Komorka podstawowa jednostka organizmow żywych.
Struktura: jadro duza struktura otoczona podwojna blona zawiera jadro i chromosomy. F:osrodek kontrolny komorki
Jaderko:ziarniste cialo wewnątrz jadra zawiera RNAi bialka.F: miejsce syntezy rybosomalnego RNA i tworzenie rybosomow.
Chromosom złożone z kapleksu dna i bialek zwanego chromatyna widoczne w trakcie podzialu komorkowego jako paleczkowate struktury.F:zawieraja geny jednostki informacji dziedzicznej które decyduja o strukturze i funkcjonowaniu komorki.
Blona komorkowa blona otaczajaca zywe komorki.F: otacza zawartość komorki reguluje ruch substancj wnikających do komorki i na zewnatrz pomaga w utrzymaniu kształtu komorki bierze udzial komunikowaniu się z innymi Komorkami.
Retikulu endoplazmatyczne: system wewnętrznych blon plazmatycznych w cytoplazmie F miejsce syntezy lipidow białkowych i wielu bialek blonowych źródło wewnątrzkomórkowych pęcherzyków przejściowych przenoszących czasteczki bialek wydzielanych przez komorke
ER gładkie pozbawione rybosomow na powierzchni zewnętrznej F: biosynteza mlipidow detoksykacja lekow
ER szorstkie powierzchnia zewnetrzna usiana rybosomami F: miejsce wytwarzania wielu bialek wydzielanych na zewnatrz komorki lub wbudowanych w blony
Rybosomy czasteczki złożone z RNA i bialka niektóre przyłączone SA do ER inne pozostaja wolne w cytoplazmie F: syntetyzuja czasteczki bialka( polipeptydow)
Układ golgiego stosy spłaszczonych cystern blonowych F: modyfikuje bialka( w pęcherzyki przejściowe) bialka przeznaczone do wydzielania na zewnatrz komorki sortuje inne bialka kierując je do wakuoli i innych organelli
Lizosomy(u zwierzat) blonowe pecherzyki
F:zawiera enzymy rozkładające wchłonięte substancje, wydzieliny i produkty odpadowe
Wakuole (rośliny grzyby )blonowe pęcherzyki F: transportuje i magazynuje substratyprodukty odpadowe i wode
Mitochondria struktury otoczonedwiema blonami pofaldowana blona wewnetrzna tworzy grzebienie F: miejsce większości reakcji składających się na oddychanie komorkowe : przekształcanie energii pochodzącej z glukozy lub lipidow w energie zawarta w ATP
Plastydy (np. chloroplasty) struktury o podwojnej blonie wewnątrz znajduja się blony tylakoidow w chloroplastach blony tylakoidow zawieraja chlorofil F: chlorofil wychwytuje energie swietlna powstaja czasteczki ATP i innych związków bogatych w energie które sluza do przekształcenia co2 w glukoze
Centriole para pustych cylindrow zlokalizowanych w pobliżu srodka komorki kazda centriola skalada się z 9 trypletow mikrotobol F: podczas podzialu komorki zwierzęcej pomiedzy centriolami tworzy się wrzeciono mitotyczne mogą zapoczątkować i organizowac tworzenie się mikrotubul ( w Komorkach zwierzęcych) nie występują w Komorkach roślin wyższych
komorka prokariotyczna nie posiada jadra komorkowego, mitochondriom, struktur golgiego, siateczek wewnątrz plazmatycznych , wakuoli, lizosomow Komorka eukariotyczna nie posiada sciany komorkowej, wakuoli, plastyd,wici
Mitoza jest to podzial komorkowy któremu towarzyszy precyzyjne rozdzielenie chromosomow do 2 komorek potomnych. Podziałowi mitotycznemu ulegaja wszystkie komorki somatyczne. Podzial komorki obejmuje procez kariokinezy podzial jadra i cytokinezy - podzial cytoplazmy
Przebieg mitozy: interfaza najdluzsza faza zycia komorki etap w którym Komorka przygotowywuje się do podzialu mitotycznego i mejotycznego stanowi ona trzy stadia:
Faza G1 czyli wzrost poprzedza ja zakończony podzial mitotyczny i jest faza wzrostowa komorki synteza roznych podziałów bialek miedzy innymi strukturalnych czy enzymatycznych i zwiekszenie organelli takich jak mitochondria czy lizosomy Komorka zwieksza swoja mase i objętość osiągając stadium komorki macierzystej pod koniec tej fazy dochodzi do syntezy specjalistycznych bialek regulatorowych odpowiedzialnych za przejscie komorki w faze S synteza - replikacja DNA synteza histonow(bialek prostych) a pod koniec replikacja centriolG2 nastepuje synteza bialek wrzeciona podziałowego jak rownierz składników blony komorkowej potrzebnych do jej wytworzenia po zakończonym podziale
Profaza - krotka chromosomy dziela się na dwie chromatydy.Metafaza chromosomy podzielone na dwie chromatydy ustawiaja się w płaszczyźnie rownikowej wrzeciona kariokinetycznego Anafaza chromatydy rozchodza się do biegonow komorki w wyniku kurczenia się włókien wrzeciona kariokinetycznego telofaza chromatydy osiągają biegon komorki powstaja dwa jadra potomne o diploidalnej liczbie chromosomow zachodzi cytokineza i powstaja dwie komorki potomne.
Mejoza jest to podzial zachodzący w gonadach bezpośrednio poprzedzając tworzenie gamet diploidalna Komorka przystępując do mejozy zawiera tetraploidalna ilość DNA .Proces mejozy obejmuje dwa podzialy bez replikacji DNA miedzy nimi.
Porównanie Mitozy z mejoza : mitoza stanowi jeden podzial mejoza dwa nie przedzielone replikacja DNA.Tylko w mejozie dochodzi do powstania biwalentowi wymianie materialu genetycznego miedzy chromatydami chromosomow homologicznych. W wyniku mitozy powstaja dwie komorki diploidalne 2n majace 2razy 23 chromosomy o diploidalnej ilosciilosci DNA a w wyniku mejozy powstaja cztery komorki haploidalne 1n i posiadające 23 chromosomy niehomologiczne o haploidalnej ilości DNA 1C
Tkanka zespol Komorek podobnych do siebie i pelniocych podobna funkcje w organizmie wraz substancja miedzykomorkowa.tk nablonkowa cecha charakterystyczna wszystkich nabłonków jest zwarty układ Komorek okrywaja cialo i wyscielaja narzady i jamy ciala.Tk nablonkowa rozwija się ze wszystkich listkow zarodkowych.rodzaje nabłonków jednowarstwowych: plaski:L pęcherzyki plucne wysciolka naczyn krwionośnych.F przepuszczanie substancji tam gdzie funkcja ochronna jest malo istotna lub zbedna i gdzie glowna forma transportu jest dyfuzja.O: komorki SA plaskie i ułożone jednowarstwowo sześcienny:L: wysciela kanaliki nerkowe i przewody gruczołów F:wydzielanie i wchłanianie.O: pojedyncza warstwa Komorek, niektóre komorki posiadaja mikrokosmki które biora udzial w procesie wchłaniania.Walcowaty L: wysciela znaczna czesc przewodu pokarmowego i gorne partie układu komorkowego.F: wydzielanie glownie sluzu wchłanianie przemieszczanie warstw sluzu.O: pojedyncza warstwa walcowatych Komorek często orzęsionych czasami zawiera gruczoly wydzielnicze komorki kielichowate o silnie rozwiniętym aparacie golgiego.Wielowarstwowy plaski: L: skora wysciolka jamy gebowej,wysciolka pochwy F: wyłącznie ochrona: udzial w transporcie substancj i wchłanianiu nieznaczny: wewnętrzne warstwy SA stale złuszczane i zastepowane przez nowe komorki. O: kilka warstw Komorek z których tylko dolne maja kształt walcowaty SA aktywne metabolicznie podzialy glebiej położonych Komorek powoduja wypychanie starszych ku powierzchni. Pseudowarstwowy L: niektóre partie układu oddechowego przewody wielu gruczołów.F: wydzieanie ochrona przemieszczanie sluzu O:komorki orzęsione wydzielające sluz lub wyposażone w mikrokosmki. Tk: laczna luzna: L: wszedzie tam gdzie konieczna jest sprezysta podpora np. warstwa podskorna .F: podpiera magazynuje plyny i sole mineralne .O: wlokna produkowane przez komorki zwane fibroblastami otoczone SA polplynna istota podstawowa w niej grupy różnorodnych Komorek.Tk laczna zbita L: ścięgna więzadła skora:F podpiera przenosi sily O: wlokna kolagenowe mogą być ułożone regularnie lub nieregularne.Laczna sprezysta: L: struktury które musza być nie tylko rosciagliwe ale i powracac do wyjściowych rozmiarow tak jak tkanka pluc czy duze tetnice F: nadaje elastyczność .O: rozgałęzione wloknaelastyczne i nieregularne rozrzucone fibroblasty.Laczna siateczkowata L: rusztowanie wątroby węzłów limfatycznych,śledziony F: podpieranie.O: przeplatające się siateczkowate włókienka.Tk laczna tluszczowa:L: warstwa podskorna oslania niektóre narzady wewnętrzne .F: magazynowanie tłuszczów izolacja termiczna podtrzymywanie takich narządów jak: gruczoly mleczne i nerki.O: komorki tluszczowe początkowo kształtu gwiaździstego gromadząc kropelki tluszczu [przybierając typowy kulisty kształt.Tk chrzestnaL: tworzy szkielet rekinow płaszczek i niektórych innych kręgowców u pozostałych w zakończeniach pierścienie kosci w ścianach drog oddechowych przegroda nosowa malzowina uszna.F: nadaje elastyczność i zmniejsza tarcie miedzy powierzchniami stawowymi O: komorki oddzielone od siebie substancja miedzykomorkowa znajduja się w jamach.Tk kostna L: tworzy szkielet większości kręgowców F: podtrzymywanie i ochrona narządów wewnętrznych magazyn wapnia miejsce przyczepu miesni szkieletowych. O: osteocyty znajduja się w jamkach kostnych w istocie zbitej blaszki kostne ułożone SA koncentrycznie wokół kanałów Haversa.Krew L: w sercu i naczyniach krwionośnych układu krazenia F: transport tlenu substancji odżywczych zbędnych produktow przemiany materii oraz innych substancji O: zawiera komorki zawieszone w plynnej substancji międzykomórkowej.
.