Dr Maciej Borski -PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE WYKŁAD IV-10.05.2009
RADA GOSPODARCZA SPOŁECZNA;skład 54 członków państw którzy są powoływani na 3 letnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady Bezpieczeństwa.CO roku 18 członków jest wymianianych,pięć miejsc wśród 54 zajmują stali członkowie Rady Bezpieczeństwa
KOMPETENCJE:organ odpowiedzialny za promowanie współpracy miedzynarodowej w dziedzinie gospodarczej,kulturalnej,społecznej,praw człowieka i dziedzinach pokrewnych.
-współpraca z organizacjami wyspecjalizowanymi w ONZ
-przygotowanie projektów konwencji w zakresie w/w dziedzin ,przyjmowanych później przez Zgromadzenie Ogólne
-organizowanie międzynarodowych konferencji dotyczących problematyki j.w
RADA POWIERNICZA-/w praktyce nie funkcjonuje ,została utworzona jako organ mający się zajmować administracją terytoriów powierniczych,jej skład obecnie nie jest wyłaniany
MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI-główny organ sądowy ,jeden z najważniejszych sądów z siedzibą w Hadze.
2 główne zadania:rozstrzyganie sporów między państwami/tylko/,wydawanie opinii doradczych na wniosek min.Rady Bezpieczeństwa,Rady Gospodarczej.Działa na podstawie statutu ,który jest integralną częścią Karty Narodów Zjednoczonych.Każde państwo członkowskie podlega jurysdykcji MTS.
Skład-15 sędziów powoływanych na 9 letnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne/bezwzględna większość głosów/ i Radę Bezpieczeństwa/większością głosów/
Co 3 lata jedna trzecia składu jest wymieniana ,sędziowie są niezawiśli ,rękojmia wykonywanych obowiązków,,Sędziowie MTS to osoby zajmujące najwyższe stanowiska w sądach w państwie lub wybitni znawcy prawa.Muszą być reprezentowane różne systemy prawne/zasada sprawiedliwości geograficznej/Mają zakaz pełnienia funkcji o charakterze administracyjnym lub politycznym.Mają się zajmować wyłącznie orzekaniem.
SĘDZIA AD HOC-to tzw.sędzia narodowy.Strona która nie ma „swojego' sędziego może wnioskować o dołączenie do składu orzekającego sędziego z jego państwa,gdyż świetnie zna on system prawny obowiązujący w swoim państwie.
Orzeka w pełnym składzie 9 sędziówZAWSZE!!!!!
Orzeka najczęściej na podstawie prawa.Orzeka również na podstawie zasad słuszności EX AEQVO ET BONO-może tak orzekać wyłącznie wobec zgodności stron/działanie w takim przypadku jako sąd polubowny /-nigdy jednak to tej pory tak nie orzekał.Roztrzyga spory prawne między państwami
Inne żródła prawa to zgodnie z art. 38 statusu:umowy międzynarodowe,akty jednostronne,doktryna plus orzecznictwo znawców.
Postępowanie przed MTS składa się z dwóch części
1 etap-część pisemna to przeprowadzenie dowodów z wszelkiego rodzaju dokumentów,strony przedstawiają memoriały i kontr memoriały -i odpowiedzi na nie -repliki i dupliki.
2 etap-część ustna odbywa się w formie rozprawy ustnej ,przesłuchanie przedstawicieli stron /ambasadorowie,ministrowie MSZ|,głowa państwa,szef rządu ,podobnie na rozprawie wysłuchuje się pełnomocników ,doradców.
Decyzje zapadają większością głosów teoretycznie dopuszczalny jest skład parzysty,w przypadku równości decyduje głos przewodniczącego.Organ jednoinstancyjny ,brak możliwości odwołania ,jest możliwość rewizji gdyby pojawiły się nowe istotne informacje,które nie były znane w momencie wydawania wyroku.Może być złożona w ciągu 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o tych okolicznościach i nie dłużej niż po 10 latach od wydania wyroku.Język w jakim prowadzone jest postępowanie to język angielski lub francuski.
SEKRETARIAT:wszelkie uprawnienia ma Sekretarz Generalny ,typowy organ administracyjny .Na czele Sekretarz Generalny ONZ powoływany przez Zgromadzenie Ogólne na pięcioletnią kadencję .Dopuszczalna jesr reelekcja,ale tylko jeden raz.Aktualnie jest nim reprezentant Korei Południowej-BAAN KI MOON ,przed nim Kofii Annan /Ghana/ ,przed nim Butros Galli/Egipt/,wcześniej Hawier Perez Dekłejar/heheheheheh nie wiem jak się to pisze/,przed nim Kurt Waldheim itd.
Kompetencje Sekretarza Generalnego:
-zgłaszanie Radzie Bezpieczeństwa ONZ wszelkich problemów które jego zdaniem mogą zagrażać bezpieczeństwu i pokojowi na świecie
-składanie corocznych sprawozdań z działalności ONZ na forum Zgromadzenia Ogólnego
-zwierzchnik służbowu personelu całego zatrudnionego w sekretariacie.
ORGANIZACJE WYSPECJALIZOWANE W ONZ
-są to organizacje międzynarodowe które na mocy swoich statutów posiadają rozległe kompetencje międzynarodowe w dziedzinach:gospodarczej,społecznej,kulturalnej ,praw człowieka i dziedzinach pokrewnych ,i zawarły porozumienie z Radą Gospodarczo-Społeczną
4 najważniejsze to
-Międzynarodowa Organizacja Pracy WLO
-Światowa Organizacja Zdrowia WHO
-Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty Nauki i Kultury UNESCO
-Organizacja Narodów Zjedoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa FAO
SPÓR MIĘDZYNARODOWY to nieporozumienie w przedmiocie prawa lub faktu,
Przedmiotem sporu międzynarodowego może być tytuł prawny do terytorium,przebieg granicy państwowej ,incydent godzący w suwerenność i bezpieczeństwo państwa ,godzenie w sprawy wewnętrzne.
Podział na spory:
-polityczne-podstawą są argumenty natury politycznej czyli pozaprawnej
-prawne-podstawą roszczeń stron są argumenty prawne.
Pokojowe sposoby rozwiązywania sporów dzielimy na:
1.dyplomatyczne
-rokowania bezpośrednie czyli negocjacje
-mediacje
-dobre usługi
-komisje śledcze
-komisje koncyliacyjne/wspólne/
2.sądowe
-arbitraż
-sądownictwo międzynarodowe
NEGOCJACJE-rokowanie bezpośrednie najlepszy sposób załatwiania sporów
CECHY;nie wymaga udziału strony trzeciej ,inicjatywa rozwiązywania sporu zależy zawsze od stron będących w sporze,osiągnięcie porozumienia zależy od gotowości stron do kompromisu.
Konsultajce wyprzedzają powstanie konfliktu
Kto Prowadzi?-podmioty uprawnione do reprezentacji państwa na zewnątrz,na tym samym poziomie,tego samego rzędu np.prezydent-prezydent
W formie ustnej i pisemnej/wysyłanie not dyplomatycznych,korespondencja między państwami.Mogą być jawne lub poufne
Formalnie nie ma obowiązku prowadzenia negocjacji ,można taki obowiązek wyinterpretować z tego iż konflikty mają być rozwiązywane drogą pokojową .Jeśli negocjacje się nie powiodą można sięgnąc po mediacje i dobre usługi.
W mediacjach i dobrych usługach -udział strony trzeciej w rozwiązywaniu konfliktów .Dobre usługi różnią się od mediacji stopniem aktywności strony trzeciej.Przy dobrych usługach strona trzecia zaprasza strony sporu do rokowań-cel jest osiągnięty.Przy mediacji w spotkaniu dalej bierze udział strona trzecia i proponuje rozwiązania.
PRZYKŁAD-rola dyplomacji algierskiej w rozwiązywaniu sporu między Iranem a USA /udało się doprowadzić do zgody
Komisje Śledcze i Komisje Konsyliacyjne -różni zakres kompetencji .Komisje śledcze są powoływane wyłącznie do wyjaśnienia stanu faktycznego.Zadaniem komisji jest przeprowadzenie przesłuchań świadków ,badań dokumentów ,dokonanie oględzin i ekspertyz ,a następnie sporządzenie raportu/sprawozdania/ i doręczenie go stronom Opinia nie jest wiążąca dla stron.
Przykład w 1904r incydent statku DOGERMAN -kuter rybacki został omyłkowo przez wosjka rosyjskiej marynarki wojennej uznany za japoński niszczyciel-został ostrzelany i w oparciu o raport Komisji Sledczej Rosja wtpłaciła odszkodowanie-rozwiązzano spór.
Komisje koncyliacyjne częściej są powoływane
KONCYLIACJA-polega na powołaniu przez strony sporu międzynarodowego komisji międzynarodowej,której zadaniem jest zbadania stanu faktycznego i zalecenie konkretnych warunków rozwiązania sporu.W jej skład wchodzą przedstawiciele sporu oraz koncyliatorzy neutralni.Wynik pracy komisji nie jest wiążący dla stron.
Sposoby sądowe
-MTK
-Międzynarodowy Trybunał Praw Morza-spory wynikłe na podstawie Konwencji Praw Morza powołany w 1996r
ARBITRAŻ-polega na rozstrzyganiu sporów międzynarodowych przez sędziów z własnego wyboru na zasadzie poszanowania prawa/konwencja haska o pokojowym załatwianiu sporów/
3 cechy
-strony mają obowiązek wykonania wyroku sądu arbitrażowego
-strony muszą wyrazić zgodę na rozstrzyganie sporu przez arbitraż
-drugi raz sprawa nie może być rozpoznana-powaga rzeczy osądzonej-RES IUDICATA
Nie ma póki co trybunału arbitrażowego.W skład wchodzą sędziowie desygnowani przez strony w sporze i tzw.arbitrzy neutralni.Każdorazowo inny skłąd orzekający.