Wych. rzymskie
Powoływano szkoły wyższe. Romanizowano ziemie podbite.
Stosunek chrześcijan do szkolnictwa
Było niechętne. Bo chrześcijanin mógł stracić wiarę.
Chrześcijnie - biedni, uważani przez rzymian za podkulturę. Z czasem zaczęło się to zmieniać, zaczęli się rozwijać. „Mowa do młodzieży - nauka jak rozumieć nauki pogan” Bazylii. Chcrześcijanie zaczęli uczęszczać do pogańskich szkół. Św. Augustyn wypowiadał się za nauką dla chrześcijan -> bo lepiej zrozumieją naukę Pisma św. W wyniku wędrówki ludu i upadku cesarstwa rzymskiego, ludzie zaczęli bać się zwierząt. Kultura europejska zaczęła się cofać.
Karol wielki: budowanie szkół przyklasztornych (głównie Benedyktyni), rozwój kultury, cesarz sam zaczął się uczyć. Szkoły przykatedralne zaczęły się stawać centrami edukacyjnymi (rzym, na loteranie, magdeburg). Nakazano budowanie szkół przyparafialnych (głównie w Italiii). Przy parafiach zaczęto budować szpitale i przytułki (dla dzieci porzuconych -> głównie w Rzymie - były to szpitale Św. Ducha, ale również w Polsce). Dzisiaj nadal one istnieją.
Nauczanie: XII w.
Metoda pamięciowa - uczeń jest nauczony kiedy potrafi wyrecytować kilka stron
Scholastyka - średniowieczne przekazywanie wiedzy
Św. Tomasz z Akwinu,
Pod koniec XII w. Powstały uniwersytety. Powstały ze szkół przykatedralnych, które zaczęły gromadzić wielu studentów z wielu różnych państw. Studenci nie mieli gdzie spać - spali na słomie na ulicy. Z czasem zaczęli się organizować wg nacji, żeby przeciwstawić się naciskom. Ok. 200r. zaczęły studium generale- uczelnie wyższe. Pierwsze: Włochy (Bolonia) i Francja (Paryż). Padwa, Praga, Kraków, Wiedeń, Hiszpania. Sposób pracy-> nie badano, bo to już zostało zbadane, wiedza jest już gotowa, więc trzeba ją tylko przekazać; dysputa - dyskusja na określony temat, ktoś stawiał tezę i próbował ją udowodnić, a ktoś inny ją obalić.
Ideał wychowania
Wychowanie rycerskie. Kobieta cieszyła się szacunkiem jako matka i gospodyni, ale uważano, e nie jest jej potrzebna nauka umysłowa, ale praktyczna. Jeśli chciała się uczyć, musiała wstąpić do zakonu. Trzy rzeczy, których trzeba było ich nauczyć :
Powstrzymywać od bezcelowego włóczenia się i spacerów
Żeby nie były gadatliwe - żeby były małomówne, żeby były skromne
Żeby nie były leniwe, ale pracowite
Sposób wychowania kobiet budził kontrowersję do wieku XIX.
Wychowanie humanistyczne - renesans
Ideały i cele nadprzyrodzone stały się mniej dynamiczne, zmieniła się optyka widzenia. Krytykowano uniwersytety za metody kształcenia. Wycofano matematykę z uniwersytetu. Centrum humanizmu to Włochy, ale szybko rozlał się na całą Europę. Znamienity i wpływowy pisarz tego okresu - Erazm z Noterdamu - optymistyczna wizja wychowanka, był wyrozumiały dla dzieci i tego samego domagał się od innych, uważał je za delikatne roślinki, które trzeba otaczać opiek. Uważał, że nie należy karać cieleśnie dzieci, był temu stanowczo przeciwny. Był za nauką dla dziewcząt. „O wytworności obyczajów” - dot. rad co do konkretnych zachowań.
Jan Vives - oparł pedagogikę o psychologię. Uważał, ze każda gmina powinna mieć swoją szkołę odpowiednimi nauczycielami.
Jan Szturm - gimnazjum tworzone w Strasburgu, największy nacisk na naukę łaciny, entuzjasta retoryki, cykl nauki zaplanował na 10 lat (pierwsza klasa była 10), po 6 latach powinien znać bardzo dużo słów.
Kolegia jezuickie powstawały w Europie. Typ szkoły - gramatyczno - retoryczny. Ujednolicili system edukacji i nauczania: „Racjo Studio”. Był tam człowiek od kar cielesnych - był to korektor.
Humanizm rozwijał się na ziemiach polskich - 2 poł. XV wieku. Polska staje się mocarstwem po zwycięstwach Kazimierza jagiellończyka. Centrum humanizmu staje się Kraków. Po reformacji popularne staja się
W XVI w. Szymon Marcius - „O szkołach
Andrzej Frycz Modrzewski „o poprawie Rzeczpospolitej” - w tym jedna księga „O szkole”. Podkreśla potrzebę kształcenia, edukacji. Mówi, że naturalne umiejętności to za mało. Za upadek szkolnictwa wini duchowieństwo. Apelował do nauczycieli aby się nie zrażali ale pracowali dla dobra społecznego.
Erazm „Książki o wychowaniu dzieci”- dzieci powinny zacząć się uczyć od 4 roku życia, czyli jak najwcześniej.
W tym czasie powstają w Polsce szkoły różnowiercze. GM w Lesznie.
Jan „Dydaktyka wielka”, twórca szkół
Rozwój szkolnictwa jezuickiego - powstaje Akademia Wileńska (1. rektorem Piotr Skarga). Zmononitozowali szkoły w Polsce, były one bezpłatne. W całej Polsce powstawały kolegia jezuickie. XVI w. Nakładano synody, aby tworzono szkoły przyparafialne. Nauczyciele byli biedni. W szkołach przyparafialnych uczęszczali wszyscy uczniowie, bez względu na wiek, nie było grup wiekowych. Kładziono nacisk na łacinę. Uczono śpiewu, kalendarza. Ok. 1600 szkoła przyparafialna w Polsce była dość powszechnym zjawiskiem.
Jan Komejski - akademia zamojska (koniec XVI w.). całe życie pośwęcił zagadnieniom wychowawczym. „Dydaktyka Wielka” - większość jego pogldów dydaktycznych. We wstępi e zwraca uwagę rządzącym, że to od nich zależy wychowane i do nich należy. Zasada poglądowości - lepiej coś pokazać uczniowi niż mu o tym opowiadać. Przez operacje nad przedmiotem uczymy się lepiej i szybciej. Nauka werbalna jest ograniczona i niepełna. „Świat w obrazach”- składała się z obrazków.
W tym czasie nie było szkół dla dziewcząt. Wychowaniem dla nich był albo dom, albo dwór, albo klasztor.