01.03.2011

Wykład 2

1. Definicje rynku finansowego:

• Rynek finansowy - (szerokie ujęcie) jest to mechanizm alokacji zasobów pieniężnych, zwłaszcza oszczędności.

• Alokować - przemieszczać, rozmieszczać ponownie

• Rynek finansowy - miejsce, gdzie odbywa się ruch pieniądza

• Na rynku zawsze jest taka cześć, podmiotów, która ma za mało pieniądza i jest też taka część podmiotów, które szukają pieniądza w danym czasie.

• Rynek finansowy - miejsce zawierania transakcji, w których przedmiotem jest szeroko rozumiany kapitał finansowy.

• Rynek finansowy - miejsce zawierania transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

• Rynek finansowy - mechanizm gry popytu i podaży na zasoby pieniężne, zasoby finansowe.

Czynniki kształtujące podaż na rynku finansowym:

• stan oszczędności gospodarstw domowych i ich wielkość - chcemy aby zachowały wartość oraz przyniosły dochody

• zyski wypracowane przez przedsiębiorstwa i przedsiębiorców indywidualnych

• dodatkowa kreacja pieniądza przez system bankowy (polityka ekspansywna - podaż będzie większa, polityka restrykcyjna - podaż mniejsza)

• Czynniki kształtujące popyt na rynku finansowym:

• Polityka pieniężna (w tym fiskalna)

• Polityka pieniężna banku centralnego

• Koniunktura gospodarcza

• Zgłaszane przez uczestników rynku potrzeby pożyczkowe

• Cechy współczesnego rynku finansowego:

• Rynek finansowy to pojęcie abstrakcyjne - nie można utożsamiać rynku finansowego z konkretnym miejscem

• Rynek finansowy wyznacza relacje pomiędzy jego uczestnikami (remitent - inwestor)

• Ma charakter instytucjonalny, ponieważ państwo nadaje mu ramy organizacyjne i wyznacza zestaw zasad jego działania

• Rynek finansowy cechuje się specyficznym przedmiotem obrotu - instrumentami finansowymi

• Cenę instrumentu na rynku finansowym kształtuje - popyt i podaż:

• Jeśli cena wyjdzie wyższa to instrument jest niedowartościowany - należy kupować, bo cena wzrośnie

• Jeśli cena będzie niższa to instrument jest przewartościowany - należy sprzedawać, bo cena spadnie

• Co robi rynek?

• usprawnianie wymiany towarowej

• usprawnianie obrotu pieniężnego

• możliwość efektywnego wykorzystania zasobów

• zwiększa efektywność alokacji i racjonalizację decyzji

• Funkcje rynku finansowego:

• Alokacyjna - przemieszczanie od tego podmiotu, co ma do tego, co nie ma

• Mobilizacyjna - mobilizacja wielkiego kapitału, rynek scala niewielkie nadwyżki licznych podmiotów w potężne źródło finansowe

• Transformacyjna - możemy z udziałem rynku finansowego zamienić jedną formę kapitału na inną, Np. oszczędności włożone na rynek finansowy zmieniają się z kapitału niepracującego na pracujący, albo nadwyżki krótkoterminowe w długoterminowe.

• Wyceniająca - trzeba wyceniać kapitał, aby móc skalkulować efektywność, z użyciem różnych instrumentów, Np.

• Stopy procentowej

• Kursu walutowego

• Ceny rynkowej akcji

• Uczestnicy rynku finansowego (grupy):

• Pośrednicy finansowi (instytucje finansowe) - Np. banki i SKOKi, instytucje wspólnego inwestowania, zakłady ubezpieczeń, towarzystwa ubezpieczeń

• Inwestorzy

• Indywidualni

• Instytucjonalni

• Emitenci - ten, kto na rynku finansowym chce pozyskać krótko, lub długoterminowo pieniądz

• Podmioty dyscypliny rynkowej i regulacyjnej - Np. akcjonariusze, Bank centralny BFG, nadzór finansowy(KNF)

• Pośrednicy finansowi:

• Instytucje wspólnego inwestowania - 4 rodzaje:

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze emerytalne

• Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe

• Fundusze venture capital - wysokiego ryzyka

• Fundusze inwestycyjne - ich działalność reguluje ustawa o funduszach inwestycyjnych,

• Definicja: fundusz inwestycyjny - osoba prawna, której przedmiotem działalności jest zinstytucjonalizowane lokowanie środków pieniężnych w różne instrumenty rynku finansowego.

• Zalety inwestowania w fundusze:

• Profesjonalne zarządzanie środkami inwestycyjnymi

• Płynność udziałów

• Dywersyfikowanie portfela inwestycyjnego

• Można lokować dowolną kwotę

• Certyfikaty posiadane w funduszach można wykorzystać jako zabezpieczenie kredytu (Zastaw na prawach)

• Rynek funduszy jest coraz szerszy - możemy wybrać sobie taki fundusz, na jaki zgłaszamy zainteresowanie

• Wady inwestowania w fundusze:

• Ryzyko poniesienia straty

• Ponosimy koszty - nawet, jeśli są straty (opłaty manipulacyjne - Np. za dystrybucję, za to, że umarzamy jednostki uczestnictwa, prowadzenie konta uczestnika; operacyjne - opłata za zarządzanie środkami)

• Nie mamy bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną funduszu, - ponieważ to towarzystwa inwestycyjne wytyczają ścieżkę inwestowania

• Opodatkowanie - podatek od zysków kapitałowych, podatek dochodowy

• Towarzystwa funduszy inwestycyjnych tworzą fundusze inwestycyjne, reprezentują je na zewnątrz, zarządzają funduszami, prowadzą księgowość funduszu - część obowiązków ciążących na TFI można przekazać agentom

• Do utworzenia TFI wymagane jest pozwolenie od KNF

• Fundusze inwestycyjne muszą być tworzone w formie spółki akcyjnej

• Uczestnikami funduszu mogą być:

• Osoby fizyczne

• Osoby prawne

• Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej

• Kto współdziała z funduszami:

• Depozytariusz - może nim być Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA (KDPW), Bank krajowy, albo oddział instytucji kredytowej pod warunkiem, że bank lub oddział dysponuje kapitałem 100 mln

• Obowiązki depozytariusza:

• Prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego

• Zapewnianie, aby zbywanie i wykupywanie jednostek uczestnictwa w funduszu bądź certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z prawem i statutem funduszu.

• Zapewnia, żeby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu następowało bez opóźnień

• Zapewnia, aby wartość netto aktywów funduszu i wartość jednostek uczestnictwa była liczona zgodnie z prawem i statutem funduszu

• Reprezentuje fundusz zamiast TFI

• Agent transferowy:

• Prowadzi rejestr uczestników

• Prowadzi rejestr danych osobowych uczestników funduszu

• Przygotowuje informacje o saldach inwestora

• Oblicza i przesyła dywidendy

• Archiwizuje dokumenty związane z członkostwem w funduszu

• Dystrybutorzy jednostek uczestnictwa:

• Podpisują umowy z innymi podmiotami o dystrybucję (sprzedaż)

• Placówki bankowe (zarabiają na prowizji za te czynności)

• Domy maklerskie

• TFI

• Osoby fizyczne - z zastrzeżeniem, że jeśli sprzedają jednostki uczestnictwa w funduszu nie mogą otrzymywać pieniędzy od kupujących, od dystrybutora nie można też otrzymać wypłaty

• Rodzaje funduszy inwestycyjnych - dwie grupy kryteriów podziału:

• Prawne:

• Konstrukcja funduszy - wyróżnia 3 rodzaje:

• Fundusze otwarte:

• zmienna liczba uczestników

• zmienna liczba jednostek uczestnictwa

• jednostki uczestnictwa reprezentują jednakowe prawa majątkowe

• na nasze życzenie fundusz musi jednostki umorzyć

• codziennie jest wycena

• Specjalistyczne fundusze otwarte:

• 1 i 2 sprzedają jednostki uczestnictwa, które nie są papierami wartościowymi

• istnieje możliwość określenia w statucie funduszu warunków odkupienia jednostek uczestnictwa

• powołanie organu kontrolnego - rady inwestorów

• Fundusze zamknięte - emitują certyfikaty inwestycyjne, które są papierami wartościowymi i przedmiotem obrotu na rynku wtórnym:

• Emisja jest ograniczona

• Wielkość kapitału jest stała

• Wartość takiego certyfikatu jest o wiele wyższa (od 1000 zł do 10000 zł)

• Koszty, jakie ponosimy - trzeba mieć rachunek papierów wartościowych

• Polityka bardziej ryzykowna

• Wyższa stopa zwrotu

• Ekonomiczne:

• Można je podzielić według stopnia ryzyka:

• Akcyjne

• Obligacyjne

• Fundusze polskich akcji

• Fundusze akcji zagranicznych

• Fundusze mieszane

• Fundusze stabilnego wzrostu

• Fundusze polskich papierów dłużnych

• Fundusze papierów dłużnych w euro i dolarach

• Fundusze pieniężne

• Fundusze gotówkowe

• Liczba funduszy rośnie z roku na rok: dominują mieszane i stabilnego wzrostu

• Fundusze emerytalne - system ma charakter zindywidualizowany - każdy uczestnik ma dwa indywidualne konta emerytalne:

• W publicznym ZUS-ie 12,22% - on nie wykorzystuje rynków finansowych, wszystkie środki są wydawane na wypłatę emerytur

• 7,3% - idzie do OFE - to nas interesuje, bo środki w całości trafiają na rynek finansowy:

• 60% składek mają inwestować w skarbowe papiery wartościowe

• 40% można inwestować w akcje spółek giełdowych (poza granicami RP)

• OFE tworzą Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE), majątek OFE musi być wyodrębniony od majątku PTR, bo OFE nie ma zdolności upadłościowej

3

---