Ćwiczenie nr 1:
OZNACZANIE FENOLU W MOCZU PRACOWNIKA JAKO WSKAŹNIK ZATRUCIA BENZENEM
Cel ćwiczenia:
Oznaczenie zawartości fenolu w moczu zgodnie z zasadą: fenol po uwolnieniu z połączenia z kwasem glukuronowym na drodze hydrolizy kwaśnej, jest wyodrębniony z moczu przez destylację z parą wodną w środowisku zasadowym (pH=10,15). Następnie reaguje z 2,6-dibromochinonochlorimidem dając barwny związek nadający się do oznaczeń kolorymetrycznych.
Stosowane urządzenia i pomoce:
ODCZYNNIKI:
• Stężony kwas siarkowy VI (H2SO4)
• Bufor o pH=10,15
• Roztwór 2,6-dibromochinonochlorimid
MATERIAŁ DO BADAŃ: mocz
APARATURA:
• Aparatura do destylacji z parą wodną
• Specol
SZKŁO:
• Probówka bez podziałki na 10 ml
• Kolbka miarowa na 25 ml (2 sztuki)
• Pipety szklane
• Zlewka na destylat
Ćwiczenia do wykonania:
Z przygotowanej próby pobierz 5 ml badanego moczu do probówki. Pod dygestorium pobierz 0,5 ml stężonego kwasu siarkowego VI i wlej do wcześniej przygotowanej probówki z moczem. Tak przygotowaną mieszaninę należy destylować z parą wodną w aparaturze szklanej do uzyskania 50 ml destylatu.
Podczas destylacji przygotuj dwie kolbki miarowe na 25 ml. W jednej z nich przygotujesz próbę badaną „B” w drugiej próbę ślepą „O”.
Uwaga! Obie próby należy wykonać równocześnie, nie zapominając o tym, że do próby ślepej nie dodajemy destylatu.
Próba badana:
Z otrzymanego destylatu pobierz 5 ml do kolby miarowej oznaczonej „B”, dodaj 2,5 ml buforu o pH=10,15 oraz 0,25 ml alkoholowego roztworu 2,6-dibromochinonochlorimidu i uzupełnij wodą destylowaną do kreski.
Próba ślepa:
Do kolbki miarowej oznaczonej „O” dodaj 2,5 ml buforu o pH=10,15 i 0,25 ml alkoholowego roztworu 2,6-dibromochinonochlorimidu i uzupełnij woda destylowaną do kreski.
Po upływie 30 min odczytaj wartość ekstynkcji przy długości fali 610 nm wobec próby ślepej, a następnie odczytaj stężenie fenolu z krzywej wzorcowej.
Wykonaj sprawozdanie:
Sprawozdanie powinno zawierać:
Nazwa ćwiczenia, nazwiska studentów wykonujących ćwiczenie, data
Opis przebiegu ćwiczenia
Wyniki i ich analiza
Wnioski
Zakres obowiązującego materiału:
Właściwości fizykochemiczne benzenu, zastosowanie w przemyśle.
Zasada oznaczenia, destylacja z parą wodną.
Działanie toksyczne benzenu na organizm człowieka.
Literatura zalecana: Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, s. 511-514.
Ćwiczenie nr 2:
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI METANOLU W MOCZU PRACOWNIKA ZATRUTEGO ALKOHOLEM METYLOWYM
Cel ćwiczenia:
Mocz zawierający metanol poddaje się destylacji prostej, po czym metanol obecny w destylacie utlenia się przy pomocy KMnO4 w środowisku kwaśnym do formaldehydu. Formaldehyd w wyniku reakcji z kwasem chromotropowym wobec stężonego H2SO4 daje reakcję kolorymetryczną (niebiesko-fioletowe zabarwienie). Oznaczenie ilościowe prowadzi się przez pomiar ekstynkcji przy długości fali 575 nm.
5CH3OH + 2KMnO4 + 3H2SO4 5CH2O + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O
Stosowane urządzenia i pomoce:
ODCZYNNIKI:
• Stężony kwas siarkowy (VI) - H2SO4
• 10% H2SO4
• 5% KMnO4
• Roztwór nasycony Na2SO3
• 0,5% roztwór kwasu chromotropowego
MATERIAŁ DO BADAŃ: mocz
APARATURA:
• Aparatura do destylacji
• Łaźnia wodna
• Specol
SZKŁO:
• Probówka z podziałką na 10 ml ( 2 sztuki )
• Zlewka na destylat
• Zlewka na mieszaninę
• Pipety szklane
Ćwiczenia do wykonania:
Do 25 ml badanego moczu dodać 2 ml stężonego kwasu siarkowego VI (H2SO4) odmierzonego pod dygestorium. Tak przygotowaną mieszaninę należy poddać destylacji, do dalszego oznaczenia używać jedynie pierwsze 5 ml destylatu.
Podczas prowadzonej destylacji przygotuj dwie probówki na 10 ml z podziałką i dopasowanymi korkami. W jednej z nich przygotuj próbę badaną „B”, w drugiej próbę ślepą „0”.
Uwaga! Próbę badaną i próbę ślepą należy wykonać równocześnie, pamiętając o tym, że w przypadku próby ślepej w miejsce 1 ml destylatu należy nalać 1 ml wody destylowanej.
Próba badana: z otrzymanego destylatu pobierz 1 ml do probówki oznaczonej „B”, dodaj 1 ml 10% H2SO4 i krople 5% KMnO4. Po 5 minutach nadmiar nadmanganianu potasu zredukuj 1-2 kroplami roztworu siarczanu (IV) sodowego. Zachodzi reakcja:
2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 K2SO4 + 5Na2SO4 +2MnSO4 + 3H2O
Po odbarwiania się roztworu, pod dygestorium w 2 zlewkach przygotuj mieszaninę 2 substancji: zmieszaj ostrożnie w każdej zlewce 0,2 ml 0,5% kwasu chromotropowego (lodówka) i 2 ml stężonego kwasu siarkowego (VI). Tak przygotowane mieszaniny o obj. 2,2 ml dodaj kolejno do próby badanej i ślepej. Po oziębieniu roztworu do temperatury pokojowej, probówki umieść we wrzącej łaźni wodnej na 15 minut. Po wyjęciu próbówek z łaźni należy je oziębić pod strumieniem zimnej wody, a następnie dopełnić wodą destylowaną do objętości 10 ml.
Pomiar ekstynkcji wykonuje się przy użyciu Specola, przy długości fali 575 nm w stosunku do próby ślepej. Stężenie metanolu w próbce moczu odczytujemy z krzywej wzorcowej.
Wykonaj sprawozdanie:
Sprawozdanie powinno zawierać:
Nazwa ćwiczenia, nazwiska studentów wykonujących ćwiczenie, data
Opis przebiegu ćwiczenia
Wyniki i ich analiza
Wnioski
Zakres obowiązującego materiału:
Właściwości fizykochemiczne metanolu, zastosowanie w przemyśle.
Zasada oznaczenia, destylacja prosta.
Działanie toksyczne metanolu na organizm człowieka.
Literatura zalecana: Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, s. 501-502.
Ćwiczenie nr 3:
OZNACZENIE ILOŚCI p-AMINOFENOLU W MOCZU PRACOWNIKA JAKO WSKAŹNIK ZATRUCIA ANILINĄ
Cel ćwiczenia (zasada oznaczania):
Anilina w ustroju człowieka ulega częściowo przemianie do p-aminofenolu, który występuje głównie w postaci glukozydouronianów. Pod wpływem ogrzewania moczu z kwasem solnym z glukozydouronianów uwalniany jest wolny p-aminofenol.
W przypadku obecności w moczu wolnego p-aminofenolu reaguje on z fenolem w środowisku amoniakalnym. Powstające, w przebiegu reakcji indofenolowej, niebieskie zabarwienie może być ilościowo zmierzone przy długości fali λ=625 nm.
Stosowane urządzenia i pomoce:
ODCZYNNIKI:
• Stężony kwas solny,
• Wodny roztwór fenolu 5%,
• Stężony roztwór amoniaku
MATERIAŁ DO BADAŃ: mocz
APARATURA: specol, łaźnia wodna
SZKŁO:
Probówka ze szlifem i podziałką na 15 cm3 (1 szt.),
Kolba miarowa na 100 cm3 (1 szt.),
Lejki, sączki (po 1 szt.),
Probówka ze szlifem i podziałką na 10 cm3 (2 szt.).
WYKONANIE ĆWICZENIA:
Z próbki moczu pochodzącego od pacjenta narażonego na działanie aniliny odmierz 10 cm3 i dodaj do probówki ze szlifem i podziałką na 15cm3.
Następnie do tej probówki dodaj 5cm3 stężonego HCl i ogrzewaj na łaźni wodnej przez 15 minut.
W tym czasie zachodzi hydroliza glukozydouronianów i uwalnia się p-aminofenol.
Następnie próbkę należy ochłodzić, pozostawiając na jakiś czas w temperaturze pokojowej. Ostudzoną próbkę przesącz przez sączek do kolby miarowej o obj. 100 cm3 i uzupełnij wodą destylowaną do kreski.
PRÓBKA BADANA: Otrzymany w kolbie miarowej o obj. 100 cm3 roztwór dokładnie wymieszaj i pobierz z niego 1,4 cm3 do probówki ze szlifem na 10 cm3. Do tej probówki dodaj 5,6 cm3 wody destylowanej, 1 cm3 fenolu oraz 2 cm3 stężonego amoniaku.
PRÓBKA ODNOŚNIKOWA: Równocześnie z próbką badaną przygotuj próbkę odnośnikową. W tym celu w probówce ze szlifem o obj. 10 cm3 zmieszaj ze sobą 7 cm3 wody destylowanej, 1 cm3 fenolu i 2 cm3 stężonego amoniaku.
Próbkę badaną i odnośnikową wymieszaj dokładnie i pozostaw otrzymane roztwory na 20 minut w celu wywołania barwy.
Po 20 minutach zmierz ekstynkcję próbki badanej przy długości fali 625 nm względem próbki odnośnikowej.
OBLICZENIE WYNIKÓW:
Zawartość p-aminofenolu w badanej próbce odczytuje się z krzywej wzorcowej przedstawiającej zależność ekstynkcji od zawartości p-aminofenolu w moczu [µg].
Wykonaj sprawozdanie:
Sprawozdanie powinno zawierać:
Nazwa ćwiczenia, nazwiska studentów wykonujących ćwiczenie, data
Opis przebiegu ćwiczenia
Wyniki i ich analiza, wnioski
Zakres obowiązującego materiału:
Właściwości fizykochemiczne aniliny i nitrobenzenu, zastosowanie w przemyśle.
Zasada oznaczania.
Działanie toksyczne aniliny i nitrobenzenu na organizm człowieka.
Literatura zalecana: Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, s. 519-523.