FIZJOTERAPIA KLINICZNA W REUMATOLOGII

ćw. 8

ŁUSZCZYCOWE ZAPALENIE STAWÓW

Łuszczycowe zapalenie stawów -dotyczy 0,1% populacji oraz 48% chorych na łuszczycę. Najczęściej pojawia się u osób w wieku 20-40 lat. ♂ chorują tak samo jak ♀.

Jest to zapalenie stawów z towarzyszącą łuszczycą. Nie występuje w nim czynnik reumatoidalny.

Etiologia ł.z.s. jest nieznana. Istnieją przesłanki przemawiające za tym, że w rozwoju łuszczycy odgrywa rolę predyspozycja genetyczna.

Wyróżnia się 5 głównych typów ł.z.s.:

1. Niesymetryczne zapalenie nielicznych stawów z procesem zapalnym dotyczącym palców.

2. Klasyczne łuszczycowe zapalenie stawów ograniczone do stawów w miedzypaliczkowych dalszych rąk i stóp.

3. Symetryczne zapalenie wielostawowe przypominające r.z.s.

4. Zesztywniające zap. stawów kręgosłupa z zajęciem stawów obwodowych lub bez.

5. Tzw. okaleczające zapalenie stawów.

Ad1.

Niesymetryczne zapalenie nielicznych stawów z procesem zapalnym dotyczącym palców -jest to najczęstsza postać choroby mająca zmienny przebieg z nieprzewidywalnymi okresami zaostrzeń i remisji. Jej objawy występują głównie w kończynach dolnych. Pojawiają się nawracające zapalenia stawów rąk i stóp. Łuszczyca jest zwykle łagodna.

Ad2.

Klasyczne ł.zs. ograniczone do stawów międzypaliczkowych dalszych rąk i stóp. Jest to charakterystyczna i częsta lokalizacja. Choroba ma zmienny przebieg. Może być łagodna, ale może też szybko doprowadzić do znacznych deformacji. Łuszczyca skórna nie musi występować, ale zawsze obecne jest uszkodzenie paznokci. Częściej dotyka ♂.

Ad3.

Symetryczne zapalenie wielostawowe przypominają r.z.s. . W przypadku tego schorzenia zmiany występują w stawach międzypaliczkowych dalszych stóp i są niesymetryczne. Tworzy się nowa tkanka kostna wokół widocznych w radiogramach nadżerek. Następuje zapalenie ścięgien oraz zapalenie palca. Choroba charakteryzuje się nieobecnością czynnika reumatoidalnego i nie dotyczy narządów wewnętrznych. Rokowanie jest leprze niż r.z.s.

Ad4.

Zesztywniające zap. st. kręgosłupa z zajęciem lub bez stawów obwodowych.

Symptomatologia tego schorzenia jest czasami nie do odróżnienia od symptomatologii z.z.s.k.

Obraz radiologiczny ł.z.st. kręgosłupa może być identyczny jak obraz z.z.s.k. Zmiany w stawie krzyżowo biodrowym o typie z.z.s.k mogą być jednostronne lub obustronne, niekiedy nie wys. wcale. Może również wykazać odrębne cechy polegające na mniejszej symetrii w rozwoju syndesmofitów, powstawaniu parasyndesmofitów o typie otwartej klamry, dziobów papuzich lub przecinków oraz na współistnieniu zmian zwyrodnieniowych. Ziarniny w kręgosłupie szyjnym towarzysza zmianą łuszczycowym na owłosionej skórze głowy …………………….lornetkowanych palców rąk i stóp.

Dość często dochodzi również do zapalenia obwodowych przyczepów ścięgien.

Charakterystycznymi objawami klinicznymi ułatwiającymi rozpoznanie ł.z.s. są:

• Łuszczyca w wywiadzie rodzinnym,

• Zmiany łuszczycowe paznokci,

• Zapalenie stawów międzypaliczkowych dalszych,

• Asymetryczne zapalenie stawów,

• Zapalenie stawów palców i przyczepów ścięgnistych zwłaszcza piety,

• Zróżnicowany przebieg choroby, od poważniejszych zmian zapalnych do lekko nasilonych objawów,

• Występowanie usztywnienia stawów.

W badaniach dodatkowych w okresie zaostrzeń stwierdza się przyśpieszenie OB. i obecność innych wskaźników ostrej fazy. Niekiedy obserwuje się zwiększenie stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi.

Odczyny Walera-Rosego i lateksowy -są ujemne.

W ł.z.s. częściej niż w grupach kontrolnych wys. antygen HLA-B27 i HLA-B17.

W większości przypadków zajęciem stawów krzyżowo biodrowych i kręgosłupa stwierdza się antygen HLA-B27.

W leczeniu farmakologicznym stosuje się:

• n.l.p-z.

• leki modyfikujące przebieg choroby

• oraz fotochemioterapię z zastosowaniem metoksylenu oraz długofalowego światła ultrafioletowego z polarem -PUVA.

W leczeniu ł.z.s. poleca się prowadzenie intensywnej kinezyterapii w postaci ćw. wzmacniających siłę mięśni. Fizykoterapia może przyczynić się do ustępowania wysięku stawowego i zmniejszenia odczynu zapalnego, co prowadzi do zachowania ruchomości stawu, utrzymania jego funkcji oraz poprawa sprawności chorego.

Fizjoterapia pacjentów z zapalenie st. kręgosłupa jest podobna do stosowanej w z.z.s.k. natomiast osoby z zapaleniem nielicznych stawów i postacią wielostanową choroby są leczone tak jak pacjenci z r.z.s.

Zabiegi chirurgiczne są zarezerwowane dla chorych ze znacznym zniszczeniem stawów, deformacjami, i upośledzeniem ruchowym. Chirurgiczne leczenie rekonstrukcyjne stawów biodrowych i kolanowych daje lepsze wyniki niż leczenie operacyjne.

Leczenie operacyjne st. k. górnych.

Chorego należy poinformować o naturalnym przebiegu klinicznym choroby podkreślając wagę utrzymania ruchomości stawów. Chory powinien znać czynniki mogące wywołać nagłe zaostrzenie choroby oraz unikać stresu, urazów, zakażeń, niektórych leków. Powinien nauczyć się żeby nie obciążać nadmiernie stawów.

Reaktywne zapalenie stawów, -czyli ZESPÓŁ REITERA

Jest to jałowe zapalenie stawów po przebytym zakażeniu układu moczowo-płciowego, gardła, przew. pokarmowego, z towarzyszącym zapaleniu cewki moczowej lub szyjki macicy, zapalenie spojówek oraz ze zmianami skórno-śluzówkowymi.

Zespół Reitera należy do grupy spondyloartropatii, w których występuje czynnik reumatoidalny. Jest to częściowo związane z obecnością w stawie chlamydia trachomatis. Podatne na zachorowania są osoby, u których wys. antygen HLA-B27. Objawy stawowe pojawiają się zazwyczaj 3-4 tyg. po infekcji. W odróżnieniu od septycznego zap. stawów w zespole Reitera posiewy płynu stawowego i maziówki są ujemne.

Objawy ogólne polegają na pojawieniu się złego samopoczucia, stanów podgorączkowych lub gorączkowych, schudnięciu i utracie apetytu. Stany infekcyjne zwykle w miarę szybko ustępują, natomiast zap. st. może utrzymywać się przez długi okres. Po okresie remisji często dochodzi do nawrotów choroby.

W badaniach dodatkowych stwierdza się mierną leukocytozę. W przypadkach o ciężkim przebiegu może wys. niedokrwistość opadanie krwinek czerwonych jest miernie lub znacznie przyśpieszone.

Badanie moczu wskazuje na leukocytozę i krwiomocz. Posiewy z moczu, z krwi i płynu stawowego są ujemne. W okresie 60-80 % przypadków zespołu Reitera stwierdzono obecność antygenu HLA-B27. Odczyny Walera-Rosego i lateksowy -są ujemne. Na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego można stwierdzić:

• Asymetryczne wędrujące zapalenie jednego lub kilku stawów dźwigających ciężar ciała (kolanowe, skokowe)

• Zapalenie i obrzęk całego palca stopy lub ręki

• Dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowo krzyżowej lub pośladka

• Ostre zapalenie spojówek lub przedniego odcinka naczyniówki

• Hiperkeratotyczne zmiany skórne na dłoniach lub podeszwach

Obserwuje się również zapalenie przyczepów ścięgien -zwykle łączne z zapaleniem rozcięgna podeszwowego lub ścięgna Achillesa, jałowe zapalenie cewki moczowej i owrzodzenia w jamie ustnej.

Rzadko dochodzi do zapaleń mięśnia sercowego lub nerek. Schorzenie może objawiać się jedynie łagodnymi dolegliwościami bólowymi, ale może też prowadzić do szybko postępującej niepełnosprawności.

cdn.

Dr Gregorowicz-Cieślik

---