Wykład 8 10.04.2008
Gwarancje procesowe prawidłowego rozstrzygnięcia (zasady postępowania sądowego) cd.
Wewnętrzna
Wymiar sprawiedliwości nie powinien być widowiskiem. Decyzje dotycząca utrwalanie rozpraw na obrazie i wizji podejmuje Sąd - zespół orzekający na Sali sądowej.
Przesłanki decyzji zezwalającej :
Uzasadnia taka decyzje interes społeczny
Nie będzie przeszkadzało to w prowadzeniu rozprawy
…..
Jawność wewnętrzna - strona ma prawo zapoznać się z całym materiałem dowodowym zebranym w sprawie
Zasada kolegialności orzekania
Wynika ona z ustawy , jest zasada normatywną. Orzekanie powierza się składom orzekającym - najczęściej 3 osoby
Sądy I instancji - sędzia zawodowy + 2 ławników
Sprawy rozstrzygane zespołowy byłyby kosztowniejsze oraz spowalniały orzekanie
Są jednak pewne wyjątki -
- w sprawach karnych dokonuje się zespołowego orzekania
- w sprawach cywilnych :
- sprawy orzekane zespołowo - prawo pracy, stosunków rodzinnych, ubezpieczeń społecznych
- sprawy rozstrzygane jednoosobowo - reszta
Skład orzekający 3 osobowy jest lepszy od orzekania jednoosobowego ponieważ:
Zmniejszone jest ryzyko błędu, pomyłki
Zespołowość utrudnia wywoływanie nacisku na sędziego; zespół jest mniej podatny na nacisk
Zespołowość zmniejsza ryzyko orzekania pod wpływem emocji, kompleksów, uprzedzeń
Niekiedy tworzy się składy 5 osobowe - w przypadku gdy czyn zagrożony jest kara dożywotniego pozbawienia wolności ( 2 sędziów + 3 ławników)
Skład zawodowy - 3 sędziów zawodowych
Występują także składy 7 osobowe - w pełni zawodowe
Czasem daje się Ławnika dodatkowego/ zapasowego w razie jakiegoś wypadku ławnika podstawowego
Zasada tajności narady sędziowskiej
W czasie narady sędziowskiej mogą być na Sali jedynie członkowie składu orzekającego i za zgoda przewodniczącego protokolant. Z narady nie sporządza się protokołu, notatek. Cała ta procedura jest tajna
Protokolant :
Często jest to aplikant - uczestniczy w naradzie w celach szkoleniowych
Od razu po naradzie spisuje wyrok i tezy uzasadnienia go
Z przebiegu narady i głosowania nie sporządza się protokołu.
Votum separatum - głos odrębny - przy wyroku mniejszość sędziów może mieć inne zdanie i przy nim obstaje, ale nie wpływa to na wyrok bo większość decyduje. Mniejszość ta powinna nzpisac uzasadnienie swojego stanowiska.
Votum - prawo orzekania
Niezawisłość sędziowska
Zakres podmiotowy - sędziowie zawodowi, na czas orzekania - ławnicy( wybierani spośród obywateli na 4 letnią kadencje), asesorzy( stażysta w sądzie ) w czasie orzekania - ale nie mają wszystkich gwarancji niezawisłości
Zakres przedmiotowy - proces rozstrzygania konfliktów prawnych -> orzekania. Sędziowie podlegają tylko ustawom ( rozporządzeniom z mocą ustawy tez ) Nie wiążą ich żadne akty niższego rzędu.
Administrowanie Sądami nie należy do niezawisłości
Wątpliwości sędziów:
Wiążące się z oceną dowodów ( „ luz dowodowy”)
Co do rozumienia prawnego ( „luz interpretacyjny”)
Co do sankcji
Modele sądowego stosowania prawa
Teoria związanej decyzji sądowej
Teoria swobodnej decyzji sądowej
Teoria praworządnej decyzji sądowej
Teoria związanej decyzji sądowej
Jest nierealistyczna. Wywodzi się z myśli Monteskiusza.
Sędzia w zasadzie nie powinien sam rozstrzygać sporów ale powinien na konflikt znaleźć przepis rozstrzygający.
Sędzia tylko odczytuje przepisy
Klarowny podział władz
Teoria ta jest nierealistyczna ponieważ :
Prawo jest pełne luk
Sędzia ma rolę twórczą
System prawny jest wielowarstwowy, ma wiele kolizji
1