwo, zdrowie, stabilizacja ekonomiczna i społeczna),
Potrzeba przynależności (miłość, przyjaźń, przynależność do rodziny, grupy społecznej, narodu)
Potrzeba uznania i szacunku (osiągnięcia, prestiż, autorytet, szacunek)
Potrzeba samorealizacji (doskonalenie się, wiedza i rozumienie rzeczywistości, poznawanie, potrzeby estetyczne)
A. Maslow, Motivation and Personality, Londyn, 1984
Klasyfikacja zjawisk turystycznych według kryterium motywacji
Motywy związane z kulturą fizyczną i fizjologia
(cele zdrowotne, wypoczynkowe, relaks, rekreacja),Motywy kulturalne, psychologiczne i edukacyjne
(udział w imprezach kulturalnych, realizacja zainteresowań, odwiedziny atrakcji kulturalno-przyrodniczych)Motywy towarzyskie i etniczne
(odwiedziny krewnych i znajomych oraz miejsc, udział w imprezach towarzyskich rodzinnych lub zawodowych, ).Rozrywka, zabawa, przyjemność
(udział w zawodach sportowych, masowych imprezach dokonywanie zakupów, odwiedzanie parków rozrywki).Motywy związane z pracą
(udział w konferencjach, kongresach, seminariach, targach, krótkich kursach, praca wymagająca podróżowania).Motywy religijne
(pielgrzymki, poszukiwanie miejsc w celu prowadzenia medytacji i studiów).
V.T.C.Middleton,Marketing w Turystyce, Warszawa, 1996
Motywy |
Rodzaj turystyki |
Fizyczne: Wypoczynek Leczenie Sport, rekreacja |
Turystyka wypoczynkowa Turystyka zdrowotna Turystyka sportowa, aktywna |
Psychiczne: Ucieczka od codzienności, rozrywka, pęd do przeżyć |
Turystyka nastawiona na przeżycia, (klubowa, oświatowa) |
Interpersonalne: Odwiedziny krewnych i znajomych Udział w życiu towarzyskim Ucieczka do natury, od codzienności |
Turystyka rodzinna Turystyka klubowa, integracyjna Turystyka przyrodnicza, wiejska |
Kulturalne: Poznanie innych krajów, miejsc Zainteresowanie sztuką, kulturą Motywy religijne |
Turystyka poznawcza, Turystyka edukacyjna |
Prestiżowe: Rozwój osobowości Chęć bycia uznanym i szanowanym |
Turystyka kongresowa, biznesowa, Turystyka nastawiona na przeżycia |
Kryteria klasyfikacji zjawisk turystycznych
Kryterium motywacji
(poszczególnym motywom, lub grupom motywów można przypisać różne rodzaje turystyki).
Kryterium motywacji w ujęciu marketingowym
(motywy grupuje się aby móc zdefiniować marketingowe/handlowe rodzaje turystyki).Klasyfikacja form turystyki według podstawowych cech wyjazdu (takich jak liczba, lub grupa wiekowa uczestników, pora roku i długość pobytu, rodzaj wykorzystywanej infrastruktury itd.).
Klasyfikacja według preferowanych form zachowania turystów (bierny odpoczynek, uczestnictwo w imprezach, spacery pobyt w kawiarni itp.).
Klasyfikacja według typowych/markowych grup produktów turystycznych
(turystyka rowerowa, narciarska, uzdrowiskowa, agroturystyka, wczasy nad morzem).Klasyfikacja według funkcji turystyki
(funkcja edukacyjna, zdrowotna, wypoczynkowa, etniczna, ekonomiczna).
Klasyfikacja zjawisk turystycznych według kryterium motywacji w ujęciu marketingowym
Rodzaj turystyki |
Rodzaj motywacji |
Turystyka wypoczynkowa |
- wypoczynek w celu regeneracji sił - wypoczynek w uzdrowiskach |
Turystyka towarzyska |
- turystyka rodzinna - turystyka klubowa |
Turystyka sportowa |
- turystyka związana z aktywnym uprawianiem
- turystyka związana z pasywnym |
Turystyka związana z gospodarką |
- podróże w interesach, - uczestnictwo w kongresach, targach itp.. - turystyka motywacyjna |
Turystka związana z polityką |
- turystyka dyplomatów
- turystyka związana z uroczystościami |
Klasyfikacja form turystyki według podstawowych cech wyjazdów
Cecha |
Rodzaj turystyki |
Liczba uczestników |
- turystyka indywidualna - turystyka zbiorowa (grupowa, klubowa) |
Wiek uczestników |
- turystyka młodzieżowa - turystyka dziecięca - turystyka seniorów |
Czas pobytu |
- turystyka krótkoterminowa, weekendowa - turystyka długoterminowa, urlopowa, sanatoryjna |
Środek transportu |
turystyka autokarowa, lotnicza, statkami, jachtem, rowerowa, piesza |
Źródło finansowania |
- turystyka socjalna
- turystyka motywacyjna (finansowana przez |
Klasyfikacja według produktów turystycznych
1. Wypoczynek nad morzem na plaży w słońcu
2. Wypoczynek w górach
3. Wypoczynek/wczasy w lesie nad jeziorami
4. Pobyt/ rejs pod żaglami, na bojerach, lub windsurfing
5. Wyjazd na narty
6. Pobyt w stadninie, jazda konna
7. Wędrówka piesza, rowerowa, spływ kajakowy
8. Wycieczka autokarowa, zwiedzanie
9. Podróż samochodem, zwiedzanie
10. Podróż różnymi środkami lokomocji, tramping
Pobyt w mieście, wczasy w mieście
12. Pobyt na wsi, w gospodarstwie rolnym,
agroturystyka
13. Pobyt w sanatorium
14. Pobyt w celu poprawy kondycji fizycznej,
zdrowia: gimnastyka, fitness, gry, wellness
15. Udział w pielgrzymce
16. Udział w targach, wystawach, konferencjach
17. Inny wyjazd służbowy
18. Szkolenie, udział w kursach itp.
19. Wyjazd na zakupy
Klasyfikacja według preferowanych form zachowania turystów
1. spokojny wypoczynek, krótkie spacery
2. przebywanie w ciszy, spokoju, z dala od ludzi
3. zabiegi lecznicze, sanatoryjne, kuracja klimatyczna
4. specjalistyczne zabiegi rehabilitacyjne związane z inwalidztwem
5. gimnastyka, fitness, dłuższe spacery i wycieczki, pływanie, gry sportowe
6. turystyka kwalifikowana (żeglarstwo, kajakarstwo, wspinaczki, jazda konna).
7. jazda na nartach
8. poświęcanie czasu życiu towarzyskiemu i rozrywkom
9. Uprawianie hobby (wędkarstwo, fotografowanie, zbieranie grzybów)
czytanie
11. słuchanie radia, oglądanie telewizji
12. chodzenie do kawiarni, restauracji
13. odwiedzanie miejsc kultu religijnego
14. udział w przedstawieniach teatralnych, koncertach,
seansach filmowych
15. odwiedzanie parków narodowych lub krajobrazowych,
podglądanie przyrody
16. zwiedzanie muzeów, skansenów, zabytków
17. zdobywanie wiedzy i umiejętności (np. nauka języków
obcych itp.)
Klasyfikacja według funkcji turystyki
1. Funkcja wypoczynkowa.
2. Funkcja zdrowotna.
3. Funkcja wychowawcza.
4. Funkcja edukacyjna.
5. Funkcja etniczna.
6. Funkcja ekonomiczna.
7. Funkcja miastotwórcza.
8. Funkcja edukacji kulturowej.
9. Funkcja kształtowania świadomości
ekologicznej.
Dysfunkcje współczesnej turystyki
1.Oddziaływanie na odwiedzane środowisko
społeczno - kulturowe.
2. Oddziaływania na środowisko przyrodnicze.
3. Oddziaływanie ekonomiczne (zależność
ekonomiczna).
4. Zachowania turystów w warunkach
ograniczonych hamulców społecznych
Samorealizacji
Szacunku
Przynależności
Bezpieczeństwa
Fizjologiczne
Płaca podstawowa
System emerytalny
Przyjaciele w pracy
Stanowisko służbowe
(tytuł)
Ambitna praca
Żywność
Stabilność
Przyjaźń
Status
Osiągnięcia
Samorealizacji
Szacunku
Przynależności
Bezpieczeństwa
Fizjologiczne
Motywy zachowań wynikają z potrzeb, ale również z zainteresowań, skłonności, przekonań oraz ideałów osobowości
2
2
2
działanie
Wynik
Cel
Motywacja
Potrzeby
Potrzeby
Wyszukiwarka