1.Podaj trzy wady stosowania makrofauny wodnej w biologicznej ocenie jakości wód:
dryfowanie wielu form (np. po wezbraniach, dryf katastroficzny, może się wiązać z cyklami życiowymi) ; są formy trudno oznaczalne; brak dobrych kluczy do niektórych grup; nieobecność w próbach może się wiązać z cyklem życiowym; trudność pobierania prób ilościowych; doświadczenie w wyborze stanowisk (uwzględnienie wszystkich siedlisk w danym miejscu)
2.Które z wymienionych niżej organizmów nie są drapieżnikami (podkreśl wybrany organizm):
larwy Megaloptera, larwy Odonata, Asellus aquaticus, Nepa cinerea, larwy Taeniopterygidae
3.W której z metod biologicznych pomocnych w ocenie stopnia odkształcenia biocenozy rzecznej nie bierzemy pod uwagę wrażliwości gatunków na zanieczyszczenia?
Belgijski indeks biotyczny
4.Przystosowaniem larw Blephariceridae (Diptera) do życia w ciekach o szybkim przepływie wody jest:
przyssawki na spodniej stronie ciała, ciało spłaszczone grzbieto- brzusznie, zdreapywacze peryfitonu, odwlok 7- częściowy
5.Która cecha nie pasuje do larw widelnic (Plecoptera) podkreśl:
a.stopa zakończona dwoma pazurkami b.skrzelotchawki na odwłoku c.głowa pokryta chityną d.widoczne zawiązki skrzydeł
6.Larwy chruścików (Trichoptera) można odróżnić od innych rzędów owadów wodnych po następujących cechach budowy ciała (podaj dwie)
-aparat gryzący
-odnóża rzekome
-budowanie domków u części zwierząt
-odwlok zakończony parą parapodiow na każdym chitynowy pazurek
-nitkowate skrzelotchawki na odwloku ; czasami ich brak
7.Dlaczego indeksy biotyczne są prostsze w zastosowaniu niż system saprobów?
System biotyczny nie jest przywiązany do gatunku, jest wymagane tylko oznaczenie do rodziny.
8.Do typowych zdrapywaczy peryfitonu należą larwy jętek (Ephemeroptera) z rodziny (podaj nazwę łacińską):
Heptageniidae
9.Co to jest makrofauna wodna?: a.wyjaśnij pojęcie b.opisz siedlisko życia c.podaj wielkości organizmów d.wymień grupę dominującą w zgrupowaniu:
widoczna gołym okiem, maktrobezkręgowce denne
osady denne zbiorników wodnych, mulaste dno,
długość 2-4 mm i więcej, średnica ciała 0,5-1 mm
(Chironomidae, Oligochaeta, Trichoptera)
10.Larwy ważek z podrzędu Anisoptera różnią się od larw ważek z podrzędu Zygoptera (podaj dwie najważniejsze cechy):
-Zygoptera - koniec odwłoka z 3 długimi listkowatymi skrzelotchawkami, Anisoptera - koniec odwłoka z 3 krótkimi ostrymi wyrostkami tworzącymi piramidę analną, która otacza otwór prowadzący do jelita
-Zygoptera - larwy smukłe o wydłużonym odwłoku,
Anisoptera - larwy krępe i większe
11.Gammus sp., żyjący w wodach średnio zanieczyszczonych jest łatwo rozpoznawalny dzięki następującym cechom morfologicznym (wymień tylko dwie):
-ciało spłaszczone,łukowato wygięte
-7 par odnóży tułowiowych różnej długości
12.Jaka cecha związana z cyklem życiowym łączy następujące rzędy owadów wodnych: jęstki (Ephemeroptera), widelnice (Plecoptera), wazki (Odonata)?
Przeobrażenie niezupełne
Jajo larwa imago
13.Jakie powody sprawiają, ze Dreissena polymorpha jest małżem odnoszącym największy sukces w różnego rodzaju środowiskach wodnych?
larwy są odporne na zanieczyszczenia eutrofizację, zasolenie, wysokie temp; wypierają rodzime gatunki; wytwarzają bisior; w stadium rozwojowym wystepująca larwa Weliger może być przenoszona na duże odległości; produkuja duże ilości pseudofekaliów
14.Wymień dwa ślimaki należące do podgromady Pulmonata (podaj nazwy łacińskie i - jeśli znasz - polskie):
-Lymnea stagnais- błotniarka stawowa
-Physa sp. - rozdętka
-Aneyleus fluviatilis-
15.Jaki rodzaj dna zamieszkują larwy z rodziny Chironomidae (Diptera)?
cieki wysokogórskie
16.W górnych odcinkach czystych, górskich potoków najliczniej występują przedstawiciele nastepujących dwóch grup troficznych (podaj nazwy tych grup i po jednym przykładzie należącej do każdej z nich):
- rozdrabniacze
* widelnice - Plecoptera
* muchówki - Diptera
-drapieżnicy
* muchówki - Diptera - Athericidae
17.Najlepszymi wskaźnikami dla wód czystych i naturalnych są następujące rzędy owadów (wymień trzy, podaj nazwy polskie i łacińskie):
-Plecoptera - widelnice
-Ephemenoptera - jetki
-Trichoptera - chruściki
18.Podaj pozycję systematyczną gatunku Tubifex tubifex (rurecznik mułowy), powszechnie występującego w wodach silnie zanieczyszczonych (nazwy co najmniej łacińskie):
Typ : Annelida (pierścienice)
Gromada : Oligochaeta (skąposzczety)
Rodzina : Tubificidae (rurecznikowate)
19.Jaki proces dostarcza największych ilości tlenu potrzebnego do funkcjonowania biocenoz rzecznych?
fotosynteza
20.Czy po zużyciu tlenu w osadach i przydennej warstwie wody następuje tam przyspieszenie czy spowolnienie procesu akumulacji materii organicznej? Dlaczego?
przyspieszenie poniewaz rozkład materii organicznej zachodzi wylacznie w obecnosci tlenu
21.Przykładem bezkręgowców bentosowych, które zdobywają pokarm filtrując, są m.in. larwy jętek (Ephemeroptera) z rodziny (podaj nazwę łacińska):
Oligoneuriidae
22.Od czego zależy wartość wskaźnikowa gatunku (oznaczana w systemie saprobów symbolem G)?
G to jakość wskaźnikowa gatunku, wskazuje na wrażliwość gatunku i określa czy gatunek jest dobrym czy słabym wskaźnikiem.
G zalezy od zakresu tolerencji na dany czynnik danego gatunku czyli od jego wrazliwosci.
23.Jaka jest przyczyna spadku stężenia jonów azotanowych poniżej zrzutu ścieków organicznych do rzeki?
Jeżeli powstaja warunki beztlenowe to proces denitryfikacji jest bardzo wydajny energetycznie, kiedy warunki się poprawiaja spada intensywnośc proc denitryfikacji co powoduje wzrost steżenia jonów NH4
24.Grupami organizmów wskaźnikowych dla wód bardzo silnie zanieczyszczonych są m.in. (podaj dwa przykłady, wpisując przynajmniej nazwy łacińskie):
gromada rodzina
-Oligochaeta Tubificidae
-Insecta Chironomidae
-Insecta Trichoptera
-Insecta Tipulidae
-Hirudinea Hirudinidae
25.Podpisz przedstawicieli makrofauny wodnej (z dokładnością jak na ćwiczeniach) i dopasuj ich rysunki do konkretnego (za każdym razem innego) typu siedliska, wybierając z listy siedlisk odpowiednią literę:
A. rów melioracyjny zanieczyszczony gnojowicą
B. Strefa przybrzeżna niedużego potoku zanieczyszczonego org.
C. powierzchnia wody w płytkim stawie
D. kamieniste dno potoku górskiego pokryte grubocząsteczkowym detrytusem
Taeniopterygidae (D)
Typ : Arthropoda
Gromada : Insecta
Rząd : Plecoptera
Rodzina : Taeniopterygidae
Hirudinidae (B)
T: Annelida
G: Hirudinae
R: Glossiphoniidae
Tubifera sp. (A)
T: Arthropoda
G: Insecta
R: Syrphidae
Gerridae (C)
T: Arthropoda
G: Insecta
R: Gerromorpha
Rodzina: Gerridae