Produkt krajowy brutto- jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego. Jest to wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu. PKB nominalny-oblicza się wg bieżącej wartości pieniądza. PKB realny-oblicza się wg realnej wartości pieniądza(uwzględniając inflację). Jest miernikiem wyprodukowanej produkcji w danym kraju w ciągu roku: jako suma wydatków na dobra i usługi finalne, suma wartości wytworzonych dóbr i usług, suma dochodów czynników produkcji. Produkt krajowy netto -to produkt krajowy netto pomniejszony o wartość amortyzacji środków trwałych. Produkt narodowy netto -miara efektów rocznej działalności gospodarki, rozumiany jako różnica produktu narodowego brutto oraz wartości amortyzacji kapitału trwałego. Produkt narodowy brutto - miara wartości wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie, niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju czy zagranicą. PNB jest równy PKB skorygowanemu o dochody netto z tytułu własności za granicą. Dochód narodowy - inna nazwa dla PNN, jest to suma dochodów wszystkich obywateli oraz osób prawnych z siedzibą w danym kraju, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji, równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i usług, pomniejszona o koszty amortyzacji. Oszczędności - to czego nie wydajemy na zakup dóbr i usług, przeznaczenie pieniędzy na konsumpcję w przyszłości. Inwestycja - to nakład gospodarczy na tworzenie lub zwiększenie majątku trwałego, to wydatki przedsiębiorstw na dobra, które mogą być użyte do produkcji innych dóbr i usług. ZAPASY włączmy do inwestycji. Stopa procentowa - to miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym. Inflacja - zjawisko monetarne wywołane szybkim wzrostem cen na rynku, czego skutkiem jest spadek wartości pieniądza. Rezerwa obowiązkowa - stanowi wyrażoną w złotówkach część środków pieniężnych banków, zgromadzonych na ich kontach, ze środków z papierów wartościowych i innych środków przejętych przez bank i podlegających zwrotowi. Gromadzeniem zajmuje się NBP. Rezerwy walutowe - zagraniczne waluty zdeponowane w banku centralnym. To aktywa należące do banku centralnego w zagranicznych walutach.Amortyzacja- zwana zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. Pieniądz - powszechnie akceptowany towar za pomocą którego dokonuje się płatności za dobra i usługi, mierzy ich wartość, wywiązuje ze zobowiązań i gromadzi majątek. Funkcje: środek wymiany, miernik wartości, powszechnie akceptowany, jednostka rozrachunkowa, pieniądz światowy, pieniądz transakcyjny. PNN, PNB, PKB - liczony w cenach rynkowych.Stopy oprocentowania kredytu: stopa kredytowa (lombardowa) - pobierana przez bank centralny od banku komercyjnego od udzielonego im kredytu lombardowego, czyli pod zastaw posiadanych przez BK papierów wartościowych tj. obligacje i weksle skarbowe. Stopa depozytowa - stopa oprocentowania depozytów ofiarowana przez BC - BK na koniec dnia o najkrótszych terminach zapadalności (overnight). INSTRUMENTY BANKU CENTRALNEGO : Stopa redyskontowa -stopa oprocentowania kredytu pobierana przez bank centralny od banków komercyjnych przy sprzedaży weksli.. Stopa referencyjna - określa minimalną rentowność 28-dniowych bonów pieniężnych NBP sprzedawanych w ramach operacji otwartego rynku. Stopa ta oznacza poziom oprocentowania depozytów na rynku międzynarodowym o porównywalnych terminach zapadalności. Stopa rezerw obowiązkowych - w PL 3,5%.Operacje otwartego rynku - to skup lub sprzedaż papierów wartościowych wyemitowanych przez instytucje publiczne oraz prywatne, które zostały zakwalifikowane przez BC, służą zmianie ilości pieniądza na rynku. Bezwarunkowe transakcje otwartego rynku - umowy o konieczności odkupu papierów wartościowych. Operacje walutowe - cena ustala się z dnia na dzień, bank w to nie interweniuje. Emisja pieniądza - kreowanie bazy monetarnej, stopy oprocentowania, zwiększa podaż pieniądza. Reverso repo - banki komercyjne kupują od BC papiery wartościowe z jednoczesną umową ich odkupu ( czasowe zwiększenie podaży pieniądza ). Założenia modelu IS-LM: krótki czas analizy ( do roku), sztywność płac i cen, nieograniczoność zasobów - produkcja zależy od popytu (M od AD), równowaga ma miejsce wtedy gdy AD=Y i MS=Md (L). Efekt wypierania - gdy zastosujemy ekspansywną politykę fiskalną to jest to wypieranie. Polega na zastosowaniu ekspansywnej polityki, której skutkiem jest zastąpienie w gospodarce części wydatków sektora prywatnego (C+I) wydatkami sektora publicznego (G). Chodzi o wyparcie sektora prywatnego przez publiczny. Podejście Keynesistowskie ∆G>∆(C+I), podejście monetarystyczne - pełne wypieranie ∆G=∆(C+I). Mnożnik- to stosunek zmiany wielkości produkcji do powodującej ją zmiany popytu autonomicznego. Informuje jak zmieni się produkcja w wyniku zmiany popytu globalnego. Krań.Skł.do konsumpcji (MPC) to ułamek o który wzrasta konsumpcja przy wzroście dochodu o jed. Krań.skł. do oszczędzania- (MPS) to ta cz.dodatkowej jednostki dochodu, która zostaje zaoszczędzona. MPC+MPS=1. Konsumpcja autonomiczna- to zamierzona konsump.przy zerowym dochodzie. Płatności transferowe- to wypłaty które nie wiążą się z dostarczeniem w zamian jakichkolwiek dóbr czy .z świadczeniem usług. Dochody rozporządzalne-to dochody gosp.domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich i płatności transferowych. Dobra finalne- dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo konsump.(gospod.domowe) albo dobra kapitałowe (maszyny, przedsiębiorstwa). Dobra pośrednie- to dobra częściowo przetworzone które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przed.gdzie są używane. Stopa inflacji- procentowy wzrost przeciętnego poziomu dóbr i usług.