Ćwiczenie 11

Zjawiska autoimmunizacyjne

Autotolerancja - zespół mechanizmów dzięki którym (mimo istnienia potencjału autoimmunizacyjnego) nie dochodzi do aktywacji komórek autoreaktywnych.

W zjawiskach autoimmunizacyjnych uczestniczą:

• autoantygeny - posiadają epitopy rozpoznawane przez limfocyty T i B

• autoreaktywne limfocyty T - rozpoznają epitopy autoantygeny w połączeniu z autologiczną cząsteczką MHC (autoreaktyne limfocyty Th są najgroźniejsze bo regulują limfocyty B i Tc)

• autoreaktywne limfocyty B - rozpoznają autoantygeny rozpuszczalne; wytwarzają auto-Ig

Rozprzestrzenianie epitopów - w przebiegu reakcji zapalnej dochodzi do uwalaniania nowych epitopów i aktywacji kolejnych limfocytów autoreaktywnych

• wewnątrzcząsteczkowe → rozwija się odpowiedź na nowe epitopy tego samego antygenu

• międzycząsteczkowe → pojawia się odpowiedź na nowe antygeny

Choroby autoimmunizacyjne:

• ze względu na umiejscowienie autoantygenu wyróżniamy:

• choroby narządowo swoiste

• cukrzyca typu I - autoantygeny komórek β wysp trzustkowych

• stwardnienie rozsiane - autoantygeny oslonki mielinowej

• pęcherzyca zwykła - antygeny desmosomalne błony komórkowej keratynocytów

• miastenia - receptora dla acetylocholiny

• choroba Hashimoto - tyreoglobulina

• niedokrwistość zlośliwa - czynnik wewnętrzny Castle'a, receptor dla gastryny

• choroby układowe

• twardzina układowa - antygeny tkanki łącznej

• toczeń ukladowy rumieniowaty - antygeny jądra komórkowego

• ze względu na mechanizmy efektorowe

• dominująca odpowiedź komórkowa → należą tu takie choroby jak: cukrzyca typu I, stwardnienie rozsiane czy choroba Hashimoto; w procesie niszczenia uczestniczą:

• makrofagi - poprzez wydzielany TNF, NO, wolne rodniki oraz przez fagocytozę

• limfocyty Tc - poprzez uwalniane granzymy i perforynę

• cytokiny wytwarzane przez limfocyty i makrofagi: IFN-γ i TNF

• chemokiny (MIP-1α) dzialające chemotaktycznie na limfocyty Th1

• dominująca odpowiedź humoralna → należą tu takie choroby jak:

• niedokrwistośc autohemolityczna, małopłytkowość - opsonizacja komórek przez autoprzeciwciała i niszczenie komórek w wyniku aktywacji dopełniacza lub ADCC

• zespół Goodpasteure'a - przeciwciała przeciwko kolagenowi IV (występującego w błonie podstawnej naczyń wlosowatych płuc i kłębkow nerkowych) prowadzą do krwotoków z naczyń włosowatych płuc i kłębkowego zapalenia nerek

• choroba Gravesa-Basedowa - przeciwciała naśladują hormon tyreotropowy TSH, stymulując gruczoł tarczowy i prowadząc do nadczynności

• miastenia - przeciwciała skierowane są przeciwko receptorom dla acetylocholiny blokując/niszcząc je doprowadzając do osłabienia siły mięśniowej

• toczeń rumieniowaty układowy - dochodzi do odkładania kompleksów immunologicznych w tkankach, w wyniku związania antygenów jądrowych przez toczniowe IgG o dużym powinowactwie do antygenu (podczas gdy naturalne autoprzeciwciała są klasy IgM i kompleksy usuwane są w wątrobie i śledzionie)

---