PROJEKT

PRAWO ADMINISTRACYJNE II

Temat projektu:

Moj synek urodził się we Włoszech, otrzymał też paszport włoski. Ja jestem panna tak wiec ma moje polskie nazwisko. Będąc w Polsce chciałam jego zarejestrować i zameldować, ale kazano mi oddać paszport dziecka oraz miałam wybrać jedno obywatelstwo. Czy mieli racje?

Istotą zagadnienia zawartego w temacie jest sprecyzowanie pojęcia obywatelstwa. Tak, więc obywatelstwem nazywamy na gruncie prawa międzynarodowego prywatnego więź prawną występująca pomiędzy osobą fizyczną a państwem, czyli mówiąc prościej obywatelstwo to przynależność osoby do państwa.

Wszelkie regulacje prawne dotyczące obywatelstwa, jego nabywania, zbywania oraz rozciągania się na dzieci znajdujące pod opieką rodzicielską są uregulowane w tekście jednolitym ustawy o obywatelstwie polskim z dnia 15 lutego 1962 r. Na pytanie postawione w zagadnieniu problemowym „(...) Czy mieli rację? (...)” Odpowiedź odnajduję w rozdziale pierwszym, art. 2 ustawy. Artykuł tejże ustawy brzmi następująco „... Obywatel polski w myśl prawa polskiego nie może być równocześnie uznawany za obywatela innego państwa...” Rozumując słowa artykułu wprost chęć zameldowania dziecka będącego obywatelem Włoch, wyklucza możliwość jego zameldowania w kraju bez uprzedniego wyboru obywatelstwa. Idąc dalej droga tego rozumowania organ państwowy miał prawo żądać wyboru obywatelstwa przez matkę dla dziecka.

Możliwość wyboru obywatelstwa dla dziecka przez matkę zawiera się w art. 8.6 w myśl, którego „... Dzieciom pozostającym pod opieka obywatelstwo polskie może być nadane jedynie za zgodą opiekuna wyrażoną w odpowiednim oświadczeniu złożonym przed właściwym organem po uprzednim zadośćuczynieniu wymogom właściwego prawa obcego...”

W związku z powyższym zasadnym wydaje się być opcja wyboru obywatelstwa dla dziecka przez matkę, podbudowując tą teorię chciałbym jeszcze zwrócić uwagę, iż w treści kazus jest wyraźnie oznaczone, że matka dziecka jest panną i nie ma żadnych podstaw by twierdzić, że ojciec dziecka posiada władze rodzicielską gdyż nie jest nam znany. Zatem władza dotycząca prawa do wyboru obywatelstwa dla dziecka zostaje w gestii matki, jako prawnego opiekuna.

Na dowód poprawności mojego toku myślowego chciałbym zaprezentować fragmenty z orzecznictwa sądowego w sprawie zmiany zbycia i nadawania obywatelstwa. W sprawie o sygnaturze II OSK 603/06 - Wyrok NSA jest zapis zawierający się w uzasadnieniu wyroku kasacyjnego, który wprost świadczy o tym, że zbycie jednego obywatelstwa umożliwia nabycie innego. Oto fragment wspomnianego uzasadnienia „(...)Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim przewidywała możliwość utraty obywatelstwa polskiego na skutek nabycia obywatelstwa obcego jedynie po uzyskaniu zezwolenia właściwego organu polskiego na zmianę obywatelstwa, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych (art. 13). Zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 tej ustawy, o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego orzekała Rada Państwa, przy czym zezwolenie następowało na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych. Z przepisów tych wynika, że orzekanie o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego, ze skutkiem w postaci utraty obywatelstwa polskiego z chwilą nabycia obywatelstwa obcego, odnosiło się do określonej osoby - obywatela polskiego, który wystąpił o uzyskanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Użycie określeń "zezwolenie na zmianę" i zwrot o "zezwoleniu na zmianę (...) Orzeka Rada Państwa" wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1962 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa, jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonych osób o zezwoleniu tym osobom na zmianę obywatelstwa polskiego(…)”

W prawdzie sprawa, w której zawarte było powyższe uzasadnienie nie jest lustrzanym odbiciem zagadnienia problemowego, ale fundamentalne zasady wynikające z podstawy prawnej pokrywają się z orzecznictwem w tej sprawie. Podobna kwestię porusza również sprawa o sygnaturze V SA 117/00 - Wyrok NSA, której fragment tezy pozwolę sobie przytoczyć „(…) W uzasadnieniu decyzji podano, że Hubertus R. w związku z wyjazdem na stałe za granicę złożył w dniu 2 lutego 1971 r. prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego do Rady Państwa, która do 1989 r. była organem właściwym w tej sprawie stosownie do art. 16 ust. 1 wymienionej na wstępie ustawy. Na podstawie dokumentu podróży seria DEA nr 21711 wydanego w dniu 21.01.1971 r. przez Biuro Paszportów i Dowodów Osobistych MSW Hubert R. wyjechał na stałe do RFN i nabył obywatelstwo tego kraju. W związku z powyższym w ocenie organu I instancji wymieniony utracił obywatelstwo polskie na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o obywatelstwie polskim(…)”. W wyżej przedstawionym fragmencie przedstawiony jest przypadek odwrotny, czyli zmiana obywatelstwa polskiego na obce.

Tak, więc opierając się na podstawie prawnej dotyczącej obywatelstwa polskiego oraz orzecznictwie w sprawach dotyczących obywatelstwa uważam, że organ, który kazał kobiecie przybyłej do Polski z dzieckiem, które posiadło obywatelstwo innego kraju poprzez urodzenie na jego terytorium wybrać dla niego obywatelstwo działał, a w konsekwencji zabronił posiadania dwóch obywatelstw, działał zgodnie z prawem i słusznie. Oprócz orzeczeń, których fragmenty przytoczyłem, podobne rozstrzygnięcia, lub rozstrzygnięcia dotyczące spraw związanych z nadawaniem obywatelstw lub ich zbywaniem znalazłem również w orzeczeniach o następujących sygnaturach:

- V SA 246/96 - Wyrok NSA

- II OSK 636/06 - Wyrok NSA

- II SAB/Bk 38/05 - Postanowienie WSA

- OPS 4/98 - Uchwala Składu Siedmiu Sędziów NSA

Elżbieta Ura, Edward Ura, „Prawo administracyjne”, s. 398, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009,

II OSK 603/06 - Wyrok NSA

V SA 117/00 - Wyrok NSA

---