LILIE:
Klasa: jednoliścienne
Rodzina: Liliaceae
120 gat
głównie półkula północna
forma życiowa- byliny
organem przetrwalnym jest cebula beztunikowa, wieloletnia
2 rodzaje korzeni: grube, charakt prążkowane, kurczliwe oraz cienkie; wykopując cebulę należy uważać aby zachować korzenie, po wykopaniu i przesuszeniu umieszczamy w wilgotnych trocinach aby korzenie nie wyschły
Gatunki dzikie występujące:
Lilia złotogłów (Lilium martagon) całkowita ochrona, 1,2m wys., kw czerwomawe z cętkami, cytrynowe cebule
Lilia bulwkowata (Lilium bulbiferum) w pachwinach wytwarzają się bulwki
Gatunki najczęściej występujące w uprawie:
mieszańce azjatyckie: krzyżowanie- wytrzymałe na mróz- mogą zimować w gruncie: l. tygrinum (l. tygrysia); l. davidii (l. dawida); l. concolor (l. jednobarwna); l. bulbiferum (l. bulwkowata); l x hollandicum (l. holenderska); l x maculatum (l. plamista). Charakt pąki- jednakowa szerokość na całej długości; działki kielicha 3 w okółku wewn i 3 w zewn, pylniki zwykle kontrastowo zabarwione, słupek trójkątny
mieszańce orientalne: krzyżowanie- nie są wytrzymałe na mróz, na zime wykopujemy: l. auratum (l. złocista); l. speciosum (l. okazała); l. japonicum (l. japońska); l. rubellum (l. czerwieniejąca), l. henryi (l. henrego). Kwiaty większe, działki okwiatu zabarwione
lilie L.A.- mieszańce: l. longiflorum x mieszańce azjatyckie. Przewaga cech jednego z rodzicieli
lilium longiflorum (lilia długokwiatowa): krzyżowanie: l. formosanum; l. phillinense. Długie kwaty, rurka rozdzielająca się na 6 płatek; gęsto ulistnione, niebłyszczące.
Warunki uprawy: (upr w szklarni)
Mrożenie cebul: powinno być poprzedzone chłodzeniem; uprawa na zagonach- na nich siatka z drutu cynkowanego; w oczka sadzi się cebulki (odwrotna kolejność przy sadzeniu maszynowym; odmiany o podobnych wymaganiach na zagonach; w szklarni sadzenie rotacyjne; zagony gruntowe- korzystne ściółkowanie- latem obniża się temp podłoża, zimą podwyższa, hamuje wzrost chwastów, utrzymuje wilgotność; torf, trociny, pocięta słoma.
Zbiór kwiatów:
Lilie azjatyckie mogą być zbierane w fazie pąków, mogą być transportowane, jeśli czas od zbioru do sprzedaży jest krótki to ścinamy gdy dolne pąki rozwinęły się całe. Raz posadzona cebula - co najmniej 2 razy zbiór kwiatów
Choroby i szkodniki:
rizoktonioza (Rhizoctonia solani)- liście zasychają, na cebulach gnijące plamy, usuwamy porażone rośliny i sąsiednie
fuzarioza (Fusarium)- zatykają naczynia przewodzące wodę i sole min, rośl więdną
wirusy powodujące osłabienie wzrostu, redukcja i zniszczenia kwiatów
poparzenia w przypadku niecieniowania latem, zasychają końce liści
Przygotowanie cebul do sadzenia:
chłodzenie- l. azjatyckie i l. longiflorum, temp +2stC, min 6 tyg; l orientalne 2-4st C, min 8-10 tyg
zamrażanie cebul- -2stC, ; zaczynamy w XII, ok 7 tyg; wszystkie cebule umieszczone w torfie lub trocinach; zaprawione środkiem grzybobójczym (Cynkotop, Euparen 0,1%); wilg ok. 50%; stopniowo rozmrażamy przez 3-4 dni, +5stC, +10stC, +15stC, od poł II uprawia się z cebul zamrożonych, raz rozmrożonej cebuli nie wolno ponownie zamrażać.
podłoże- naturalne jak torf wysoki, przekompostowana kora sosnowa lub ich mieszanka; podł min raczej lekkie z domieszka torfu wysokiego lub dobrze rozłożonego obornika (najlepszy bydlęcy i nie za dużo); wolne od pstogenów i szkodników- preparowanie przed użyciem; pulchne, zdrenowane (uregulowane stosunki wodno-powietrzne), dość ciepłe; zaw skł (mg/dm3): N 50, P 40, K 100, Mg 80, Ca 800; stężenie soli niezbyt wysokie- max 1,1g KCl/dm3; pH: m. azjatyckie i L.A. 6,5; l. orientalne 5-6; l. longiflorum 6,5-7; przed posadzeniem zastosować saletrę wapniową (1kg-100m2); dokarmianie (gdy rośl rosną)- stosujemy gdy mają ok. 10cm: saletra wapniowa w formie płynnej st 0,1-0,2%; l. azjatyckie, orientalne i L.A. wystarczy raz w tygodniu; longiflorum 2-3 razy w tyg; kończy się dokarmiać gdy pąki kw mają 15-20mm; jeżeli pH za wysokie może wystąpić chloroza- po pierwszych objawach stosujemy chelat żelazowy; dokarmianie dolistne- Florovit 1-2% 1 raz w tyg.
dezynfekcja podłoża- cebule można sadzić w tym samym podłożu do 5 razy; najlepsza para wodna; śr chem mniej korzystne (Bayer5075, Brasicol, Rizolex); podlewanie podłoża przed sadzeniem cebul 4 dni; gdy temp podłoża osiągnie 9-11stC sadzimy
Terminy sadzenia cebul:
I, III, VI, VIII, X
Zaprawianie cebul:
30 minut w roztworze wodnym, woda pH 6,5, rozpuszczamy w niej: na rozkruszki- Actelic 0,5%, na pythium i rizoktonioza- Spartac, Mirage 0,3%, Topsin 0,7%, Captan 1,5%. Można zaprawiać cebule nieskiełkowane.
M. azjatyckie i LA- nie może być użyty Mirage- jest szkodliwy.