Percepcja wzrokowa jest to zdolność rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz umiejętność ich interpretowania.
Dziecko, które wykazuje wybiórcze zaburzenie funkcji spostrzegania wzrokowego, przejawia trudności w zakresie:
różnicowania kształtów graficznych i odwzorowywania z modelu i(lub) z pamięci
rozpoznawania znaków i przedmiotów zbliżonych wielkością, kształtem
Prócz tego rozumiejąc znaczenie litery i cyfry jako symbolu, posługuje się nimi nieprawidłowo jako znakiem graficznym. Dziecko takie myli:
litery różniące się niuansami graficznymi jak: a-o; m-n; l-f; ł; e-c;
litery o kształcie zbliżonym, a różnym położeniu w stosunku do osi pionowej
np: p-g, d-g lub osi poziomej, np: u-n, b-p, d-g; odwraca kolejność liter w wyrazach, np. pan- nap
opuszcza drobne elementy graficzne
łuki przekształca w kąty ostre lub rozwarte
pisze litery wybiegając poza linie, nierówne, rozchwiane
robi za duże lub za małe odstępy między literami
W konsekwencji tego w późniejszych latach nauki obserwuje się trudności w nauce, pojawiają się liczne błędy ortograficzne.
Dzieci z całościowo obniżonym poziomem spostrzegania mają poważne kłopoty z różnicowaniem wszelkich kształtów. Nie mogąc rozróżnić kształtów pojedynczych liter, znacznie gorzej radzą sobie z graficznym układem liter w wyrazach.
Obniżenie percepcji wzrokowej ściśle wiąże się z zaburzeniami orientacji przestrzennej.
Ćwiczenia funkcji wzrokowej obejmują nie tylko rozpoznawanie kształtów, ale także ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, orientacji czasowo-przestrzennej.
Realizacja ćwiczeń wzrokowych ma służyć między innymi:
wyrobieniu sprawności globalnego ujmowania wyrazu i pozostałych elementów składowych języka,
szybkiemu rozpoznawaniu liter, zauważaniu drobnych różnic między nimi,
kształceniu pamięci wzrokowej,
wyrobieniu sprawności prawidłowego odwzorowywania,
usprawnieniu koordynacji wzrokowo-ruchowej i czasowo-przestrzennej,
oraz podniesieniu poziomu graficznego pisma.
Jest wiele sposobów, które pozwalają doskonalić percepcje wzrokową:
składanie pociętych obrazków (od prostych dwuczęściowych, do skomplikowanych puzzli z ulubionymi bohaterami z bajek)
dopasowywanie części obrazków do całości
wyodrębnianie różnic między obrazkami
wyszukiwanie szczegółów na ilustracjach
uzupełnianie brakujących elementów na obrazkach
dobieranie parami takich samych obrazków (np. przy pomocy popularnych gier „memory”)
składanie pociętych z papieru figur
odwzorowywanie figur z klocków i patyczków
różnicowanie przecinających się figur
wyodrębnianie figur na obrazkach (ile na obrazku jest trójkątów, kwadratów itp.)
Przykłady ćwiczeń doskonalących percepcje wzrokową:
1. Z podanych liter ułóż cztery wyrazy.
i l a s t o
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
2. Utwórz z sylab wyrazy i napisz je.
dy - każ _ _ _ _ _
cze - ży - nia _ _ _ _ _ _ _ _
ko - łóż _ _ _ _ _
ny - że - laz _ _ _ _ _ _ _
wy - żwa _ _ _ _ _
czli - wy - ży _ _ _ _ _ _ _ _
wa - od - żny _ _ _ _ _ _ _
żli - wra - wy _ _ _ _ _ _ _ _
le - ko - ka - żan _ _ _ _ _ _ _ _ _
3. Pod każdym wyrazem napisz nowy, zmieniony przez usunięcie jednej litery:
z początku lub końca wyrazu,
w środku wyrazu,
w dowolnym miejscu.
a) pora kran tlen suma osad
......... ......... ......... ......... ........
kraj brak smak mrok koral
......... ......... ......... ......... ........
.........
prasa kawał krata marka brama
......... ......... ......... ......... ........
b) brat kłos płot skok arka
......... ......... ......... ......... ........
knot kora ster blok smok
......... ......... ......... ......... ........
klasa karta lampa matka kolej
......... ......... ......... ......... ........
c) rosa port mrok okno gwar
......... ......... ......... ......... ........
stos kloc trok plan grad
......... ......... ......... ......... ........
......... ......... ........
........
4. Alicja siedzi pod grzybkiem i rozmyśla o warzywach, których nie musi jeść w Krainie Czarów. Niestety, wszystkie litery w nazwach warzyw pomieszały się. Czy potrafisz ułożyć nazwy 15 warzyw z pomieszanych liter?
bucela ....................................................
kocyria ..................................................
falaso .....................................................
sgzroek ..................................................
kastapu .................................................
toflkare .................................................
chewmar ...............................................
goórek ...................................................
podormi ................................................
orp ........................................................
trupieszka .............................................
odkierzwka ...........................................
łasata .....................................................
lerse ......................................................
15. pisznak .................................................