SZTUKA WYCHOWANIA DZIECI I MLODZIERZY, KONCEPCJA OSOBY W WYCHOWANIU.

Wykłady, 14.10.2008

Protagoras - „Człowiek jest miarą wszechrzeczy”

Pascal - „Człowiek jest trzciną myślącą”

Erazm z Rotterdamu - „Człowiek jest istotą złożoną składającą się z pierwiastka ciała i duszy” (cielesność, duchowość)

Wychowanie zawsze zakłada jakąś filozofię wychowania.

Filozofie człowieka - Bogdan Suchodolski `opracował' 3 koncepcje:

1. koncepcja ontologiczna - byt osobowy, niezależny, samodzielny, samoistny

2. koncepcja empiryczna - potrzeba badania rzeczywistości, drogą badań empirycznych nad człowiekiem drogą do wychowania

3. koncepcja materialistyczna - człowiek istotą aktywną, która tworzy siebie i rzeczywistość.

OPCJE W SPOJRZENIU NA CZŁOWIEKA:

1. l' hôme machine - człowiek maszyna - istota złożona uruchomiona w ruch potrafi wszystko

2. homo oeconomicus - miarą wartości człowieka jest stan rzeczy

3. homo faber - człowiek, którego wartości mierzy się pracą

4. homo Dei - człowiek, którego wartości mierzy się przez relacje z Bogiem

5. homo kreator - człowiek twórczy

Filozofia człowieka wyznacza nam sposób wychowania. Człowiek jest przede wszystkim osobą!

Guardini - wskazuje na najbardziej charakterystyczne .. (?) coś o powiązaniu człowieka z Bogiem

POJĘCIE OSOBY W KATEGORII:

1. antologicznej - człowiek bytem niezależnym, substancjonalny przekaz wiedzy najważniejszy, pierwiastek intelektualny, formowanie człowieka mądrego. Przekazać dobrą wiedzę, harmonijny rozwój intelektualny.

2. pojęcie osoby jako bytu relacyjnego - człowiek zawsze w jakichś relacjach, nauczenie życia i bycia w dialogu z drugim człowiekiem, dialogizacja rzeczywista.

3. etyczno-moralne - sfera moralna, kształt człowieka w sensie moralnym, działanie etyczne, normy moralne.

4. psychologicznym i socjopsychologicznym - każdy jest indywidualistą, akty psychologiczne wyróżniają spośród innych.

Model historyczno prakseologicznych - człowiek jako przedmiot, który staje się osobą w bardzo rozmaitych relacjach międzyludzkich.

Siły oddziaływujące na człowieka jako osobę wg. Stefana Kunowskiego:

1. bios - człowiek jest istotą, którą wyróżnia inny genotyp np. altruizm, stan agresji, homoseksualizm, leworęczność - nie wolno tego zmieniać.

2. Ethos - kultura, każdy ma swoją specyfikę kulturową np. Francuzi, Niemcy.

3. Los - różnica ze względu na los człowieka np. radość, sukcesy lub smutek, porażki

4. AGOS (z greckiego prowadzę, wychowuję) - wychowanie siła mocno oddziaływującą na człowieka, język różnicą ze względu na wychowanie

5. Ego - stosunek siły człowieka do siebie samego i innych ludzi..

Siły bios i agos mają największy wpływ na to, jaki jest człowiek.

Herlecjusz - „Człowiek jest takim, jakim zrobiło go wychowanie”

Wychowanie ma 3 zakresy:

1. szeroki - wychowanie traktowane jako złożony proces uwarunkowanych czynników zewnętrznych i wewnętrznych na człowieka: rodzina, szkoła, grupa znajomych

2. węższy - wszelkie działanie w danym celu - dojście do rezultatów

3. najwęższym - kształtowanie emocjonalno- ewolucjonalne człowieka: postawy, wartości

Definicje wychowania dzielimy na klasyczne (Suchodolski, Muszyński, Wroczyński, Okoń) i współczesne (XXIw)

1. C. Schaller (Klaus Szaler) - wychowywać to znaczy pomagać istocie ludzkiej w odnajdywaniu się w swoim człowieczeństwie (dwie bardzo ważne rzeczy; wychowanie traktuje się jako pomoc, w tym, aby człowiek stawał się ludzki, wszystkie przymioty człowieka)

2. J. Tarnowski - wychowanie to znaczy pomagać istocie ludzkiej w urzeczywistnianiu swego człowieczeństwa (mamy realizować/pokazywać swoje człowieczeństwo)

3. G. Mauco (Mako) - wychowywać to znaczy przyzwyczajać do obchodzenia się bez nas (nauka samodzielności)

4. Stefan Kunowski - wychowanie to ciągłe wyprowadzanie człowieka ze stanu natury do stanu kultury (z dzikości na ścieżkę kultury)

5. Tadeusz Gadacz - wychowanie to nieustannie prowadzony dialog między wychowawcą, a wychowankiem prowadzący ku horyzontowi dobra, prawdy i piękna.

Sztuka wychowania zależy od (autorką Stella Chees):

1. Charakter dzieci

1. Dzieci łatwe - nie sprawia problemów wychowawczych i nauki; pogodne, radosne, optymistyczne; łatwe możliwości adaptacyjne

2. Dzieci trudne - płaczliwe, kapryśne, reagujące wściekłością/szałem; przy procesie wychowania potrzebna jest cierpliwości, nerwy, bardzo dużo czasu, nigdy nie wolno stracić wiary w dziecko, zupełnie inne wychowanie - wykluczenie stylu autokrytycznego i kar

3. Dzieci wolno rozgrzewające się - łagodne, pogodne, radosne, miłe, wszystko robią wolnym tempem

2. Charakter rodziców

1. Siła charakteru - konsekwentni, postawa autorytetu

„Rodzice powinni być radości stanowczy”

2. Miłość - musi występować w życiu człowieka; niedosyt lub nadmiar miłości - złe zachowanie rodzicielskie; ma ogromny wpływ na rozwój sfery psychicznej dziecka; jak się jest kochanym to umie się kochać innych jak nie to nie umie się kochać innych; miłość ma wpływ na rozwój fizyczny dziecka, siła i dawka miłości decyduje o wzroście i o wadze człowieka, wpływ na rozwój kości; wychowanie jest zależne od wypośrodkowania miłości

3. Atmosfera panująca w domu

Klimat życia w rodzinie - zgodność pożycia małżeńskiego, radość czy rozpadająca się, kłótliwa;

spójność światopoglądowa - religia, wartości moralne, jednolitość wychowawcza, nie dobra jest nietolerancja lub fanatyzm.

Ważne jest, że wszystko zależy od nas. Mamy dokonywać zmian w dziecku, ale i w samym sobie, a nie zmieniać dzieci. Podstawą jest znalezienie CZASU na wychowanie dziecka.

---