mitologia azteków miejsca i zagadnienia, Mitologie


Aztlan - miejsce czapli - legendarna siedziba Azteków. Bakab - boski zbawiciel. Cicimitl - kobiety z drugiego nieba.

Cegua -  stwór demoniczny - piękna kobieta, która zwodzi nocami mężczyzn, a następnie czyni z nich głupców.

Cicimalpopoca - czyli „Tarcza, Która Błyszczy”. Nazwa Słońca w pełnym blasku. Imię jednego z władców Tenochtitlanu.

Cihuateteo - w mitologii azteckiej złośliwe demony, niebezpieczne dla dzieci, szczególnie podczas feralnych pierwszych dni roku. Stawały się nimi kobiety zmarłe w połogu. Straszą na skrzyżowaniu dróg.

Cipactli - potwór wodny stworzony przez Quetzalcoatla i Huitzilopochtli, uczynili z niego ziemię.

Cipactonal - imię pierwszej kobiety, towarzyszki pierwszego mężczyzny Oxomoco.Coxcoxtli, Cocox - władca Culhuacanu.

Cuauhtemoc - czyli „Słońce Zachodzące”. Imię ostatniego władcy Teochtitlanu.

Cuauhtlocelotl - czyli „Orzeł-Jaguar”. Tytuł jednego z dowódców azteckich. Czimalman - matka Ketsalkoatla.

Culhuacan, Colhuacan - państewko, w którym zatrzymali się Aztekowie, w czasie wędrówki do Aztlan.

Itzcoatl - czyli „Wąż z Obsydianu”. Imię jednego z władców Teochtitlanu.

Kajolszauki - siostra Uitsilopocztli, zabita na jego rozkaz, za chęć zamordowania ich matki.

Kinametsin - giganci, mityczni mieszkańcy, którzy zginęli wskutek potopu.

Koatepek - miejsce mitycznego poczęcia przez boginię Koatlikue, głównego bóstwa Azteków, boga Uitsilopocztli.

Maceoal, Macehualli - czyli „Człowiek”. Człowiek z niższej klasy społecznej.

Mictlan - aztecki świat pośmiertny. Mictlan był miejscem przerażającym, ale nie wyłącznie miejscem kaźni, ponieważ musieli przez nie przejść zarówno grzesznicy, jak i ludzie cnotliwi (o ile nie zmarli śmiercią gwałtowną, w którym to przypadku dostawali się bezpośrednio do jednej ze stref niebiańskich). Dusze zmarłych na drodze do Mictlan, gdzie nad zmarłymi władzę sprawował bóg Mictlantecuhtli i jego małżonka Mictecacihuatl, napotykały na rozmaite niebezpieczeństwa, na przykład w postaci ostrych noży lub wirów wodnych. Bóg Quetzalcoatl podobno udał się do krainy zmarłych, aby ukraść kości, z których stworzył nowe plemię ludzi. Na skutek pościgu podjętego przez Mictlantecuhtli, Quetzalcoatl upuścił kilka kości i niektóre z nich połamały się. Dlatego nowe plemię ludzi składało się z osobników różnego wzrostu.

Miktekasiuatl - pani podziemnego świata zmarłych.Miktlan- miejsce dokąd udawały się dusze zmarłych śmiercią naturalną.

Mojokojami - jeden z tytułów boga dwoistości.Montezuma, Moctezuma, Motecuhzoma - imię dwóch władców azteckich.

Nezalhualcoyotl - czyli „Nienasycony Kojot”. Imię słynnego władcy miasta- państwa Texcoco.

Omejokan - siedziba boskiej dwoistej pary, w trzynastym niebie. Oszomoko - pierwszy mężczyzna.

Pięć Słońc - w mitologii azteckiej była to nazwa nadawana pięciu epokom świata. Na początku pierwotna istota Ometecuhtli zrodziła czterech bogów stworzycieli: Tezcatlipokę, bóstwo nadrzędne, Xipe Toteca, Huitzilopochtlego i Quetzalcoatla. Do nich dołączył bóg deszczu Tlaloc wraz z małżonką, boginią Chalchiuhtlicue. Wszystkie te bóstwa uczestniczyły w wielkich kosmicznych zmaganiach polegających na kolejnym tworzeniu i niszczeniu pięciu „Słońc” lub epok świata. Tezcatlipoca rządził pierwszym Słońcem, które trwało przez 676 lat. Quetzalcoatl obalił Tezcatlipokę i świat został pożarty przez jaguary. Powstało drugie Słońce, rządzone przez Quetzalcoatla, który z kolei został wyrzucony przez Tezcatlipokę i zmieciony potężnym huraganem. Trzecim Słońcem rządził Tlaloc, co zakończyło się, kiedy Quetzalcoatl sprawił, że ziemia została strawiona przez deszcz ognia. Czwartemu Słońcu przewodziła Chalchiuhtlicue. Ta era skończyła się, kiedy świat został zniszczony przez potop. Obecna era zaczęła się, kiedy bóg Nanahuatzin wskoczył do ognia w świętym mieście Teotihuacan i przeobraził się we wschodzące słońce. Słońce to jednak było nieruchome, dopóki inne bóstwa nie złożyły ofiar z własnej krwi, co leżało u podłoża azteckiej wiary w to że ofiary z ludzi przedłużają istnienie świata. Jednakże takie działania mogły tylko opóźnić nieunikniony koniec tego Słońca, kiedy to trzęsienia ziemi zniszczą świat.

Quinametzin - czyli „Giganci”. Mityczni mieszkańcy Meksyku, którzy zginęli wskutek potopu podczas Słońca Wody (czyli w czwartej erze). Sipaktli - kajman, mityczny potwór wodny. Sipaktonal - pierwsza kobieta.

Siuateteo - złośliwe demony, którymi stawały się kobiety zmarłe w połogu.

Tenochtitlan - stolica państwa Azteków. Na jej gruzach zostało wzniesione dzisiejsze miasto Meksyk.

Teomama - kapłani, przewodnicy Azteków w ich wędrówce do Aztlan. Nazwa była rozmaicie przekładana przez kronikarzy hiszpańskich: „Nosiciele Boga”, „Niewolnicy Boga”, „Ci, Którzy Strzegą Boga”.

Tlamatini - czyli „Ten, Który Zna Rzeczy”. Według Sahaguna- mędrzec, filozof. Wicnauna - 400 braci boga Wicilopocztli.

Tonalpohualli - święty kalendarz Azteków. Składał się on z 260 dni podzielonych na 20 trzynastodniowych tygodni, a każdy dzień i tydzień miał swoje bóstwo przewodnie. Kalendarz ten, wykorzystywany do ceremonii religijnych, współistniał z regularnym, cyklicznym kalendarzem słonecznym, obejmującym pięćdziesiąt dwa lata. Pod koniec każdego takiego okresu wielki obrzęd zwany „Nowy Ogień” zaznaczał ponowne rozpoczęcie cyklu i symboliczne odrodzenie świata. Będący odmianą tego kalendarza kalendarz Majów nosił nazwę Tzolkin. Zawierał takie lata jak: Acatl- „Trzcina”, Calli- „Dom”, Tecpactl- „Krzemień”, Tochtli- „Królik”. I takie dni jak: Atl- „Woda”, Coatl- „Wąż”, Cuauhtli- „Orzeł”, Ocelotl- „Jaguar”

Calmecac - kolegium, w którym kształcono przyszłą elitę świecką i sakralną. Patronem uczelni był bóg Quetzalcoatl.

Calpulli - instytucja społeczna wywodząca się z rodowej organizacji, „łączyła rodziny związane pokrewieństwem, zawodem, bądź formą kultu”. Chicomoztoc - mityczne miejsce z siedmioma jaskiniami.

Omeyocan - „Miejsce Dualizmu”. Siedziba boskiej dwoistej pary, w trzynastym niebie.

Telpochcalli - „Dom Młodych”. Szkoła aztecka, kształcąca wojowników wywodzących się głównie z niższych warstw społecznych. Temazcalli -  Łaźnia parowa, w której kąpiel oprócz oczyszczania miała znaczenie obrzędowe i lecznicze.

Teoicpalli - „Siedzisko Boga”. Krzesło trzcinowe, na którym kapłani nieśli figurę Huitzilopochtli w czasie wędrówki z Aztlanu.

Teotihuacan - „Miejsce, w Którym Ludzie Stają się Bogami”. W okresie klasycznym był to najważniejszy ośrodek kulturowy na Wyżynie Meksykańskiej.

Texcoco - jedno z najważniejszych miast-państw tworzące trójprzymierze z Tenochtitlanem i Tlacopanem.

Tlachialoni - „Przez Co Się Widzi”, „Narzędzie Do Patrzenia”. Perforowany dysk z rączką, insygnium boga Tezcatlipoki.

Tlachtli - rytualna gra w piłkę powszechna w Mezoameryce.

Tlillan Tlapalan - „Siedziba Czarnego i Czerwonego”, co znaczy Siedziba Mądrości. Określenie wiedzy i pisma.



Wyszukiwarka