Sprawozdanie
Mikołaj Mikicki grupa 13
Aphanizomenon i Tolypothrix sp.
Pozycja systematyczna Aphanizomenon i Tolypothrix sp.
Kr. Bacteria
Podkr. Negibacteria
Gr. Cyanobacetria
Kl.Cyanophyceae
Rz. Nostocoles
Rodz. Nostocaceae
Aphanizomenon
Rodz. Scytonemataceae
Tolypothrix sp.
Charakterystyka Cyanobacteria
Sinice żyją w wodzie lub silnie wilgotnym środowisku (gleba, cieniste, wilgotne skały, mury itp.). Są w ogromnej większości organizmami samożywnymi, zawierającymi w komórkach chlorofil identyczny z chlorofilem eukariotycznych organizmów roślinnych. Tylko nieliczne nie mają barwnika (te przeszły na cudzożywny tryb życia). Występują w postaci jednokomórkowej jak i wielokomórkowej. Wymagania ich są niewielkie, mogą występować w bardzo ubogim środowisku. Protoplast sinicy zawiera gęstą cytoplazmę pozbawioną wodniczek. Oglądana pod mikroskopem świetlnym cytoplazma sinic wykazuje zróżnicowanie na dwa rejony: zewnętrzny (chromatoplazma) oraz środkowy (centroplazma). W chromatoplazmie znajdują się tylakolidy zawierające chlorofil. Są one długie i ułożone wprost w cytoplazmie równoległe do ściany komórkowej zewnętrznych partiach protoplastu. Obok chlorofilu w chromatoplazmie znajdują się karotenoidy oraz dodatkowy barwnik niebieski (fikocyjan), nadający komórką sinic charakterystyczne sinoniebieskie zabarwienie. Sinice zawdzięczają swą nazwę dzięki częstemu występowaniu u nich tego niebieskiego zabarwienia. Środkowa część komórki sinic zawiera przede wszystkim materiał genetycznie czynny, DNA, w postaci dość ciasnego upakowanego kłębka. Kłębek ten jest odpowiednikiem niewystępującego tu jądra i nazywamy go podobnie jak u bakterii nukleoidem. Produktem fotosyntezy jest wielocukier podobny do glikogenu, zwany skrobią sinicową. W komórkach niektórych sinic obserwowano specyficzne utwory, tak zwane wakuole gazowe, zwane także pseudowakuolami. Wśród sinic znajdują się organizmy jednokomórkowe o prostych kształtach kulistych lub elipsoidalnych. Osobliwą własnością sinic jest zdolność poruszania się. Zdolność ta mają zarówno formy jednokomórkowe, jak i całe wielokomórkowe nici oraz ich fragmenty. Ruch ten nazywa się ruchem ślizgowym. Polega on na przesuwaniu się organizmu dość szybkim ruchem jednostajnym wzdłuż długiej osi ciała. Sinice rozmnażają się wyłącznie wegetatywnie. Szereg sinic wytwarza ponadto specjalne utwory, służące do rozmnażania wegetatywnego.
Opis budowy komórki
Aphnazimomenon ma budowę nitkowatą. Jedna z komórek przekszatłoca jest w heterocystę. Są to komórki silnie załamujące światło w mikroskopie, większe od pozostałych komórek, o grubych ścianach komórkowych i mniej wysycone barwnikami. W heterocystach zachodzi wiązanie wolnego azotu z powietrza. Zawierają one fotosystem I, enzym nitrogenazę (do wiązania azotu; dzięki temu enzymowi powstają nitrozwiązki i związki amoniowe) oraz cyjanoficynę. W heterocystach odbywa się cykliczna fosforylacja i regeneracja ATP. Dawniej heterocysty uważano za komórki puste i uczestniczące w rozmnażaniu (hormogonii).
Tolypothrix ma również budowę nitkowatą. Podobnie jak Aphanizomenon również posiada heterocystę.
Opis cyklu życiowego i warunków środowiska
Tolypothrix i Aphanizomenon rozmnażają się wyłącznie wegetatywnie, żadne formy rozrodu płciowego nie zostały dotychczas u nich poznane. Rozmnażanie odbywa się poprzez rozerwanie wielokomórkowej nici. Takie rozrywanie ułatwia częstokroć przez obumieranie komórek w środku nici. Komórki tracą turgor, ich ściany wpadają do środka i wreszcie nić przerywa się. Te obumierające komórki, bardzo charakterystyczne dla wielu nitkowatych sinic, zwane są nekrydiami lub komórkami wklęsłymi. Tolypothrix występuje w glebie tworząc wraz z innymi mikroorganizmami świat istot glebowych - edafon. Aphanizomenon żyje natomiast w wodach słonych - morzach. Występuje również w wodach Bałtyku.
Znaczenie w środowisku
Aphanizomenon i Tolypothrix są sinicami, które mają znaczenie w służbach sanitarnych. Na podstawie występowania poszczególnych gatunków można bowiem stwierdzić stopień zanieczyszczenia wody, a tym samym przydatność do jej użytku. Są również pionierami świata organicznego, organizmami, które osiedlają się w najbardziej niegościnnych miejscach. Odgrywają dość dużą rolę w przyrodzie, będąc ważnym komponentem wielu biocenoz. Aphanizomenon wchodzi w skład planktonu, którego obfitość warunkuje między innymi dobry rozwój gospodarstw rybnych. Z drugiej strony często stanowi niepożądany składnik zbiorowisk: zużywają w dużych ilościach tlen. Tolypothrix ma znaczenie dla rolnictwa. Żyje on w glebie i tworzy wraz z innymi organizmami edafon. Jako organizm pionierski przygotowuje grunt dla organizmów bardziej wymagających, w pierwszym rzędzie roślin, a następnie także i zwierząt.
Literatura
Alicja Szweykowska i Jerzy Szweykowski, Botanika, Warszawa 1974
Zbigniew Podbielowski, Rośliny Zarodnikowe, Warszawa 1961
Dr Henryk St. Różański, http://www.luskiewnik.strefa.pl/luskiewnik/cyanophyta.htm