temat1-przedmiot i zadania socjologii miasta, MIASTO I WIEŚ


SOCJOLOGIA MIASTA

Przedmiot i zadania

SOCJOLOGIA MIASTA

PRZEDMIOT SOCJOLOGII MIASTA

1.Miasto - główne pojęcie

PRZEDMIOT SOCJOLOGII MIASTA cd.

2. „Miejski styl życia” /Louis Wirth/

3. „Miejska kultura” /Henri Lefebvre/

4. „Reprodukcja siły roboczej” - konsumpcja /Manuel Castells/

5. SPOŁECZNY PROCES WYTWARZANIA PRZESTRZENI SPOŁECZNEJ /obecnie/

SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU SUBDYSCYPLINY

KONCEPCJE TEORETYCZNE
I KIERUNKI BADAŃ

NURT KONWENCJONALNY

ORIENTACJA IDEOLOGICZNA

NURT EKOLOGICZNY

ORIENTACJA HUMANISTYCZNA

NURT POKAZUJĄCY KONFLIKTOWY CHARAKTER SPOŁECZNEGO WYTWARZANIA PRZESTRZENI

KSZTAŁTOWANIE SIĘ ZBIOROWOŚCI MIEJSKICH

PROCES ROZPADU MIASTA

PROCESY SEGREGACYJNE

W POLSKICH MIASTACH

PROCESY EKOLOGICZNE

ROLA HISTORYCZNYCH DZIELNIC MIAST

ATOMIZACJA SPOŁECZNA W POLSKICH MIASTACH

Objawia się m.in. tym że

WYNIK TRANSFORMACJI USTROJOWEJ

SFERY KONFLIKTOWE

CORAZ BARDZIEJ REALNE SFERY KONFLIKTOGENNE

c.d. CORAZ BARDZIEJ REALNE SFERY KONFLIKTOGENNE

KIERUNKI ROZWOJU SOCJOLOGII MIASTA

c.d. KIERUNKI ROZWOJU SOCJOLOGII MIASTA

PRZEDMIOT SOCJOLOGII MIASTA

MIASTO - niezwykle złożony twór, który z trudnością poddaje się całościowemu badaniu. Składa się z elementów przestrzenno-materialnych, ludzi i ich złożonej organizacji i kultury. Stąd też wymaga różnorodnych i wielostronnych ujęć. Jego całościowe ujęcie jest możliwe jedynie w przypadku badania małych miast.

TYPY BADAŃ MIASTA WG M. MALIKOWSKIEGO
Związane ze szkołą chicagowską (ekologiczną) - traktowanie miasta jako miejsca intensywnego przejawiania się różnych zjawisk społecznych występujących w społeczeństwie globalnym. Miasta sprzyjają ich ujawnianiu, gdyż są to miejsca szczególnego zagęszczenia ludności, stwarzające większe szanse występowania i natężenia wszelkich zjawisk społecznych, gdzie indziej mniej wyraźnych i widocznych. Zagęszczenie fizyczne pociąga za sobą „gęstość moralną”, czyli szczególnie duże natężenie relacji i stosunków społecznych, co z kolei pociąga za sobą różne problemy społeczne, szczególnie patologie społeczne.

Związany ze szkołą typologiczno-konwencjonalną, określany jako kulturalistyczny, psychosocjologiczny lub konwencjonalny - miasto w jego ujęciu to miejskość, urbanizm, szczególny sposób, styl życia oraz towarzyszący mu system wartości różny od wiejskiego, występujący na gęsto zaludnionych przestrzeniach. Miasto to nie konkretna jednostka osadnicza, ale miejscowość i zjawisko kulturowe będące wynikiem ewolucji społeczeństwa. Jego przedstawiciele to: G. Simml, P. Sorokin, G.C. Zimmerman, R. Redfield, L. Wirth, D. Riesman, G. Sjoberg.

Związany ze szkołą neomarksistowską - miasto to miejsce szczególnego natężenia i przejawiania się problemów makrospołecznych, w tym zwłaszcza konfliktów klasowo-warstwowych występujących w skali globalnej, w skali systemu społeczno-politycznego. Miasto jest miejscem zbiorowej konsumpcji i reprodukcji siły roboczej. Socjologia miasta musi być socjologią politycznej kwestii miejskiej, gdyż wszelkie problemy w mieście są pochodne od problemów w „centralnym miejscu formacji społeczno-ekonomicznej”.

SPOSOBY ROZUMIENIA PRZEDMIOTU, ZAKRESU I CELÓW SOCJOLOGII MIASTA:
Stanowisko mówiące o tym, iż socjologia miasta nie jest odrębną dyscypliną.
Według Znanieckiego - nie ma socjologii miasta, można mówić tylko o socjologicznym badaniu zbiorowości miejskiej. Obiektywne cechy przestrzeni miejskiej nie są bowiem cechami wyodrębniającymi miasto, przechodzą one bowiem przez „filtr” indywidualnego i grupowego doświadczenia ludzi. O specyfice i odrębności może decydować subiektywne poczucie więzi wewnętrznej wśród członków zbiorowości miejskiej oraz poczucie odrębności od innych zbiorowości społecznych.

Według S. Rychlińskiego - przedmiotem socjologii miasta miało być badanie różnych form życia zbiorowego, a zwłaszcza różnych aspektów więzi społecznej w mieście. Jednakże, aby zrozumieć te zjawiska należy najpierw poznać warunki gospodarcze życia w mieście.
S. Ossowski - zajmował się miastem w kontekście innych socjologicznych zainteresowań, podporządkowanym celom praktycznym, które w szczególności wiązał z urbanistyką.
S. Nowakowski - do socjologii miasta zaliczał wszelkie zjawiska i procesy społeczne zachodzące w mieście.

J. Ziółkowski - socjologia miasta powinna się zajmować miastem jako grupą ludzką, jako specyficznym rodzajem społeczności terytorialnej, która reprezentuje pewien typ społecznej organizacji, przejawia określone formy społecznej interakcji i charakteryzuje się określonymi cechami socjopsychologicznymi swoich członków.
A. Wallis - do socjologii miasta zaliczał zjawiska i procesy społeczne, które łączą się z przestrzenno-instytucjonalną budową miasta, szczególnie zaś z jego kształtowaniem i użytkowaniem przez społeczeństwo.

2. Stanowisko wskazujące na potrzebę badań miasta jako pewnej całości społecznej, grupy społecznej - J. Turowski (orientacja humanistyczna).
B. Jałowiecki - socjolog powinien badać całe miasto, cały układ osadniczy jako zintegrowany system społeczno-przestrzenny z określonego punktu widzenia, narzuconego przez przedmiot socjologii. Wyróżnił on cztery zagadnienia w przedmiocie socjologii miasta:
społeczny proces wytwarzania przestrzeni miejskiej
zachowanie przestrzenne ludzi, grup społecznych, instytucji i organizacji
ich stosunek do przestrzeni jako swoistej wartości
sposób funkcjonowania miasta jako złożonego systemu technicznego, ekonomicznego i społecznego

B. Misztal - zaproponował socjologiczne badanie miasta jako:
przestrzennej formy skupiania się ludności
struktury społecznej o określonym stopniu złożoności
systemu tworzenia dystrybucji i recepcji treści kulturowych
układu determinującego relację: jednostka-społeczeństwo
Określenie to nie precyzuje przedmiotu badań socjologii miasta, gdyż jest za szerokie, a z drugiej strony za wąskie i nie wyraźne.

B. Misztal zaproponował rozróżnienie dwóch pojęć: „socjologii miasta” i „socjologii miejskiej”. Rozróżnienie to sugeruje aby zajmować się miastem jako miejscem przejawiania się zjawisk i procesów zachodzących w makroskali, aby socjologiczne poznawanie miasta było drogą do poznawania społeczeństwa globalnego.
Socjologia miejska - dziedzina, która upatruje w mieście sposobów przejawiania się prawidłowości generalnych, charakterystycznych dla całego systemu społecznego, ale objawiających się i realizujących w „najczystszej” postaci na terenie miasta, rozumianego jako typ społecznej organizacji.
Socjologia miasta - dziedzina badań, która zajmuje się konkretnym miastem i konkretnie zachodzącymi w mieści procesami. Jest to bardziej szczegółowe ujęcie. W ten sposób socjologia miasta ma być tylko jednym ze sposobów uprawiania socjologii miejskiej.

Zarzuty wobec takiego rozróżnienia:
prawidłowości generalnie występujące w makroskali istnieją też konkretnie w określonym mieście
trudno wcześniej stwierdzić, które ze zjawisk społecznych zachodzących w konkretnym mieście mają charakter ogólnosystemowy, makrostrukturalny
rozróżnienie to razi pewną utrwalona tradycję np. socjologia rodziny i socjologia rodzinna
niewielkie osiągnięcia tej subdyscypliny
duża liczba teoretycznych prac o charakterze monograficznym, które cechował niski stopień i wąski zakres uogólnień teoretycznych

Według M. Malikowskiego
Socjologia miasta - to socjologia przestrzeni, form osadniczych i zbiorowości terytorialnych. Według niego miasto to względnie wyodrębnione jednostki przestrzenno-administracyjne. Stąd też socjologia miasta ma badać zbiorowości terytorialne od strony ich różnorodnych związków z zamieszkiwaną przez nie przestrzenią, zwłaszcza genetyczne, strukturalne i funkcjonalne związki przestrzeni z życiem społecznym.
Socjologia miasta ma badać zbiorowości miejskie, jej warunki życia, różne formy jej organizacji, w związku z zamieszkałą i kształtowaną przez nią przestrzenią (zagospodarowaną, naznaczoną symbolami, z rozlokowanymi w niej różnymi dobrami). Ma badać przestrzenno instytucjonalne aspekty życia społecznego.



Wyszukiwarka