12-22, Politologia - WSFiZ, Administracja publiczna - Solarz


12. Ministerstwa i inne agendy administracji centralnej.

13. Kadry administracji.

    1. Pierwsza fala (09.1989)

      • Od utworzenia rządu T. Mazowieckiego

      • Stopniowe usunięcie z aparatu państwowego kadr komunistycznych - dotyczyło to szczebla centralnego i wojewódzkiego

    1. Druga fala (08.1992)

      • Rząd Suchockiej

      • Zmiany dotyczyły administracji centralnej, wojewódzkiej i spółek nadzorczych Skarbu Państwa

      • Rząd (koalicja 5 partii) zabiegała o uzyskanie dużej liczby stanowisk

3) Trzecia fala (10.1993)

4) Czwarta fala (1997)

5) Piąta fala (2001)

14. Pracownicy administracji centralnej.

- Sejm

- Senat

- Prezydent RP

- Rada Ministrów

- Sądy

- Trybunały

15. Pracownicy administracji rządowej.

- wojewoda

- organy administracji niezespolonej (dyrektorzy jednostek skarbowych, urzędów celnych, urzędów morskich czy urzędów statystycznych).

16. Administracja a prawo.

Jednym z czynników kształtujących administracje publiczną jest prawo.

W momencie powstania państwa prawnego przyjęto, że działalność administracji musi być uregulowana prawem. Wskazuje to Konstytucja RP w artykule 7. Działanie administracji publicznej zgodnie z prawem jest istotnym elementem ustroju państwa prawa. Prawo określa zadania administracji, organizuje aparat administracyjny, oraz formy czynności podejmowanych prze organy administracji i jej aparat.

17. Demokratyczne państwo prawa.

Podstawową zasadą, która utorowała pozycję admin. publicznej w państwie jest zasada subsydiarności. Jest to zasada pomocniczości. Jest ideą filozoficzną i polityczną, która wywodzi się ze starożytności.

Współcześnie odnosi się do roli władzy politycznej. Zgodnie z tą koncepcja władza polityczna w państwie jest wybierana po to aby pomagać członkom społeczeństwa w realizacji ich własnych celów. Popularność tej idei wzrosła po II wojnie światowej.

Najpierw w ramach Rady Europy, następnie w ramach UE.

Pierwotnie dorobek prawny Rady Europy w dziedzinach praw człowieka, kultury samorządu terytorialnego był wyrazem tej idei. Znalazło to swoje odzwierciedlanie w następujących dokumentach prawno - międzynarodowych:

ZASADA DEMOKRATYCZNEGO PANSTWA PRAWNEGO - ustanowiona w art2 jest to podstawowa zasada ustroju politycznego do którego cech zaliczmy:

-podział władzy

-konstytucjonalizm i legalność

-pryzmat ustawy i dopuszczenie ingerencji w sferę zachowań jednostki tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego oraz sądową kontrolę władzy wykonawczej i odpowiedzialność odszkodowawczą państwa.

W państwie prawnym podstawową metodą władczą są rządy prawa a nie ludzi, władza publiczna jest związana prawem co oznacza że nie tylko je stanowi , ale musi respektować również normy prawne, formalnymi gwarancjami przestrzegania prawa przez te organy są wyspecjalizowane instytucje, to jest trybunał Konstytucyjny, Rzecznik Prawa Obywatelskich, NSA, i nie zawisłe sądy.

Z pojęcia demokratycznego państwa prawnego wynikają zasady zaufania obywateli do państwa i jego funkcjonariuszy, działania dla dobra ogółu, ochrony praw nabytych itd.

Demokratyczne państwo prawne:

odzwierciedla system uniwersalnych wartości oparty na prawie naturalnym i międzynarodowym wyraża wolę większości kontrolowanej przez konstytucyjne mechanizmy, składają się na to:

- system kontroli określany w porządku prawnym Rzeczpospolitej

- reguły ochrony prawa mniejszości w formie np. karty prawa mniejszości , prawa dziecka itd.,

- w formie przekazywania prawa do rozpatrywania rożnych spraw przez mniejsze kręgi społeczne np. w ramach wspólnot terytorialnych.

18. Źródła prawa administracyjnego.

Źródła prawa administracyjnego - akty prawne powszechnie obowiązujące, wydane w określonej formie przez powołane do tego organy. Akt powszechnie obowiązujący, wiąże wszystkie podmioty, które posiadają cechy adresowe danego aktu prawnego. (np. Konstytucja, ustawy, rozporządzenia, ratyfikowane umowy międzynarodowe, zarządzenia, przepisy prawa miejscowego)

jednostką społeczności lokalnej.

ŹRÓDŁA PRAWA ORG. SAMORZ. - TERYTOR. Odnoszą się do dwóch kategorii:

A) ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO PUBLICZNEGO:

a) Europejska Konwencja Ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami a władzami terytorialnymi z 1980r.

Konwencja ta została przyjęta przez Radę Europy na szczycie w Madrycie (Konwencja Madrycka)

Jest to dokument prawno - międzynarodowy skierowany do jednostek samorządu lokalnego (gmin i powiatów)

Na podstawie tego dokumentu gminy i powiaty mogą zawierać porozumienia o charakterze współpracy międzynarodowej, tzn. powoływać stowarzyszenia, fundacje, towarzystwa, których celem jest wypełnianie podstawowych zadań, realizowanych przez samorząd lokalny.

b) Europejska Karta Regionów Granicznych i Transgranicznych z 1981r.

Przyjęta została 1981, a następnie w zmienionej w formie w 1995r.

Nie ma charakteru oficjalnego dokumentu prawno - międzynarodowego.

Jest jedynie deklaracją, która pochodzi z prac stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych.

Nie ma charakteru obligatoryjnego. Precyzuje 5 grup i celow, które powinny być uwzględnione w rozwoju społeczno - gosp. regionów (czyli największych jednostek podziału terytorialno - admin)

Do celów tych zaliczono m.in.

*promowanie idei regionalizmu i federalizmu

*przyjmowanie spójnych planów zagospodarowania przestrzeganego w regionach granicznych i przygranicznych.

c) Europejska Karta Samorządu Regionalnego z 1997r

Przyjęty przez Radę Europy. Nadaje autonomię jednostkom samorządu regionalnego w tym m.in. prawo do prowadzenia przez region polityki zagranicznej poza strukturami państwa centralnego.

d) Europejska Karta Samorządu Terytorialnego z 1985r

przyjęta przez Radę Europy. Nadaje autonomię jednostkom samorządu lokalnego (gminy, powiaty)

Dzięki Karcie jednostki mogą prowadzić samodzielnie politykę wew i zew.

B) ŻRÓDŁA PRAWA KRAJOWEGO (NARODOWE)

Podstawowym aktem prawnym jest Konstytucja. Na jej postawie wydawane są akty wykonawcze, które formułują samorząd w terenie.

W Polsce zaliczamy do nich, np. ustawę z 24.07.98r o Trójstopniowym podziale terytorialnym państwa lub ustawę z 05.06.98r o samorządzie województwa.

19. Decyzje polityczne a koncepcje gospodarcze.

W gospodarce rynkowej decyzje dotyczące tego, co i w jakich ilościach będzie produkowane, w jaki sposób, tzn. przy użyciu jakich metod technicznych, oraz dla kogo (tak zwane kardynalne pytania ekonomii), podejmowane są przez suwerenne podmioty gospodarcze, kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania. Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje płynące z rynku: m.in. ceny dóbr i usług, ceny czynników wytwórczych, płace, stopy procentowe, stopy zysku, kursy papierów wartościowych, walut oraz oczekiwania podmiotów gospodarczych co do ich kształtowania się w przyszłości. Decyzje te mogą być w pewnym stopniu modyfikowane przez państwo w związku z ustalaniem przez nie np. stóp podatkowych, nakładaniem (lub zmianą) ceł, ustalaniem minimalnych lub maksymalnych cen, minimalnych płac, ograniczaniem wahań kursów walutowych, kształtowaniem systemu ubezpieczeń, zakresu opieki socjalnej itp. Skrajną postacią gospodarki rynkowej byłaby gospodarka wolnorynkowa, pozbawiona całkowicie wpływu państwa - taka jednak współcześnie nie istnieje. Podstawą gospodarki rynkowej jest prywatna własność czynników wytwórczych.

Neoliberalna gospodarka rynkowa.

Współczesny neoliberalizm jest spadkobiercą wcześniejszych XIX wiecznych systemów liberalnych. Docenia rolę państwa, ale tylko jako twórcy i strażnika ustroju. Odrzuca niemal w całości państwową gestię w gospodarce. Neoliberalizm jest reakcją na nadmierny interwencjonizm i jego ekonomiczne skutki - wzrost deficytu budżetowego, długu publicznego i inflacji. Hasłem neoliberałów jest: deregulacja, czyli powrót do samoczynności mechanizmów ekonomicznych, odchodzenie od modelu państwa opiekuńczego jako zmniejszającego aktywność i kreatywność ludzi. Gospodarka powinna być więc wolna od ingerencji państwa w mechanizm rynkowy, regulowana jedynie polityką pieniężno-kredytową banku centralnego i potrzebami budżetu państwa. Od strony teoretycznej współczesny neoliberalizm oparty jest na tzw. ekonomii podażowej Zadaniem państwa w tej koncepcji nie jest stymulacja popytu, ale tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi podaży i aktywności wytwórców, zmuszonych konkurencją do obniżania kosztów produkcji i cen.

Neoliberalny model gospodarki rynkowej nie jest realizowany w wielu krajach. Jednak tam gdzie koncepcje neoliberalne wprowadzono w życie efekt był tylko jeden: ogromny sukces gospodarczy! Model sprawdził się zarówno w krajach o słabym jak i o dużym poziomie rozwoju. Dzięki neoliberałom Chile z najbiedniejszego kraju Ameryki Południowej stały się najbogatszym krajem tego kontynentu, a 60% obywateli określa siebie jako "klasę średnią". Wytrąca to argumenty z ręki tych, co twierdzą, że neoliberalizm powoduje ubóstwo szerokich warstw społecznych i koncentrację bogactwa w rękach nielicznych. Spektakularne sukcesy neoliberalizm odniósł przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych i w Wielkiej Brytanii, gdzie pierwsze reformy wdrożyli Ronald Reagan i Margaret Thatcher. Od początku lat 90. neoliberalizm realizuje również Nowa Zelandia.

Społeczna gospodarka rynkowa.

Jest to niewątpliwie bardzo ciekawa koncepcja funkcjonowania gospodarki rynkowej. Należy się jej przyjrzeć choćby dlatego, że wokół tego typu gospodarki narosło wiele różnego rodzaju nieporozumień. A przecież nie bez powodu zwolenników "czystej" społecznej gospodarki rynkowej zalicza się czasami do neoliberałów! Głównym założeniem społecznej gospodarki rynkowej jest możliwość i konieczność pogodzenia twardej logiki zasad liberalnej gospodarki rynkowej, swobodnego działania jej mechanizmów z zabezpieczeniem określonego poziomu świadczeń socjalnych i zapewnieniem w ten sposób spokoju społecznego. Odrzuca się jednak zarówno własność państwową, jak i ingerowanie państwa w funkcjonowanie mechanizmów rynkowych. Teoretyczne źródła społecznej gospodarki rynkowej tkwią w tzw. ordoliberalizmie.
Ordoliberalizm odniósł ogromne sukcesy w Niemczech Zachodnich. Koncepcję tą wdrażał Ludwik Erhard, który nie dopuścił do nacjonalizacji przedsiębiorstw i ograniczenia mechanizmu rynkowego. Dlatego rozbite po wojnie Niemcy szybko stały się najbardziej rozwiniętym krajem europejskim. Trzeba więc jeszcze raz podkreślić, że społeczna gospodarka rynkowa nie ma nic wspólnego z socjalizmem i interwencjonizmem państwowym, a dzięki bezkrytycznemu zaufaniu do mechanizmów rynkowych pozwala odnieść gospodarczy sukces. Pewnym powrotem do korzeni tej koncepcji jest opublikowany w 1999 roku przez Blaira i Schroedera "Manifest socjaldemokratyczny", który wbrew nazwie jest odwrotem od koncepcji tzw. trzeciej drogi i próbą powrotu do mechanizmów wolnorynkowych.

Socjaldemokratyczna (interwencjonistyczna) gospodarka rynkowa.

Jej podstawą jest przyjęcie założenia tkwiącego w tzw. ekonomii dobrobytu, iż korzyści społeczne wynikające z pewnego ograniczenia wolności gospodarczej będą większe niż straty. W praktyce państwa realizujące ten model gospodarki rynkowej mają bardzo wysoką stopę redystrybucji budżetowej, ogromne długi publiczne, nadmierne świadczenia socjalne, wysokie obciążenia fiskalne przedsiębiorstw. Powoduje to ogólnie spadek stopy inwestycji i wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie spadek konkurencyjności danej gospodarki. W sferze społecznej model ten powoduje demoralizację części społeczeństwa, tzw. kulturę bezrobocia, spadek aktywności i kreatywności.
Model ten, realizowany w większości krajów Europy Zachodniej odniósł jednak porażkę. Dlatego następuje powolne wycofywanie się z jego niektórych założeń. Napotyka to jednak na duży opór zarówno przyzwyczajonego do świadczeń socjalnych społeczeństwa jak i przywiązanych do mirażu państwa opiekuńczego polityków. Czasami niektórzy teoretycy ekonomii wyróżniają również dodatkowy typ gospodarki rynkowej: gospodarka rynkowa "azjatyckich tygrysów". Cechuje się ona z jednej strony daleko posunięta wolność gospodarcza, a z drugiej autokratyzmem państwa, także w sferze polityki gospodarczej. Ingerencja państwa (w przeciwieństwie do interwencjonizmu) preferuje przedsiębiorców, a nie pracowników najemnych, których niskie płace i wymagania powinny zapewnić sukces inwestycyjny i eksportowy. Gospodarki "azjatyckich tygrysów" powinny ewaluować w kierunku jednego z trzech głównych typów gospodarki rynkowej. Można jedynie przypuszczać, że najbliżej krajom tym jest do gospodarki neoliberalnej.

Cechy gospodarki rynkowej Mimo tak wielu modeli, mimo różnego stopnia interwencjonizmu państwowego, trzeba jednak stwierdzić, że wszystkie przedstawione wyżej typy gospodarki rynkowej zachowują istotne cechy ustrojowe i funkcjonalne, jak: dominacja prywatnej własności, rachunku mikroekonomicznego, praca na własny rachunek i odpowiedzialność, wymienialność pieniądza i mechanizm rynkowy jako główna forma funkcjonowania gospodarki. Tak więc mimo przeróżnych stereotypów nie możemy nazwać gospodarek krajów zachodnioeuropejskich socjalistycznymi. Proste porównanie wyników ekonomicznych wypada jednak druzgocąco: zarówno państwa neoliberalne jak i państwa realizujące model społecznej gospodarki rynkowej rozwijają się o wiele szybciej i powoli uciekają krajom europejskim.

20. Modele funkcjonowania gospodarki.

Gospodarkę można potraktować jako system (zbiór elementów wzajemnie ze sobą powiązanych, oddziaływujących na siebie, są od siebie zależne) System to więcej, niż zbiór elementów. Przykładem wzajemnych związków w gospodarce jest model gospodarki zamkniętej.


System rynkowy opiera się na własności prywatnej i konkurencji. O alokacji zasobów, towarów i dochodów decyduje mechanizm rynkowy. Rynek kształtuje ceny, te zaś decydują o tym, co, ile i dla kogo jest wytwarzane. System nakazowy (gospodarka planowa lub gospodarka centralnie kierowana) to taki system, w którym główne decyzje gospodarcze są podejmowane przez państwo. Wszystkie systemy gospodarcze występujące we współczesnym świecie są systemami mieszanymi, które dopuszczają współistnienie własności prywatnej i publicznej oraz łączą działanie rynku z interwencją państwa.
Systemy gospodarcze możemy podzielić:
- system gospodarki światowej (globalnej)
- system gospodarki narodowej (Gos. Polska)
- ponad narodowe systemy gospodarcze

Model funkcjonowania gospodarki rynkowej
-gdy dominuje własność prywatna i jest swoboda transferu praw do własności; -gdy jest swoboda prowadzenia działalności gospodarczej; -muszą być instytucje, które sprawnie obsługuje rynek; -musi byc tzw integralność rynku-poszczególne segmenty muszą być uzależnione.

RESZTA JAK W 19

21. Globalistyka. Globalistyka - nauka zajmująca się badaniem procesów politycznych, gospodarczych i kulturalnych w skali globalnej. Globalistyka korzysta z dorobku badawczego i pojęć innych dziedzin wiedzy np. ekonomia, stosunki międzynarodowe. Globalistyka traktuje świat jako społeczną strukturę globalną, umożliwiającą międzynarodową wymianę idei, kapitału ludzi, itd.

22. Co to jest państwo prawne?

Państwo prawne istnieje wtedy, gdy organizacja i działanie władzy publicznej oparte są na prawie. Prawo określa wzajemne stosunki między władzą i jednostkami jako podmiotami prawa. W takim państwie zagwarantowana jest równość obywateli. Dozwolone jest wszystko, czego nie zabrania prawo. Prawem związane jest społeczeństwo i władza. Prawo stoi ponad władzą. Podstawą rozstrzygania praw publicznych jest zasada większości


Wyszukiwarka