Ad.8 Jońscy filozofowie przyrody(arche):

ARCHE - PRAPOCZATEK, PRAZASADA WSZYSTKIEGO; ELEMENT TWORZĄCY DAJĄCY POCZATEK WSZTSTKIM RZECZOM I ZJAWISKOM W ICH ROZWOJU CZASOWYM.

1. Tales z Miletu:

BIOGRAFIA:

- lata życia: od ok. 624r. p.n.e. do ok. 547r. p.n.e.

- był politykiem, matematykiem, inzynierem, astronomem, kupcem a takze podróżnikiem

- za pierwszego filozofa uznał go Arystoteles

PODLĄDY:

- za poczatek uwazał wodę, wyobrażal sobie, że ziemia jak kloda unosi sie na niewyobrazalnie rozległym obszarze wodnym;

- wszystko co istnieje składa sie z wody i z wody pochodzi: “Wszystko jest wodą”

- doszedl do takiego przekonania iz uwazał, że życie jest możliwe tylko tam, gdzie jest woda;

- uwazał także, ze swiat i kazdy jego element posiada dusze i że jest w ciaglym ruchu i podlega nieustannym zmianom;

- tworca terminu 'hylozoizm', oznaczajacy pogląd głoszacy, że wszelka materia jest obdarzona żtciem.

2. Anaksymander z Miletu:

BIOGRAFIA:

- zyl od ok. 610 do ok. 547 r. p.n.e.

- zainteresowania: filozofia, matematyka i astronomia;

- twórca dzieła: “O naturze”;

POGLĄDY:

- za poczatek wszechrzeczy uwazał apeiron (gr. 'bezkres'), czyli coś, co istnieje wiecznie, nie ma granic, jest ilościowo i jakościowo ograniczone, jest to cos, z czego powstało wszystko, co istnieje;

- apiron traktował jako cos boskiego bo byl wieczny i niezniszczalny;

- właściwoscia bezkresu jest wieczny ruch, wir, który tworzy przeciwieństwa jakościowe: cieplo i zimno, suchość i wilgoć; materialne: różne stany skupienia materii; cztery żywioły: ziemia, woda, powietrze i ogien;

- postawił tezę o istnieniu niezliczonych światów, równoleglych w czasie.

3. Anaksymenes z Miletu:

BIOGRAFIA:

- lata życia: od ok. 585 do ok. 525 r. p.n.e.

- uczen Anaksymandra;

- dzielo: 'O naturze'

POGLADY:

- za arche uważał powietrze, które jest nieograniczoną przestrzenią;

- zauwazyl, ze przechodzi w inne stany skupienia, wyłaniają się kolejno: wiatr, chmura, ziemia, kamien, ogień;

- powietrze jest tchnieniem, które przenika świat i czlowieka, podtrzymując w ten sposób funkcje życiowe;

4. Heraklit z Efezu:

BIOGRAFIA:

- lata zycia: od ok. 540 do ok. 480 r. p.n.e.

- dzieło: 'O naturze'

- nazywany przez starozytnych “ciemnym” i “czlowiekiem mówiacym zagadkami”, bo mówił zawiłym, niejasnym i metaforycznym językiem;

POGLADY:

- za arche uwazał ogień-wieczne zródło naturalnych zjawisk, przemian w przyrodzie;

- przemiany ognia dokonywały sie w dwóch kierunkach: w dół i do góry. Zachodziła tu cyrkulacja żywiołów świata;

- w świecie nie ma nic trwałego, wszystko podlega zmianie, jest to tzw. wariabalizm (łac.variabilis - 'zmienny')

- nie ma bytu jest tylko zmiana; świat jest dynamiczny.

Ad.9 PLURALIZM jest to stanowisko, które przyjmuje jeszcze więcej zasad niż dwie, trzy, cztery, a nawet nieskończenie wiele. Pluraliści:

1. Empedokles z Akragas:

BIOGRAFIA:

- lata życia: od ok.495 do 435 r. p.n.e.

- dzieła: 'O naturze' i 'Oczyszczenia'

POGLĄDY:

- byt jest wieczny i niezmienny, ale nie jest jednorodny;

- zakładał istnienie czterech żywiołów śwata( korzenie wszechświata): woda, powietrze(eter), ogień i ziemia. Wskutek ich wymieszania powstają bardziej złozone rodzaje materii, podlegające procesim rozpadu;

- za proces mieszania się żywiołów odpowiedzialne są dwie naturalne w przyrodzie siły: µiłość (philia) i ńienawiść (neikos), sprawiające, że elementy przyciągają się i odpychają od siebie;

- wierzył w metempsychozę: poznanie ludzkie sprowadzało się do jednej zasady: podobne przyciąga podobne i poznaje podobne; poznanie ma charakter zmysłowy i polega na bezpośrednim zetknięciu narządu zmysłu z rzeczą.

2. Anaksagoras z Kladzomen:

BIOGRAFIA:

- lata życia: od ok. 500 do ok. 428 r. p.n.e.

- dzieło: 'O naturze'

POGLĄDY:

- byt jest niezmienny, i to, co jest, nie może przestać być, materia składa się z niskończonej ilości niezmiennych składników;

- jako pierwszy dokonał rozróżnienia między materią a duchem pojmowanym jako rozum;

- pierwotna materia została wprawiona w ruch przez rozum (nous), w wyniku jego działania wyłonił się kosmos;

- światem rządzi rozum, nous jest siłą działającą poza i ponad przyrodą. Zerwał z koncepcją hylozoizmu;

- uważał, że postrzegamy to, co przeciwne. poznanie zmysłowe nie odzwierciedla wszystkego bo istnieje świat zjawisk niewidzialnych, które odsłaniają się dopiero poznaniu rozumowemu.

Ad.37 Mechanistyczna teoria przyrody - Kartezjusz:

• organizmy biologiczne człowieka są mechanizmami, które żyją dzięki obiegowi krwi. Główną rolę odgrywa tu serce, które jest rodzajem pompy wprawiającej w ruch krwinki dzięki różnicy temperatur w ciele. W krwinkach powstają :tchnienia życiowe” przedostające się przez nerwy do mięśni i powodują ruch różnych części ciała.

• człowiek jest nie tylko “substancją rozciągłą” ale także “substancją myślącą”(dualizm);

• za siedlisko duszy uważał centralną część mózgu, szyszynkę, skąd dusza wywiera wpływ na różne organy i gdzie odbiera bodzce zewnętrzne.

---