Wykład 7.
- Pojęcie normy moralnej, politycznej i prawnej
- Typologia norm politycznych
- Normy moralne a polityczne
- Normy prawne a polityczne
Normy moralne:
Reguły zachowania, postępowania skonstruowane na podstawie zasad moralnych.
Moralność to ogół uznawanych w danym społeczeństwie ocen ludzkiego postępowania, norm określających powinności ludzi, wzorów, ideałów regulujących postępowania jednostek i grup społecznych względem siebie oraz całość wyobrażeń i przekonań dotyczących tego co dobre i złe.
Normy polityczne:
Norma polityczna to reguła postępowania odnosząca się do działania politycznego. Norma polityczna wskazuje sposób postępowania adresatów jednostek, grup, instytucji oraz konsekwencje naruszenia nakazów, zakazów i powinności w sferze działań politycznych.
Normy prawne:
Norma prawna to ogólna reguła postępowania, ustanowiona przez upoważniony organ państwa, którego realizacja zabezpieczona jest możliwością użycia legitymowanej siły państwa (przymusem państwa). Norma prawna wskazuje sposób postępowania adresata i konsekwencje wynikające z zachowania sprzecznego z nakazem, zakazem czy dozwoleniem w niej zawartym.
Typologia norm politycznych:
Normy polityczne najczęściej sprzężone z normami prawnymi, np. w prawie konstytucyjnym. Zawierają ogólne dyrektywy, nakazy, zakazy odnoszące się do fundamentalnych instytucji państwa, zasad, ich funkcjonowania podstawowych praw i obowiązków obywateli. Ich naruszenie powoduje określone sankcje.
Normy polityczne jako reguły działania politycznego, wynikające z ideologii, doktryny lub programu politycznego, mające charakter norm niepisanych, niesformalizowanych. Ich akceptowanie i stosowanie jest warunkiem stabilności systemu politycznego, a naruszenie oznacza odpowiedzialność polityczną, np. utratę wpływów, władzy.
Normy jako reguła zachowania, których adresatami są podmioty polityki (np. partie). Za naruszenie statutu grozi wykluczenie z partii.
Normy polityczne regulujące zachowania prowadzące do określonego, zamierzonego celu. Akcent pada na skuteczność działania i maksymalizację użyteczności.
Normy moralne a polityczne (moralność a polityka)
Amoralizm - moralność i polityka są jakościowo odmienne. Przedmiotem moralności są stosunki między jednostkami a polityką, stosunki między organizacjami społecznymi, jak narody i państwa.
Moralizm zakłada jedność polityki z moralnością.
Makiawelizm zakłada przeciwstawność moralności polityki. To czego zakazuje moralność jest nakazem polityki, albowiem gdyby ta ostatnia liczyła się z wymogami moralności, nigdy nie osiągnęłaby zamierzonych celów.
Realizm polityczny zakłada, iż w sytuacjach konfliktowych należy kierować się zasadą mniejszego zła.
Normy prawne a polityczne.
Norma prawna:
Ma obligatoryjny i przymusowy charakter.
Obowiązuje terytorialnie w czasie ściśle określonym, ale zasięg norm prawnych nie musi być ograniczony normami państwa.
Jest sformalizowana (przepisy, język prawniczy).
Reguluje wszystkie dziedziny życia społecznego.
Norma polityczna:
Wiąże z reguły uczestników życia politycznego, sankcja nie ma często sformalizowanej postaci, jest różna, dyskusyjna.
Na tym samym terytorium obowiązują różne normy dla różnych podmiotów, ich zasięg nie jest ograniczony granicami państwa, a względami instytucjonalnymi i posiadaniem władzy politycznej.
Występuje w statutach, świadomości i działalności politycznej.
Reguluje zachowanie w sferze działań politycznych.