GEOGRAFIA WSPÓŁCZESNYCH KONFLIKTÓW
Wg Sztokholmskiego International Peace Research Institute - wojną jest większy konflikt zbrojny , w którym przez dłuższy czas walcza oddziały wojskowe podległe dwóm lub więcej rządom i co najmniej jednej zorganizowanej organizacji
Liczba konfliktów waha się w granicach od 150 - 450 i zginęło ok. 12 do 35 mln ludzi .
Do najkrwawszych należały nastepujące konflikty
- Indochiny 1954 -1954
- Korea 1950 - 1953
- Bliski Wschód 1948,1956,1967,1973,1982
- Algieria 1954-1962
- Kongo 1961
- Nigeria - 1967-1970
- Etiopia 1977 - 1978 Irak - Iran 1979-1988
- Afganistan -1979-1989
Zastosowanie broni masowego rażenie -. 22 państwa posiadaja tka bron i niektóre ja uzyły
-USA - wojna w Korei 1950- 1953
Francja - wojna w Algierii 1957
USA wojna w Wietnamie 1961-1972
Egipt wojna domowa w Jemenie 1963- 1967
Wietnam - wojna w Laosie i Kambodży 1975
ZSSR- wojna w Afganistanie (gazy toksyczne) 1980- 1984
Irak -przeciwko Iranowi 1983- 1988
Irak- przeciwko Kurdom 1988
Irak- przeciwko wojskom sprzymierzonym w Zatoce Perskiej 1991
Irak- przeciwko szyitom 1991
Według danych ONZ z 1995 w wyniku konfliktów zbrojnych na terytorium 64 państw biorących udział pozostało łącznie około 110mln min, w tym:
- Afganistan 25mln,
- B. Jugosławii 6mln,
- Kuwejcie 1mln,
- Kambodży 100tys.- 1mln,
Eksperci uważają, że likwidacja min w Angoli i Kambodży może potrwać około 20 lat. Tymczasem giną od nich tysiące ludzi doznają trwałego kalectwa.
Systematyka sporów i konfliktów :
Spory prawne(wg Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej z 1920r.):
-spory wynikające z wykładni umowy
-każda kwestia prawa międzynarodowego
-ustalenie faktu stanowiącego pogwałcenie prawa międzynarodowego
-rodzaj i zakres odszkodowania należnego za zerwanie zobowiązań międzynarodowych
spór - podstawą sporu jest sprzeczność interesów. Stan stosunków między partnerami na arenie międzynarodowej, który dowodzi braku możliwości pogodzenia interesów obu stron.Rodzaje sporów:
- kwalifikowane (zagrażające pokojowi i bezpieczeństwu)
- zwykłe Konflikt międzynarodowy - na ogół poprzedza go narastająca sprzeczność interesów i antagonizm. Do konfliktu dochodzi, gdy podejmowane są działania polityczne, ekonomiczne i militarne, w celu narzucenia drugiej stronie swoich racji. Ta z kolei odrzuca je. Rodzaje konfliktów 1 :
- werbalne (protest, sprzeciw, ostrzeżenie, grożba)
- akcje konfliktowe (zerwanie stosunków dypl. ,konfiskata, demonstracja lub użycie siły)
Rodzaje konfliktów 2: -MIĘDZYNARODOWE - rozciągnięcie w przestrzeni i czasie walkę dwóch lub więcej podmiotów prawa międzynarodowego)-NIE MAJĄCE CHARAKTERU MIĘDZYNARODOWEGO - sytuacja w której tylko jedna strona konfliktu ma pełna zdolność prawnomiędzynarodową.
Rodzaje konfliktów 3:
- obronne
- antykolonialne
- narodowowyzwoleńcze
- w walce o prymat lub przeciwko niemu w różnych sferach
RODZAJE WOJNY:
- na lądzie
- na morzu
- w powietrzu
- oraz z użyciem środków chemicznych, biologicznych i nuklearnych.
Napaść - użycie siły zbrojnej przez państwo przeciwko suwerenności, terytorialnej integralności lub politycznej niezawisłości drugiego państwa lub w innym celu niezgodnym z Kartą NZ. ŻRÓDŁA I PRZYCZYNY SPORÓW ORAZ KONFLIKTÓW:
- partykularne interesy poszczególnych państw, związków ekonomicznych oraz ugrupowań politycznych i militarnych.
- rywalizacja wielkich mocarstw( dążenie do uzyskania dominującej pozycji w regionie)
- negatywne stereotypy etniczne
- wierzenia religijne
Zastosowanie broni chemicznej:
- USA (wojna w Korei 1951-53)
- Francja (wojna w Algierii 1957)
- USA (wojna w Wietnamie 1961-72)
- Egipt (wojna domowa w Jemenie 1963-67)
- Wietnam
- ZSRR
- Irak
Sposoby regulowania sporów międzynarodowych:
- rokowania,
- badanie,
- pośrednictwo,
- pojednanie,
- arbitraż,
- rozstrzygnięcie sądowe,
- odwołania się do org. lub układów regionalnych albo innych środków pokojowych według własnego wyboru.
Rola sądownictwa międzynarodowego w regulowaniu sporów
Sądownictwo międzynarodowe:
- sądy stałe
- sądownictwo rozjemcze, czyli arbitraż międzynarodowy
Głównym organem sądowym ONZ jest Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości. Jego kompetencje to:
- rozpatrywanie sporów wnoszonych przez państwa
- rozpatrywanie spraw wymienionych w Karcie NZ
W 1992r. Wielka amerykańska organizacja charytatywna rozpoczęła międzynarodową kampanię zmierzającą do wprowadzenia całkowitego zakazu produkcji, sprzedaży i używania min. Inicjatywa uzyskała poparcie Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców (UNHCR).
- 9XII 1997r. Podpisano w Oslo Konwencję o zakończeniu używania, magazynowania, produkcji i tranzytu min przeciwpiechotnych i o ich zniszczeniu.
Od zakończenia II wojny światowej co roku wybuchały nowe konflikty zbrojne, nawet do kilkunastu rocznie. W ciągu roku kontynuowano równocześnie kilkanaście konfliktów zbrojnych.
- W roku 1986 proklamowanym przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Pokoju, aż 5mln ludzi z 41 państw brało udział w walkach zbrojnych. Godnym odnotowania wydarzeniem jest, to że w 1988r. nie wybuchła na świecie ani jedna wojna.
- W wyniku wojen domowych w latach dziewięćdziesiątych rebelianci przejmowali władzę w Erytrei, Etiopii, Rwandzie, Kongo (Brazaville), Liberii, Zairze (obecnie Demokratyczna Republika Kongo) i Gwinei Bissan. W 1998r. Nieoczekiwanie doszło do wojny erytrejsko- etiopskiej. Nie było spokoju w wielu regionach Azji. - Utrzymywał się i uległ nasileniu 1998r. Konflikt miedzy Pakistanem a Indiami.
- W 1999r. separatyści kaszmirscy wspierani prze siły zbrojne Pakistanu rozpoczęli działania zbrojne.
- W Ameryce Łacińs0kiej doszło do powstania zbrojnego w meksykańskiej prowincji Chiapas, a w 1995r. zaognił się konflikt ekwadorsko- peruwiański.
Ostre spory miały miejsce między Azerami i Ormianami o Terytorium Górnego Karabachu oraz 2 wojny w Czeczenii 1994-1996 i 1999-2000r
Obszary niespokojne na mapie politycznej świata obecnie to: półwysep Bałkański, Bliski i Środkowy Wschód, Półwysep Indochiński, Ameryka Środkowa, Afryka, obszary graniczne w byłym ZSRR. wystąpienia na rzecz niepodległości w Indii (Nagaland, Chalistan - kraj Sikhów), na Cejlonie (Tamilowie w północnej części wyspy), w Birmie, południowym Sudanie, Osetii Pd (Gruzja), na Filipinach (Mindanao), Tybecie, w niektórych krajach Afryki.
Konflikty na tle religijnym najbardziej widoczne są w Azji, gdzie stykają się ze sobą wyznawcy kilku wielkich religii świata: chrześcijaństwa, judaizmu, hinduizmu, buddyzmu i islamu np. na tle religijnym: konflikty między Indiami i Pakistanem - państwami wyodrębnionymi z byłych Indii Brytyjskich, między władzą państwową a mniejszościami muzułmańskimi w Tajlandii i na Filipinach, wydarzenia w Bośni i Hercegowinie, na Zakaukaziu, w Sudanie, na Półwyspie Malajskim i in. Drugą ważną przyczyną jest istnienie odłamów islamu o bardzo wrogim nastawieniu antyeuropejskim i antyamerykańskim. Muzułmanie z tych skrajnych odłamów za główny cel swojej działalności przyjmują walkę z innowiercami i są gotowi, bez wahania, oddać życie w imię Allacha i swoich przywódców duchowych i politycznych narodowościowych, za to skutki są bardziej tragiczne dla stron konfliktu.
Bardziej złożone i nie mniej skomplikowane jest podłoże ekonomiczne konfliktów zbrojnych. Jest ono jednak ważnym podtekstem konfliktów religijno-narodowościowych. Przykładem może być Bliski Wschód, region bardzo zasobny w główne ropę naftową i gaz ziemny. W krajach wysoko rozwiniętych ta gra idzie o duże pieniądze. Eksploatacje tych surowców prowadzi wiele firm europejskich i amerykańskich, zmniejszając tym samym zyski krajów Bliskiego Wschodu. Rejon Zatoki Perskiej jest nadal głównym obszarem roponośnym a to powoduje, że mocarstwa gospodarcze chcą mieć jak największe wpływy polityczno-gospodarcze w tym rejonie, dążą w ten sposób do zmniejszenia groźby kryzysu naftowego i podporządkowania sobie w ten sposób krajów producentów ropy naftowej z Azji. Jaskrawym przykładem tego typu konfliktu była wojna między Kuwejtem i Stanami Zjednoczonymi a Irakiem. W Afryce takim przykładem jest Sahara Zachodnia - kolonia hiszpańska podzielona między Maroko i Mauretanię pomimo sprzeciwu ludności domagającej się referendum (duże złoża fosforytów). Na wschodzie Azji w pobliżu północnych wybrzeży Nowej Gwinei znajduje się duża wyspa Bougainville'a. Zamieszkuje ją ludność odrębna kulturowo od ludności papuaskiej; konflikt nasilił się po rozpoczęciu eksploatacji na wyspie ogromnych złóż rud miedzi; walki okresowo uniemożliwiają wydobycie. Większość konfliktów na świecie ma charakter złożony. Nie sposób ich wszystkich opisać. Są one z uwagą obserwowane przez cały świat, wpływają na gospodarkę wielu państw, zawsze stwarzają realną groźbę powstania ogólnoświatowego konfliktu - III wojny światowej.