Wykład III
Spór o przerywanie ciąży - dylematy etyczne wokół aborcji
Aborcja oznacza poronienie (łac. abortus). Synonimy terminu aborcja: sztuczne poronienie, łyżeczkowanie, czyszczenie jamy macicy, przerywanie/usuwanie ciąży. W języku łacińskim nie istnieje rozróżnienie na poronienie oraz aborcję. Dlatego może dochodzić tutaj do wielu nieporozumień. Podstawową różnicą jednak pomiędzy poronieniem a aborcją jest, iż pierwsza jest procesem naturalnym - samoistnym, podczas gdy aborcja wiąże się zawsze z zewnętrzną interwencją lekarza. Jest zabiegiem sztucznym. Efektem tej interwencji jest śmierć zarodka bądź płodu. Istnieją dwie metody aborcji (w zależności od zaawansowania ciąży) i jest to metoda farmakologiczna oraz chirurgiczna. Wykonywanie aborcji jest regulowane prawnie, dlatego możemy wyróżnić aborcję legalną oraz nielegalną. Ustawodawstwo różni się w zależności od kraju, i taj np. w państwie niekatolickim przepisy odnośnie aborcji są bardziej liberalne.
Przyczyny aborcji:
1)wskazania medyczne - zagrożenie dla zdrowia matki lub stwierdzenie wad wrodzonych płodu
2)poczęcie w wyniku przestępstwa (np. gwałtu)
3)powody osobiste
4)powody ekonomiczne
5)problemy rodzinne i małżeńskie
Skutki aborcji:
-skutki fizyczne: u kobiet, które poddały się aborcji w drugiej ciąży dochodzi częściej do poronień samoistnych oraz przedwczesnych porodów, często zabieg aborcji prowadzi do śmierci kobiety
-skutki psychologiczne: problem depresji
Legalizacja aborcji:
W Polsce możliwe jest dokonanie aborcji pod pewnym warunkami. Są trzy takie sytuacje, w których dopuszcza się wykonanie aborcji:
-gdy ciąża zagraża zdrowiu kobiety (bez ograniczeń czasowych)
-gdy stwierdzono upośledzenie płodu (do 22 tyg. ciąży)
-ciąża jest wynikiem przestępstwa (do 12 tyg. ciąży)
Wielka Brytania - 1968
Albania - 1995
Japonia - 1948
Hiszpania - 2010 (od tego momentu możliwa jest aborcja na życzenie kobiety)
Niemcy - 1976
Włochy - 1978
Austria - 1975
Finlandia - 1970
W sporze o aborcję wykształciły się dwa stanowiska:
-pierwsze występuje przeciwko ingerencji „w święte prawo kobiety do autonomicznego wyboru - nurt pro - choice
-drugie stanowisko występuje w obronie „świętości życia” już od chwili poczęcia - nurt pro - life
W sporze tym podstawowym problem jest tzw kryterium człowieczeństwa. Istnieje klika takich kryteriów:
1)Kryterium narodzin - człowieczeństwo jest tu połączone z momentem narodzin. Stajemy się ludźmi, gdy przychodzimy na świat
2)kryterium genetyczne - zyskujemy człowieczeństwo wraz z poczęciem
3)kryterium rozwojowe - nabycie moralnego statusu człowieka w trakcie rozwoju prenetalnego:
a)kryterium neurologiczne łączy człowieka z pojawieniem się (elektrycznej) aktywności mózgu
b)kryterium psychologiczne - świadomość samego siebie jako kryterium człowieczeństwa
c)kryterium animacji - wiąże człowieka ze zdolnością płodu do poruszania się - ruch jako przejaw duchowości.
d)kryterium viability - kiedy płód jest zdolny przeżyć poza organizmem matki - człowieczeństwo jako niezależność.
Aborcja i prawa kobiet, (konflikt pomiędzy prawami płodów a prawami kobiet):
Trzy stanowiska za legalizacją aborcji: 1) przerywanie aborcji powinno być dozwolone prawnie, ponieważ zakaz aborcji prowadzi do wysoce niepożądanych konsekwencji,: kobiety zmuszane były do rodzenia dzieci, co uniemożliwiało im podjęcie pracy zarobkowej i jednocześnie skazanie na życie w ubóstwie, 2) kobieta ma moralne prawo do przerwania ciąży: już sama sytuacja niechcianej ciąży stawia ją w sytuacji bez wyjścia - aborcja może okazać się jedynym wyborem, 3) płód nie jest jeszcze osobą, a zatem nie przysługują mu prawo do życia.
Kryterium moralnego statusu płodu:
a)życie - każda żywa istota wykazuje wolę życia
b)odczuwanie (zdolność odbierania wrażeń) - zdolność przeżywania doświadczeń wizualnych, słuchowych, węchowych itp., przyjemności, bólu. Uważa się, iż dopiero w trzecim trymestrze ciąży płód ma zdolność do odczuwania - wówczas jest podmiotem doznań.
kryterium genetyczne - istota ludzka jest od momentu poczęcia, jest żywa i dlatego jest człowiekiem
d) kryterium bycia osobą: człowiek to nie tylko istota żywa, ale przede wszystkim istota myśląca, świadoma siebie, istota społeczna, zdolna do miłości, istota moralna.
Problem potencjalności bycia człowiekiem - osobą, nawet jeśli płód nią nie jest, to jest potencjalnie człowiekiem.