Podstawy wiedzy o organizacji i zarządzaniu (wykład 15.10.2012 r.)
Szkoła stosunków międzyludzkich Human Relations
1/ podstawowi twórcy szkoły stosunków międzyludzkich
Elton Mayo
Frits J. Roechlisberg
Wiliam J. Dicsort
2/ kontynuatorzy szkoły stosunków międzyludzkich
Douglas Mc Gregor
Chris Agrvis - skłaniał się do stylu kierowania skierowanego na relacje, konsultowanie się z przełożonymi; nadmierna kontrola powoduje to, że ludzie i tak będą unikać pracy …
__
Karol Adamiecki: nie podobało mu się, że w czasie zaborów uważano Polaków za mało pracowitych; doprowadził do wprowadzenia praw harmonii; założył Przegląd organizacyjny
Tayloryzm - naukowe zarządzanie; dobór naukowy, projektowanie, szkolenie, przyjazna współpraca
Fordyzm - składa się na niego tayloryzm, jak też automatyczna taśma, wysoka standaryzacja produkcji i masowa konsumpcja; aż do lat 70. XX w. na świecie i w USA; w Polsce fordyzm trwał aż do 1989 r.
Plusy szkoły klasycznej
- waga przykładana do projektowania pracy, kwestii ergonomicznych, do dobrego szkolenia, do jego naukowego doboru; zaletą jest też zwiększenie uwagi na zyski
Minusy szkoły klasycznej
- dehumanizacja pracy; niechęć robotników do wyśrubowanych norm
- konflikty na tle redystrybucji zysków
- Taylor traktował pracownika jako homono economicus, w pełni racjonalną jednostkę, która dążyła do podnoszenia swojego statusu ekonomicznego
- przemiany techniczne, coraz bardziej skomplikowane maszyny, przy których zarządzający nie chcieli mieć niezadowolonych pracowników
Elton Mayo - twórca szkoły stosunków międzyludzkich; human relations; zaproponował stworzenie przerw; prowadził badania w zakładach włókienniczych; drugim doświadczeniem Mayo było doświadczenie w Western Electric Company w Hanthorne; to doświadczenie składało się z dwóch faz; badania prowadzono nad oświetleniem (teza: im lepiej zorganizowane oświetlenie, tym lepsza wydajność pracy); następnie wprowadzał przerwy w pracy, posiłki itp.; drugą fazą badań były wywiady; zauważył, że wywiady muszą być anonimowe, że warto sobie w czasie przeprowadzania wywiadu szkicować portret osoby, która udziela wywiadu; znaczenie mają stosunki międzyludzkie i grupy nieformalne z normami i wartościami, które mówią, że nie należy pracować ani zbyt dużo, ani zbyt mało itp.; grupa nieformalna ma swoje sankcje, które mogą być bardzo dotkliwe; odkryto też, że ludzie zmieniają się w toku badań, bo badania pozwalają na ujście negatywnych emocji;
- i szkoła klasyczna, i stosunków międzyludzkich mają dzisiaj swoich przedstawicieli
- przedstawiciele neo human relations
TEORIA X
- przeciętna istota ludzka z natury nie lub pracować i będzie unikać pracy, gdy tylko to możliwe
- trzeba ludzi zmuszać, kontrolować, kierować nimi, grozić i karać, żeby osiągali wystarczające wyniki
- przeciętna jednostka ludzka jest leniwa, woli, aby nią kierowano, ma stosunkowo niewielkie ambicje, unika odpowiedzialności, ważne jest dla niej poczucie bezpieczeństwa
TEORIA Y
- wysiłek fizyczny w pracy jest równie naturalny, jak zabawa czy wypoczynek
- zaangażowanie w cele jest funkcją nagród
- praca może być źródłem satysfakcji i może być wykonywana dobrowolnie
- ludzie pracują, jeśli są przekonani do tego, co robią
- motywacja do pracy może powstać, jeśli wykonująca ją jednostka posiada z tego satysfakcję, osiągnięcia lub wysoką samoocenę
- człowiek szuka nie tylko akceptacji, ale również odpowiedzialności
- możliwości organizacyjne ludzi są wykorzystywane zwykle tylko częściowo
Plusy podejścia stosunków międzyludzkich
- znaczenie procesów grupowych dla efektywności wykonywania pracy
- odkrycie umiejętności społecznych kierowników
- człowiek istotą społeczną a nie ekonomiczną
Minusy podejścia stosunków międzyludzkich
- niedocenianie ciemnej strony stosunków międzyludzkich (kolesiostwa, korupcji itp.)
- marginalizowanie znaczenia rzeczowych, finansowych zasobów
Podejście systemowe
T. Parsons, R. Merton, A. Etzioni, Ch. Barnard, Bertolanti (?; biolog; różne nauki posługują się własnymi językami, co powoduje niepotrzebną stratę czasu; proponował integrację nauki, to, żeby mówić podobnym językiem); H. Simon i J. G. March zwracali uwagę na problem racjonalności, zwracali uwagę, że działaniu człowieka są kierowane przez emocje i trudno je przewidywać
- zwraca się uwagę na fakt, że organizacje są złożone, względnie stabilne w stosunku do otoczenia, ale nie mają charakteru ponadczasowego; organizacje są zwykle mogą dochodzić do tych samych celów różnymi drogami
* Silne strony systemowego podejścia
- dokonywanie całościowych analiz
- otwarcie się na otoczenie
- interdyscyplinarność
* Słabe strony szkoły systemowej
- brak ujęcia kontekstowego, ujmowania specyfiki sytuacji, podejście zbyt abstrakcyjne i za mało związane z praktyką, hermetyczność języka
- ludzie traktowani jako nieprzewidywalni
Podejście sytuacyjne F. Fidler, P. R. Lawrence, W Lorsch (wraz z Lawrence stworzyli koncepcję organizacji złożonej; produkcja jest bardziej zestandaryzowana)
Teorie gry organizacyjnej M. Crozier (definicja tego, czym jest biurokracja; biurokracja to jest to, co funkcjonuje źle i powoduje brak możliwości uczenia się na błędach ), E. Friendberg, A., Koźmiński (książka Pewność i gra), M. Zawiślak; uczestniczy organizacji to aktorzy, którzy grają np. o lepsze finanse, większa samodzielność, większa ilość czasu dla siebie; różni ludzie w różnych częściach organizacji grają o różne stawki
Badania operacyjne i teorie decyzji; matematycy starali się stworzyć wizje cybermaszyny (sposobów wejść i wyjść - dróg dla dystrybucji towarów)
Podejście prakseologiczne - Kotarbiński, Pszczołowski , Zieleniewski
Zarządzanie jakością /TQM/ - jakość produktów, jakość relacji, jakość usług, jakość pracy przekładająca się na klientów