Koncepcja zarządzania - Wykład 06.12.2009
Organizacja nieformalna rozwija się spontanicznie poza organizacją formalną i ma pośredni wpływ na sprawność realizacji zadań.
Socjologiczna teoria organizacji traktuje człowieka, jako członka organizacji społecznej i uwzględnia przede wszystkim psychologiczne i społeczne zjawiska towarzyszące w pracy. Teoria ta powstała w latach 20-tych ubiegłego wieku i zmierza do stworzenia organizacji, która po:
Osiąga wytyczone cele i jednocześnie w ten sposób zadawala swoich członków.
Popiera wysoką wydajność i niską absencję.
Popiera kooperację i eliminuje konflikty między pracownikami.
W stosunku do klasycznej teorii wysuwa następujące zarzuty:
Klasyczna teoria nie uwzględnia prawdopodobnego zachowania się ludzi w różnych rozwiązaniach organizacyjnych.
Skupia się na fizycznej wydolności ignorując emocjonalne aspekty pracy.
Członek organizacji to nie bierne narzędzie, lecz może on przedsięwziąć własne działania.
Przedstawiciele:
Harry Parker Follet - zajmowała się ona m.in. zagadnieniami wiedzy i autorytetu oraz konfliktami w grupach. Dążyła do rozpowszechniania tzw. nowego podejścia do procesu zarządzania, które miało być podejściem do nowego procesu zarządzania, miało być kompleksowe, integracyjne i sytuacyjne.
Elton Mayo - profesor psychologii na amerykańskim uniwersytecie… Eksperymenty miały na celu ustalenie wpływu warunków środowiska i organizacji pracy na wydajność (jakość oświetlenia itp.) Zespół badawczy sformułował stwierdzenie iż pracownicy będą lepiej pracować jeśli czują, że kierownictwo troszczy się o nich i jeśli nadzór poświęca im więcej uwagi. Nastąpiło zastąpienie koncepcji człowieka racjonalnego, czyli motywowanego osobistymi potrzebami ekonomicznymi koncepcją człowieka społecznego motywowanego potrzebami społecznymi.
Douglas McGregor - twórca teorii X i teorii Y. Mówią one o poglądzie kierownika na pracownika. X - ludzie są motywowani do pracy poprzez pieniądze, sami nie chcą podejmować inicjatywy, nie chcą odpowiadać za swoją prace, oczekują, że będzie im się mówić, co mają robić. Preferują kary zamiast nagród. Jeśli dobrze to premia itp. Pogląd teorii Y, kierownicy postrzegają pracowników, jako osoby, które wychodzą z inicjatywą, nie lubią być dyrygowani, jak będą mieli odpowiednie warunki to wniosą coś od siebie…
Podsumowanie kierunku socjo - psychologicznego:
Potrzeby społeczne zwłaszcza potrzeby przynależności i uznania są podstawą zachowań człowieka w organizacji
Z powodu daleko posuniętej specjalizacji obniżyła się możliwość zaspokojenia potrzeb organizacji, dlatego ludzie szukają satysfakcji w kontaktach nieformalnych.
Uczestnictwo człowieka w organizacji jest tym pełniejsze i lepsze im wyższe jest jego morale.
Wysokie morale i zadowolenie pracowników można uzyskać poprzez interesowanie się ich sprawami i potrzebami.
III. Systemowy nurt w nauce o organizacji i zarządzaniu.
Nurt ten rozwinął się w nauce o zarządzaniu w latach 50-tych XX wieku pod wpływem nowych osiągnięć socjologii przemysłu i w wyniku prób zastosowania niektórych osiągnięć cybernetyki i ogólnej teorii systemów w zarządzaniu systemami społecznymi. Pod adresem klasycznej i socjologicznej teorii organizacji i zarządzania wysuwa zarzut nie kompleksowego podejścia. Według przedstawicieli nurtu systemowego klasyczna teoria uwzględnia tylko rzeczowe i ekonomiczne strony organizacji. Socjologiczna z kolei przecenia ludzki czynnik organizacji kosztem realizacji rzeczowych i ekonomicznych celów w przedsiębiorstwa. Systemowa teoria organizacji i zarządzania zmierza do kompleksowego badania przedsiębiorstwa opierając się zarówno na socjologii przemysłu jak i ekonomii i cybernetyki. Najważniejszym problemem w tym nurcie są procesy podejmowania decyzji. Budując strukturę organizacyjną należy tak ją konstruować, aby decyzje mogły być podejmowane trafnie i szybko. W tym celu należy zapewnić sprawny obieg informacji między komórkami organizacyjnymi oraz między nimi a otoczeniem instytucji, organizacji.
U podstaw szkoły systemowej leży pojęcie systemu. Przyjmuje ono, że takie organizacje gospodarcze jak przedsiębiorstwo produkcyjne lub usługowe, instytut badawczy, lub cała gospodarka są systemami.
System - to uporządkowany w określony sposób zbiór elementów wzajemnie ze sobą powiązanych i stanowiących całość wyodrębnioną z otoczenia ze względu na wspólnie realizowany cel.
Ekwifinalność - jest to cecha organizacji polegająca na tym, że te same rezultaty możemy osiągnąć różnymi drogami stosując różne metody i startujące z różnych punktów wyjścia.
Podsystemy:
Cele i wartości wyznawane przez członków organizacji.
Techniczny, maszyny, urządzenia, wyposażenie oraz sposób ich zastosowania w organizacji, czyli technologia
Struktury - formalna struktura organizacyjna, czyli wyodrębnienie komórek i jednostek organizacyjnych oraz procesy w nich zachodzące.
Psychospołeczny - to ludzie, uczestnicy organizacji ich interakcje, oczekiwania i aspiracje.
Zarządzania - spaja całą organizację - są to koncepcje, metody i techniki wykorzystywane w zarządzaniu na różnych szczeblach struktury organizacyjnych.
Organizacja jest systemem zachowującym się rozmyślnie gdyż nie tylko dobiera środki do realizacji celów, ale także sama określa cele, które realizuje.
IV. Nurt sytuacyjny w nauce o organizacji i zarządzaniu. (Patrz materiały ksero)
Podsumowanie nurtu sytuacyjnego.
Cechą charakterystyczną nauk o zarządzaniu jest ich niska predyktywność (prawdopodobieństwo), że zalecenia w metodach sprawdzą się w zastosowaniu do konkretnego przypadku. Wynika ona z nieprzewidywalności otoczenia organizacji a także jej wnętrza. Nieprzewidywalność ta stale się zwiększa. W tej sytuacji trudno mówić o wskazywaniu jednej trafnej drogi postępowania i rozwiązywania problemów. Każdy problem ma, bowiem kilka rozwiązań i to szybko tracących aktualność. Do menagera należy to, aby problemy te niezwłocznie analizować i dokonywać trafnego wyboru.
Skoro rozwiązania szybko tracą aktualność to nie można ich powielać ani polecać innym organizacją, jako rozwiązania idealnego. Wczorajsza organizacja dzisiaj już jest inna. Wynika to z nowego układu otoczenia a także ze zmienności i dynamiki elementów, z których się ona składa.
Zadowolenie klienta u podstaw usprawniania i projektowania organizacji.