Przedmiot: Elementy antropologii społecznej

Prowadzący: prof. dr hab. Andrzej Flis,

dr Agata Świerzowska, dr Kinga Sekerdej, mgr Agnieszka Kowalska

Forma: wykład 30 godz., ćwiczenia 30 godz.

Warunki zaliczenia: egzamin

Warunki wstępne: nie ma

Termin: I semestr

Punktacja: 6 ECTS

Opis przedmiotu:

Kurs ma charakter propedeutyczny, jego celem jest prezentacja zadziwiającej różnorodności

kultur i form wewnętrznej organizacji społeczeństw ludzkich, ze szczególnym uwzględnieniem

wspólnot pierwotnych. Kurs charakteryzuje podstawowe typy społeczeństw ludzkich

(zbiorowości zbieracko-łowieckich, rybackich, pasterskich, ogrodniczych, rolniczych

itp.), a także podstawowych modeli małżeństwa i rodziny (monogamia - poligamia, poliginia

- poliandria). Kurs omawia ponadto takie zagadnienia jak: systemy pokrewieństwa (patrylinia

- matrylinia), geneza i funkcje zakazu kazirodztwa, problem ojcostwa biologicznego

i społecznego (genitor - pater), wreszcie: znaczenie mitologii, magii i religii w życiu wspólnot

pierwotnych.

Zagadnienia:

1. Przedmiot, geneza i metody badawcze antropologii społecznej

2. Podstawowe typy społeczeństw ludzkich: zbiorowości zbieracko-łowieckie,

pasterskie, rolnicze i przemysłowe

3. Małżeństwo i rodzina - uniwersalne instytucje społeczne

4. Podstawowe modele małżeństwa: monogamia i poligamia

5. Monogamia europejska i monogamia pierwotna

6. Poliginia (wielożeństwo) we współczesnym świecie

7. Poliandria (wielomęstwo) we współczesnym świecie

8. Podstawowe systemy pokrewieństwa: patrylinia i matrylinia

9. Ojcostwo biologiczne (genitor) i ojcostwo społeczne (pater)

10. Nieświadomość fizjologicznego ojcostwa w społeczeństwach

matrylinearnych

11. Geneza i funkcje zakazu kazirodztwa: fakty i teorie

12. Mit, prawo i zwyczaj w społeczeństwach pierwotnych

13. Religie społeczeństw pierwotnych

14. Znaczenie magii w społeczeństwach pierwotnych

15. Podstawowe rodzaje magii: magia produkcyjna, niszczycielska i ochronna

Wybrana literatura:

1. Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 1966

2. Benedict R., Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, Warszawa 1999

3. Firth R., Społeczności ludzkie, Warszawa 1965

4. Malinowski B., Życie seksualne dzikich,

[w:] Malinowski B., Dzieła, tom 2, Warszawa 1980

5. Malinowski B., Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich,

[w:] Malinowski B., Dzieła, tom 2, Warszawa 1980

6. Malinowski B., Ogrody koralowe i ich magia, tom 1,

[w:] Malinowski B., Dzieła, tom 4, Warszawa 1990

7. Malinowski B., Magia, nauka i religia,

[w:] Malinowski B., Dzieła, tom 7, Warszawa 1990

---