PEDAGOGIKA, ĆWICZENIA 23.10.2008
PEDAGOGIKA JAKO NAUKA, PRZEDMIOT BADAŃ I CELE:
PEDAGOGIKA- nauka o wychowywaniu, zespół nauk o wychowywaniu człowieka, celach, treściach, metodach i środkach organizowania procesów wychowawczych. Jest nauką zarówno praktyczną i teoretyczną (Stefan Wołoszyn)
Przedmiotem (materialnym) badań pedagogiki jest wszechstronny rozwój człowieka w ciągu całego jego rozwoju.
Przedmiotem formalnym badań pedagogiki jest dobro rozwojowe człowieka realizujące się w przeszłości. (prawidłowy rozwój człowieka w świecie, społeczeństwie)
Pais- dziecko, młodzieniec
Paidogogosa - dorosły
Pedagogika nie oznacza nauczyciela lecz prowadzącego młodzieńców do społeczeństwa.
3 FUNKCJE:
Diagnostyczna- analiza byłej/obecnej rzeczywistości wychowania; określa stan rzeczy.
Prognostyczna- na podstawie wiedzy z analizy rzeczywistości opracowujemy przyszły model edukacyjny; rzeczywisty: przyroda, społeczeństwo, kultura, technika; wpływ rozwoju gospodarczego i systemu politycznego.
Instrumentalno-techniczny- opracowanie procedur istniejącej rzeczywistości pedagogicznej; postulowane konkretne działania.
WYCHOWANIE- przez wychowanie rozumie się całość wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój człowieka oraz przygotowujących do życia w społeczeństwie.
Znaczenie wąskie- kształt cech kierujących np. cele, ideały, wartości, pedagodzy kształtują zamierzenie, świadomie.
Znaczenie szerokie- cechy instrumentalne; doświadczenia, itp.; oddziałują pedagodzy, środowisko, znajomi, doświadczenie życiowe, rodzina.
Miejsce pedagogiki w systemie nauk:
NAUKA- widza ludzka o przyrodzie, człowieku i społeczeństwie, o zjawiskach i prawidłowościach rozwoju rzeczywistości, sposobem badania i przekształcania otaczającego nas świata, ujętą w system należycie uzasadnionych twierdzeń i hipotez.
Proces naukowego poznania świata:
- obserwacja
- uogólnienie rezultatów obserwacji
- ustalenie związków pomiędzy faktami (formułowanie problemu badawczego)
- wyjaśnienie obserwacji w postaci hipotezy
- weryfikacja hipotezy (sprawdzenie)
- stawianie twierdzeń empirycznych (opartych na doświadczeniach)
Hipoteza - przypuszczalna odpowiedź danego stwierdzenia na sformułowany problem badawczy.
Metoda - sposób aby poznać wiedzę na temat określonego wycinka rzeczywistości.
Nauka dzieli się na bloki humanistyczny i matematyczno-przyrodniczy.
Engels: „Siły działające społecznie działają zupełnie jak siły natury: ślepa, gwałtowana, niszcząca, do póki ich nie poznamy i nie liczymy się z nimi. Skoro jednak poznamy je i pojmiemy ich działanie, ich kierunek, ich skutki, to od nas już tylko zależy coraz silniejsze podporządkowanie ich naszej woli i użytkowanie ich dla osiągnięcia naszych celów.”
Filozofia + pedagogika:
FILOZOFIA- podstawą pedagogiki; jaka filozofia takie wychowanie.
Filozofia naturalizmu dialektycznego i historycznego wykrywa ogólne zasady bytu świata jego struktury, natury i tworzy przesłanki dla rozwojowo kształtowanego wzorca człowieka.
Świat jest konkretny, a więc otoczenie człowieka oddziałuje na niego, a to wzajemne oddziaływanie rodzi ludzkie cele. Tak też funkcjonuje wychowanie jego, cele rodzą potrzeby społeczne najbardziej typowe dla danej epoki.
Wychowanie nigdy nie jest neutralne.
Punktem wyjścia wszelkich koncepcji wychowania powinno być badanie tego jaki człowiek naprawdę jest, a nie jaki powinien być.
Pedagodzy poszukują w filozofii inspiracji i kategorii pojęciowych, które z jednej strony stanowią podstawę poznawania rzeczywistości edukacyjnej, a z drugiej pozwalają tę rzeczywistość oglądać w zróżnicowanym świetle - odrywać myślenie o edukacji od faktów aby z nową wiedzą do nich powrócić.
Socjologia + pedagogika:
Badacze, pedagodzy bardzo często korzystają z kategorii pojęciowych socjologii w celu uzyskania wyjaśnień zaobserwowanych w świecie edukacji faktów.
Wspólnym przedmiotem badań są procesy wychowawcze.
Szeroki proces wychowawczy- proces niezamierzony- stał się przedmiotem badań socjologii.
Wąski proces wychowania- zaplanowany, celowy, świadomy, planowany, zinstytucjonalizowany jest przedmiotem badań pedagogiki.
Socjologia- bada i jest nauką opisowo wyjaśniającą
Pedagogika- stawia sobie cele praktyczne, zajmuje się problematyką skutecznych działań wychowawczych.
Odrębność tych nauk polega na tym iż, pedagogika dokonuje syntezy wyników badań innych nauk.
Definicja Brookover: Socjologia wychowawcza jako- naukową analizę procesów i prawidłowości społecznych zachodzących w społecznym systemie wychowawczym.
Definicja Alays Fischer: Pedagogika społeczna jako- dyscyplina stosowana, która na podstawie metod i osiągnięć socjologii wychowawczej określa cele i środki wychowawcze.
Socjolog przygotowuje dla pedagoga podłoże, przesłanki opisowe wyjaśniające, a pedagog wykorzystuje je do rozwiązywania problemów praktycznych (prakseologiczny- prawidłowa działalność) [Traktat o dobrej robocie].