Metody oceny efektywności projektów inwestycyjnych.
Inwestycje to najważniejszy sposób rozwoju przedsiębiorstwa. To one decydują o efektywności, a nie raz i o przetrwaniu firmy. Wynika z tego, że umiejętność wyboru najlepszego wariantu rozwoju ma kluczowe znaczenie dla przyszłości przedsiębiorstwa. W związku z tym potrzebne są sposoby oceniania poszczególnych projektów, w taki sposób, aby móc wybrać najkorzystniejszą opcję.
W naszym projekcie przedstawiamy metodę rachunku porównawczego kosztów, która należy do grupy metod statycznych.
Metody ekonomicznej oceny przedsięwzięć inwestycyjnych możemy podzielić na dwie grupy:
metody proste (statyczne)
metody dynamiczne
Metody statyczne
Stosowane są we wstępnych etapach (fazach) procesu inwestycyjnego i są wykorzystywane do oceny małych projektów inwestycyjnych, o stosunkowo krótkim okresie realizacji i eksploatacji. Metody statyczne to najprostsze metody oceny inwestycji. Ich prostota powoduje, że na ich podstawie nie możemy wydawać ostatecznych sądów o danym projekcie. Są one użyteczne, ponieważ pozwalają odrzucić warianty najmniej opłacalne.
Metody te nie uwzględniają upływu czynnika czasu na wartości pieniężne uwzględniane w rachunku.
W grupie metod statycznych wyróżniamy metody:
metodę rachunku porównawczego kosztów
metodę rachunku porównawczego zysków
metodę rachunku rentowności - stopa zwrotu
metodę rachunku okresu zwrotu - okres zwrotu
Metoda rachunku porównawczego kosztów
Metoda rachunku porównawczego kosztów (rocznych całkowitych) - jest wykorzystywana często w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych zwłaszcza o charakterze odtworzeniowo-modernizacyjnym. Jest narzędziem wyboru najlepszego wariantu spośród rozpatrywanych wariantów realnych cechujących się identycznością korzyści (przychodów) a różniących się pod względem ponoszonych kosztów. Kryterium rozstrzygającym jest minimalizacja całkowitych rocznych kosztów (ponoszonych w ciągu roku) odniesionych do konkretnej inwestycji. Przedmiotem realizacji będzie ten wariant, którego koszty całkowite będą mniejsze.
Aby zastosować w praktyce tę metodę należy wyróżnić:
roczne koszty inwestycyjne(Kk)
roczne koszty operacyjne (Ko)
Koszty operacyjne (eksploatacyjne, zakładowe) roczne obiektu inwestycyjnego obejmują: koszty osobowe, koszty materiałowe, koszty powierzchni produkcyjnej, energii, dozoru i inne.
Do obliczenia kosztów inwestycyjnych stosujemy amortyzację liniową (A) i zysk kalkulacyjny (Z).
A = (M-R)/n
Z = (M+R)/2 * i
gdzie:
M - nakłady inwestycyjne
i - stopa zysku kalkulacyjnego
R - wartość końcowa po wyłączeniu obiektu z eksploatacji
n - przyjęty okres eksploatacji
Tak więc roczne koszty inwestycyjne stanowią sumę amortyzacji i zysku kalkulacyjnego.
Rozróżnia się Kk :
z uwzględnieniem wartości końcowej: Kk = A+Z = (M-R)/n + (M+R)/2*i
bez uwzględnienia wartości końcowej: Kk = A+Z = M/n + M/2*i
Całkowity roczny poziom kosztów obliczamy z następujących wzorów:
z uwzględnieniem wartości końcowej: K = Kk + Ko = (M-R)/n + (M+R)/2*i +Ko
bez uwzględnienia wartości końcowej: K = M/n + M/2*i
Rachunek porównawczy kosztów może dać odpowiedź na pytanie czy ekonomicznie celowe jest zastąpienie eksploatowanego środka trwałego (przed upływem czasu jego technicznego zużycia) nowym, który cechuje się lepszymi parametrami.
Należy wówczas ustalić:
- koszty inwestycyjne i zmienne (roczne) starego i nowego środka trwałego
- przeciętne roczne zmniejszenie wartości końcowej starego obiektu, czyli reszty (oznaczonej R)
- zysk kalkulacyjny liczony względem przeciętnej rocznej wartości końcowej starego obiektu
a następnie porównać KK i KO starego i nowego obiektu.
Podsumowując, rachunek porównawczy kosztów stanowi narządzie wyboru najlepszego wariantu inwestycyjnego spośród rozpatrywanych wariantów realnych, cechujących się identycznością korzyści (przychodów, zysków, cen, wielkości popytu), lecz zróżnicowanych pod względem wielkości ponoszonych kosztów.
Rachunek porównawczy kosztów, jako narzędzie oceny wariantów inwestycji wiąże jednocześnie przychody z kosztami ich uzyskania. Ograniczenie się w praktyce do metody rachunku porównawczego kosztów może prowadzić w pewnych warunkach do błędnych decyzji.
Wadami rocznego rachunku kosztów jako metody są:
statyczność
brak oceny rentowności zaangażowanego kapitału
krótki okres czasowy
trudności związane z podziałem kosztów na stałe i zmienne
nie uwzględnianie przychodów (jest to główna wada)