Egzamin Metody pracy hodowlanej:

1. Od czego zależy indeks selekcyjny:

Indeks selekcyjny - służy do oceny wartości hodowlanej na podstawie 1 cechy, ale kilku różnych źródeł informacji (np. cecha - wydajność, źródła informacji - własna wydajność, wydajność potomstwa, wydajność braci).

I = b₁X₁ +b₂X₂

Zależy od:

• b₁ i b₂ - współczynników regresji źródeł informacji (wagi poszczególnych źródeł informacji, czyli w jakim stopniu każde ze źródeł przyczynia się do oceny wartości hodowlanej).

• X₁ i X₂ - wartości fenotypowych 1 cechy pochodzących z różnych źródeł informacji.

(Wartość hodowlaną na podstawie wielu źródeł informacji obliczamy ze wzoru G = b₁(P₁ - P) + b₂(P₂ - P) + P, gdzie b₁,b₂ - współczynniki regresji; P₁, P₂ = X₁, X₂

P - średnia wartość fenotypowa cechy).

2. Dokładność oceny wartości hodowlanej osobnika wynika z:

• odziedziczalności danej cechy h²

• z jakiego źródła informacji korzystamy (na podstawie własnej wartości R=h, na podstawie rodzica lub brata R=0,5h, na podstawie półbrata R=0,25h, na podstawie grupy krewnych).

3. Czym różnią się metody oceny wartości hodowlanych:

• ilością źródeł informacji, jakie bierzemy pod uwagę (1, 2 lub kilka)

• gdy na podstawie 1 źródła informacji, czy jest to ocena na podstawie własnej wydajności, wydajności 1 krewnego czy grupy krewnych.

4. Skuteczność selekcji to:

Selekcja - wybór odpowiednich osobników na rodziców następnego pokolenia (z wykorzystaniem inbredu i krzyżowania).

Skuteczność selekcji - mierzalne efekty w populacji w odniesieniu do cech ilościowych tj. średniej populacji, zmiana odchylenia standardowego.

Reakcja na selekcję Rs - potomstwo wyselekcjonowanych rodziców musi być lepsze od średniej pokolenia rodzicielskiego (Rs jest to różnica obserwowana w fenotypie, zależy od odziedziczalności cechy i intensywności selekcji).

Miarą wielkości reakcji na selekcję jest uzyskany postęp hodowlany G.

Postęp hodowlany - jest to różnica między średnią wartością hodowlaną pokolenia potomnego G₁ do średniej wartości hodowlanej pokolenia rodzicielskiego Go (są to zmiany genotypowe w populacji w ciągu 1 pokolenia).

5. Wpływ na dokładność szacowania wartości hodowlanej osobnika na podstawie średniej fenotypowej grupy jego krewnych mają:

Na dokładność szacowania na podstawie średniej fenotypowej grupy ma wpływ korelacja między genotypem a fenotypem( jeśli korelacja jest wysoka, duży wpływ genotypu na fenotyp).

Dokładność wartości hodowlanej na podstawie grupy krewnych zależy od:

• stopnia pokrewieństwa między osobnikiem a krewnymi

• pokrewieństwa wewnątrz grupy krewnych

• ilości krewnych

• współczynnika odziedziczalności

6. Krzyżowanie - podać 2 skutki:

• wniesienie do stada w populacji nowych genów, warunkujących daną cechę

• zajście zjawiska heterozji (powstały mieszaniec przewyższa rodziców pod względem wartości danych cech)

7. Skutkiem zwiększonej liczby cech w jednostce selekcji jest:

Zaleta: zwierzę wykazuje lepsze wartości po względem kilku cech.

Wada: różnica selekcyjna dla tych cech jest niższa niż dla selekcji w kierunku 1 cechy.

8. Metody doskonalenia zwierząt to:

Metody selekcyjne.

9. Do czego stosowane są efekty heterozji:

Stosowane w celu otrzymania osobnika przewyższającego rodziców pod względem wartości ważnych użytkowo cech.

10. Depresja inbredowa występuje gdy:

• osobniki powstały w wyniku kojarzeń krewniaczych

• u zwierząt hodowlanych charakteryzuje się obniżoną płodnością, mniejszą wydajnością, gorszymi przyrostami dobowymi, zmniejszoną zdolnością do adaptacji w nowych warunkach bytowania, mniejszą odpornością na schorzenia.

• Ujawnia się głównie dla cech o niskiej wartości współczynnika odziedziczalności.

11. Wariancja fenotypowa, genetyczna wyraża:

Wariancja - jest miarą rozproszenia cechy, mówi ile wynosi odchylenie +  danej cechy od wartości średniej.

Wariancja fenotypowa - np. ile wynosi odchylenie wydajności mlecznej od średniej wydajności mlecznej w stadzie krów mlecznych.

12. Metody selekcji w kierunku kilku cech:

1. Selekcja następcza - doskonalenie najpierw 1 cechy, a potem pozostałych.

2. Selekcja niezależna = niezależnych poziomów brakowania - równoczesna selekcja w kierunku kilku cech. Dla każdej cechy osobno ustalany pewien minimalny poziom, który zwierzę musi osiągnąć.

3. Selekcja indeksowa = indeksu selekcyjnego = wskaźnikowa:

Ustalenie punktacji, która stanowi łączną ocenę wszystkich branych pod uwagę cech.

Ocena taka to tzw. wskaźnik lub indeks selekcyjny.

Do stada selekcyjnego wybierane są zwierzęta, które osiągnęły najwyższą ocenę punktową za całokształt ocenianych właściwości.

13. Różnice fenotypowe między zwierzętami pod względem danej cechy ilościowej są podawane:

Różnice fenotypowe są podawane w formie odchylenia standardowego G od średniej dla danej grupy zwierząt.

(Cecha ilościowa np. wydajność mleka, nieśność).

14. Współczynnik inbredu mierzy:

Współczynnik inbredu mierzy, jaki procent wszystkich genetycznych loci osobnika jest homozygotyczny w odniesieniu do przeciętnej homozygotyczności populacji.

Np. dla współczynnika inbredu Fx = 0,25 - osobnik jest w 25% homozygotyczny ponad przeciętną homozygotyczność w stadzie.

Gdy spokrewnieni ze sobą rodzice nie są sami produktami inbredu, współczynnik inbredu dla ich potomka jest równy połowie pokrewieństwa między rodzicami.

Np. Rxy = 0,5 - pokrewieństwo między rodzicami będącymi pełnym rodzeństwem, to Fx = 0,25 - współczynnik inbredu potomka.

15. Poziom inbredu w zamkniętej populacji zależy od:

• stopnia pokrewieństwa osobników w danej populacji (wzrost homozygotyczności u osobnika pochodzącego od rodziców ze sobą spokrewnionych).

• czasu istnienia tej zamkniętej populacji i ilości kojarzeń (im dłużej populacja zamknięta, tym większy procent homozygotyczności).

(w populacji zamkniętej przypadkowe wystąpienie układów homozygotycznych może się nie rozproszyć i 2 allel może przez przypadek zostać usunięty - zjawisko negatywne).

16. Dwie interpretacje h²:

G²G

h² =  → odziedziczalność to stosunek wariancji genetycznej G²G do wariancji

G²P ogólnej G²P.

G

h² =  → odziedziczalność to stosunek postępu hodowlanego G do różnicy

Rs selekcyjnej (intensywności selekcji).

17. Metoda niezależnych poziomów brakowania:

• Jest to jedna z metod selekcji w kierunku kilku cech.

• Ustalenie dla każdej cechy niezależnie od siebie poziomów brakowania.

• Wyznaczenie minimalnego poziomu cechy, który rozgraniczy osobniki na wybrakowane i zaliczone do grupy wyselekcjonowanej.

• Zwierzę, które nie osiągnie minimalnego poziomu choć 1 cechy nie zostanie wybrane do hodowli nawet jeśli ma doskonałe wyniki innych cech.

Np. dla świni mierzymy średni przyrost dzienny - poziom brakowania 600g, grubość słoniny - poziom brakowania 17mm. Do grupy selekcyjnej trafią osobniki mające przyrost dzienny większy od 600g i grubość słoniny mniejszą od 17mm.

18. Fenotypowym skutkiem krzyżowania może być:

Większa masa ciała , zwiększona wydajność mleczna, szybsze przyrosty masy ciała w stosunku do tych cech występujących u niespokrewnionych ze sobą rodziców w wyniku wystąpienia efektu heterozji.

19. Tempo narastania inbredu w wyniku regularnych kojarzeń w pokrewieństwie zależy od:

• ilości kojarzeń w populacji

• wzrostu stopnia homozygotyczności kojarzonych zwierząt

20. Wynikiem genetycznym krzyżowania jest:

• nowa pula genów odpowiadających za dane cechy

• wzmocnienie działania genów poprzez ich współdziałanie (heterozja)

21. Standardowe fenotypowe odchylenie wyraża:

Odchylenie danej cechy np. wydajności mlecznej krów od średniej wartości tej cechy dla populacji.

22. Wartość cechy genetycznie skorelowanej z cechą x wykorzystuje się w hodowli w:

1. gdy chcemy poznać wartość osobnika pod względem cechy, która nie ujawnia się w jego fenotypie - np. cechy wydajności mlecznej buhaja - ocena na podstawie cechy silnie skorelowanej + z badaną cechą, ujawniającej się w fenotypie buhaja.

2. Doskonaleniu genetycznym stada - przy selekcji zwierząt na kilka cech jednocześnie mamy podstawy do przewidywania zmian, jakie nastąpią w strukturze genetycznej stada w wyniku powiązań między cechami.

23. Równanie regresji wykorzystywane jest w hodowli do:

• oceny wartości hodowlanej osobnika pod względem danej cechy na podstawie kilku źródeł informacji.

• oceny ważności danego źródła informacji w ogólnej ocenie danej cechy.

24. Zaletą metody BLUP w ocenie wartości hodowlanej w porównaniu do wykorzystania w ocenie regresji wielokrotnej jest:

Zalety metody BLUP:

• bardzo duża dokładność oceny

• wykorzystanie maxymalnie dużej liczby źródeł informacji pochodzących z kontroli użytkowości

• można określić wartość hodowlaną wszystkich przedstawicieli danej populacji

• wartość hodowlana może być szacowana dla osobników z różnych stad i lat urodzenia przy zachowaniu dużej dokładności oceny

• łatwość oddzielenia efektów środowiskowych od przewidywanych wartości hodowlanych (na podstawie genotypu).

25. Praca Backewella:

Zapoczątkowała podwaliny dla wyprowadzenia ras zwierząt.

26. Występowanie efektu heterozji zależy od:

• Dominującego współdziałania przeciwstawnych alleli 1 genu (A i a), w wyniku którego fenotypowy efekt heterozygotycznego genotypu Aa jest wyższy od homozygotycznego AA i aa.

• Jest to współdziałanie genów u mieszańców 1 pokolenia (heterozygot po homozygotycznych rodzicach).

6

---