Sprawozdanie finansowe składa się z: bilansu, rachunku zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych. A uzupełnione jest: informacją dodatkową, sprawozdaniem opisowym z działalności przedsiębiorstwa.
Podstawy rachunku kosztów przedsiębiorstwa.
Koszt-są to wyrażone w pieniądzu celowe zużycia rzeczowych składników majątku i usług obcych, wynagrodzeń za pracę oraz nakłady czysto pieniężne związane z normalną działalnością jednostki.
Celowość zużycia kosztów głównie bezpośrednich określa dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna wyrobu. Celowość zużycia kosztów znajduje odbicie w rachunku kosztów przedsiębiorstwa.
Terminy towarzyszące kosztom:
Strata-wyrażone wartościowo nieuzasadnione zbędne zużycie zasobów wynikające albo z losowych zdarzeń albo z przekroczenia założonego zużycia zasobów.
Wypłata-umniejszenie stanu gotówki lub pieniądza bankowego
Nakład-wydatki na różnorodne zasoby potrzebne do prowadzenia działalności gosp. Zasoby w toku produkcji zostają jednorazowo lub w dłuższym okresie przekazywane do produktu.
Koszt należy zawsze łączyć z obiektem jego identyfikacji:
-z podmiotem(przedmiotowe ujęcie kosztów. Może dotyczyć całego przedsiębiorstwa lub tylko jego jednostek)
-z działalnością(czynnościowe ujęcie kosztów. Chodzi oto, na jakie czynności, procesy zostały poniesione koszty)
-z produktem(czyli skutkami działalności. Są to, np. koszty produktu, koszty przychodu. Jest to, tzw. Przedmiotowe ujęcie kosztów. Koszt jest wynikiem czegoś)
Koszty: koszty zawsze łączy się z przychodem. Dopiero różnica między przychodem a kosztami daje wynik finansowy. Koszt łączy się z każdą działalnością. Powszechność występowania kosztów, ranga ich oraz funkcje powodują, że koszt może się stać kryterium decyzyjnym. Informacji o kosztach dostarcza nam rachunek kosztów.
Rachunek kosztów:
Dostarcza on nam informacji o kosztach. Jest to zespół operacji, czynności dokonywanych w związku z pozyskiwaniem, przetwarzaniem oraz przedstawianiem inf. o kosztach i stratach. Zakres rachunku kosztów określa przedsiębiorstwo w zależności od celu, warunków działalności, funkcji i obiektu identyfikacji kosztów. Dzięki inf. dostarczonym przez rachunek kosztów staje się możliwe efektywne zarządzanie przez koszty i kosztami.
Układy kosztów w przeds.
W budowie układu kosztów należy rozwiązać dwa główne problemy. Po pierwsze dotyczące podziału kosztów na składniki, czyli ustalenie listy składników kosztów-wykazu zupełnego i rozdzielnego. Po drugie należy rozpatrzyć możliwość precyzyjnej identyfikacji kosztu, czyli chodzi o określenie jego wysokości.
Układ rodzajowy:
W układzie rodzajowym układ składników spełnia wymagane cechy rozdzielności i zupełności, a także można określić bardzo dokładnie wartości poszczególnych składników kosztów rodzajowych, ponieważ ustalone są na podstawie dowodów księgowych.
Układ ten pozwala na w miarę precyzyjne ustalenie poziomu kosztów m.in. dla przedsięwzięć noworozpoczynanych.
Układ ten jest wykorzystywany do planowania kosztów oraz rozliczania poszczególnych jednostek przedsiębiorstwa z ich działalności.
Poziomy agregacji kosztów |
||||
II |
I |
III |
||
K.materiałowe |
K.materiałów K.energii obcej |
Koszty materialne |
||
K.usług obcych |
K.usług remont. K.usług transp. K.kooperacji biernej k. innych usług materialn. |
|
||
K.kapitałowe |
Amortyzacja |
|
||
|
Odsetki |
Koszty niematerialne |
||
K.robocizny |
K.wynagrodzeń Narzuty na wynagr |
|
||
K.społeczne |
Podatki, opłaty skarbowe Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjaln. |
|
||
Układ wg miejsc powstawania:
Układ ten stosuje się najczęściej do zarządzania tzw. Jednostek odpowiedzialności(centrów kosztów, zysków).
Kryterium czynnościowe |
Kryterium podmiotowe
|
K. zaopatrzenia K. prod. podst. K. dział. pomocn. K. zbytu K. dział. finans. K. dział. handl. K. zarządz. K. dział. inwest. K. dział.socjalnej K. jakości
|
K. przedsiębior. K. filii przeds. K. zakładów prod K. wydz.prod. K. oddz.prod. K. biur usług.i administr. K. działów usługowych i admin. K. prac. usługowych i admin. k. produkcyjnych i nieprodukcyjnych stan. pracy
|
Układ kosztów stanowiskowy:
Podstawową jednostką jest tutaj koszt 1h pracy stanowiska.
Układ kalkulacyjny kosztów:
Układ ten tworzy strukturę kosztu całkowitego. Nazywany jest usystematyzowanym sposobem prezentacji składników. Jego budowa uwzględnia charakter kosztów rodzajowych, kosztów wg miejsca powstania, potrzeby informacyjne i łatwość stosowania. Składniki są uporządkowane wg malejącego stopnia wiarygodności, co do pewności i dokładności identyfikowanych związków pomiędzy kosztami a produktami.
W układzie tym koszty podzielone są na dwie główne grupy. Pierwsza z nich to koszty bezpośrednie, a w nich występują: koszt materiałów bezpośrednich, koszt robocizny bezpośredniej, koszt usług bezpośrednich. Wysokość kosztów bezpośrednich ustalana jest na podstawie dowodów księgowych. Druga z nich to grupa kosztów pośrednich, a w nich występują koszty wydziałowe, koszty ogólnozakładowe, koszty sprzedaży.
Koszty wydziałowe to koszty funkcjonowania podstawowych jednostek produkcyjnych.
Koszty ogólnozakładowe ponoszone są w związku z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa jako całości.
Koszty ogólnozakładowe dzieli się na:
-koszty administracyjno-gospodarcze, a w nich są wynagrodzenia zarządu, koszt prowadzenia biur, koszt podróży służbowych, podatki, amortyzacja.
-koszty ogólno produkcyjne, a w nich są koszty magazynów, koszty laboratoriów, koszty transportu ogólnego, koszty zabezpieczenia obiektów, koszty eksploatacji sieci energetycznych.
Koszty sprzedaży związane są z przygotowaniem do sprzedaży i sprzedażą produktów, a także są to koszty marketingowe, koszty promocji i dystrybucji.
Układ kosztów stałych i zmiennych: Układ ten ma głównie zastosowanie w analizach ekonomicznych.
Podział ten jest umowny i ogranicza się do jednego czynnika zmienności, którym jest rozmiar produkcji.
Koszty stałe to takie, których funkcja względem rozmiaru działalności w przyjętym przedziale czasu jest stała. Koszty stałe nie reagują za zmiany rozmiaru produkcji. Przy przekroczeniu pewnych zdolności prod. zwykle następuje ich skokowy wzrost, ale trudno jest powiedzieć kiedy. W uproszczeniu możemy przyjąć, że koszty stałe to koszty przedsiębiorstwa przy produkcji równej zero, ale utrzymana jest pełna gotowość prowadzenia działalności. W uproszczeniu można też przyjąć, że koszty stałe to koszty pośrednie.
Koszty zmienne to takie, których funkcja względem rozmiaru działalności jest rosnąca. Analogicznie można przyjąć, że koszty zmienne to koszty bezpośrednie.
Koszty zmienne mogą rosnąć:
Degresywnie(50-80%zdolności prod.)
Progresywnie(powyżej 80%)
Proporcjonalnie(do 50%)
Wykorzystanie tego układu:
1. wybór wariantu technologii wytwarzania produktu:
2. Ustalenie progu rentowności:
Rozliczanie kosztów:
Zwykle koszty przeds. Przemysłowych mają złożoną i ujmowaną wieloprzekrojowo strukturę. Tworzenie takiej struktury wymaga transformacji jednych układów i kategorii kosztów w drugie. Zasadniczą częścią tej transformacji jest proces rozliczania kosztów dokonywanych głównie w ramach księgowości kosztów. Prawidłowość rozliczania kosztów determinują obiektywność i wymagana szczegółowość. Stąd operacje rozliczania kosztów traktowane są niekiedy jako centralne zadanie rachunku kosztów.
Typowy proces rozliczania kosztów: