Wykładowca: dr n. med. J. Dobrowolski

Fizjoterapia Ogólna 18.12.2010
(sobota)

Pozycję pionowa: właściwą postawę człowieka zabezpiecza odpowiednia konstrukcja biomechaniczna układu kostno-stawowego oraz poruszające tym stawem siłowniki = mięśnie. Ta konstrukcja szkieletu jest taka, że rzut środka ciężkości względem dużych stawów i stawów kręgosłupa przebiegają blisko środków obrotów tych stawów powodując, że wystarczą w zasadzie b. małe siły mięśniowe do utrzymania pionu.

Postawa pionowa jest zachowana dopóty, dopóki rzut środka ciężkości na podłoże nie wkracza poza pole postawy (pole między stopami). Wiele stawów patologicznych w układzie ruchu (prawie wszystkie) zaburzają biomechanikę układu ruchu powodując, że do utrzymania pozycji pionowej potrzeba większych a nieraz b. dużych sił mięśniowych.

Napięcia mięśniowe, napięcia w przyczepach mięśni, napięcia torebek i więzadeł stawowych są stale kontrolowane przez czynniki czucia zewnętrznego, czyli propioceptory, od których ciągłe sygnały informują centralny układ nerwowy o stanie czynnościowym i ułożeniu każdej części układu ruchu.

Postawa ciała jest definiowana jako sposób trzymania się człowieka w pozycji stojącej. Cechuje ją indywidualność oraz zmienność w rozwoju osobniczym czyli wraz z wiekiem, a także zmienność w ciągu dnia pod wpływem rozmaitych bodźców (psychicznych, pozytywnych lub negatywnych). Należy więc mówić, że indywidualna postawa człowieka jest jego nawykiem ruchowym.

Cechy prawidłowej postawy:

• Prawidłowa postawa ciała powinna spełniać następujące wymogi:
  - zapewniać zrównoważenie i stabilność ciała
  - zapewniać ekonomię wydatku energetycznego koniecznego do utrzymania postawy
  - zapewnia dogodną pozycję wyjściową dla ruchów
  - nie zaburzać czynności narządów wewnętrznych: oddychania, krążenia, trawienia, wydalania
  - zapewnia dużą wydolność statyczno-dynamiczną
  - spełniać „wymogi” estetyczne i psychologiczne

Wymienione tu kryteria to w zasadzie zbiór oczekiwań a nie ścisłych kryteriów oceny postawy. Pionowa pozycja ciała jest zabezpieczona statycznie dzięki ergonomicznej budowie układu ruchu oraz dynamicznie przez oprzyrządowanie mięśniowe układu ruchu. System mięśniowy porównuje się obszarowo do eliminowania masztu żaglowca. Te mięśnie zabezpieczające pozycję pionową kręgosłupa zostały podzielone na 3 układy odniesienia = 3 grupy mięśni.

• Pierwszy układ odniesienia - mięśnie krótkie mające oba przyczepy w obrębie kręgosłupa i działające bezpośrednio na segment ruchomy kręgosłupa

• Drugi układ odniesienia - długie mięśnie grzbietu, też działające bezpośrednio na kręgosłup

• Trzeci układ odniesienia - mięśnie odległe tułowia i kończyn.

Najbardziej złożona jest funkcja mięśni krótkich pierwszego układu, uważa się, że nie podlegają naszej woli, im też przypada zasadnicze działanie elengacyjno-antygrawitacyjne czyli sterowanie postawą.

Zagadnienie wytrzymałości kości:

• Duża wytrzymałość kości jest ważna z punktu widzenia funkcji podporowej szkieletu. Największa jest wytrzymałość statyczna kości, która jest nawet 50 razy większa niż ciężar ciała. Wyraźnie mniejsza jest wytrzymałość kości na rozciąganie i skręcanie. Zginanie kości jest w zasadzie jej rozciąganiem do stosowania przeciwnej niż działanie siły gnącej. Siły zginające kości w zależności od długości siły tej dźwigni mają zwiększone działanie destrukcyjne. Wytrzymałość mechaniczna kości zależy od stopnia uwapnienia. Im ono większe tym kość wytrzymalsza. Elastyczność kości zależy od ilości składnika organicznego, czyli włókien kolagenowych. Bardzo elastyczne są więc kości dziecięce. Złamania kości dziecięcych i osób dorosłych różnią się wyglądem. U dzieci występują często złamania typu „zielonej gałązki” a u dorosłych typu „suchej gałęzi”.

---