Egzamin z 2 semestrów na ostatnich zajęciach, test wyboru.

BADANIA STANU ODŻYWIENIA

Stan odżywienia- definicja i stosowane metody

Stan odżywienia charakteryzuje się stanem zdrowia człowieka, wynikający ze zwyczajowo spożywanej żywności, wchłaniania i wykorzystywania wchodzących w jej skład składników odżywczych oraz działania czynników patologicznych, wpływających na te procesy.

(J. Charzewska)

W myśl tej definicji możemy oceniać stan odżywienia :

-osoby -populacji

Czyniąc to należałoby: określić stężenie wszystkich znanych składników odżywczych we krwi, w innych płynach ustrojowych lub tkankach , sprawdzić funkcjonalny i strukturalny stan organizmu, uwzględniając historię choroby, jakie badana osoba lub osoby przeszły w swoim życiu, oraz szczegółowo scharakteryzować w dłuższym przedziale czasowym przeciętną wartość odżywczą spożywanych przez nie pokarmów.

Wymagałoby to przeprowadzenia badań laboratoryjnych, żywieniowych i medycznych w takim zakresie jakim jest to możliwe.

Ograniczeniem tak kompleksowych badań są:

-koszty -wymagania techniczno- organizacyjne przestrzegające możliwości służby zdrowia nawet bogatych krajów.

Determinanty zakresu badań

Zwykle zakres tego typu badań jest ograniczony.

Zakres badań zależy od:

- celu badań

- rodzaju badanej grupy (pacjenci, dzieci, osoby starsze…)

- liczebności grupy

- sytuacji żywieniowej

- istniejących lub potencjalnych zagrożeń zdrowotnych

Obowiązuje zasada hierarchiczności badań zanim zostaną zastosowane metody specjalistyczne, najpierw przeprowadza się wstępne rozpoznanie stanu odżywienia osoby lub populacji z użyciem prostych metod prostych.

Kryteria oceny stanu odżywienia:

- zawartość składników w tkankach i płynach ustrojowych - zmiany biochemiczne - zmiany kliniczne - ogólny rozwój organizmu (dotyczy dzieci)

Cel badań stanu odżywienia:

- identyfikacja osób starszych - określenie niedożywienia / otyłości - określenie stopnia, rodzaju i przyczyny niedożywienia / otyłości / nagłej zmiany masy ciała - monitorowanie skuteczności leczenia żywieniowego

Zakres badań w Polsce:

- dzieci - ludzie starsi - gospodarstwa domowe - bardzo rzadko - pacjenci szpitala

Metody stanu odżywienia

1. Medyczne

- oględziny ogólnolekarskie

- statystyka zdrowotna

- badania antropometryczne

2. Biochemiczne

- testy laboratoryjne na krwi

- moczu

- mleku kobiecym

3. Kliniczne

- testy kliniczne

- badania funkcjonalne

Oceny stanu odżywienia dokonuje się na podstawie:

Wywiadu Badań

Rodzaje badań stosowane w ocenie stanu odżywienia

1. Wywiad żywieniowy i badanie ogólno- lekarskie (określa stan kliniczny)- wywiad, badanie

2. Badania antropometryczne -badanie

3. Badanie biochemiczne (laboratoryjne) - badanie

4. Badanie immunologiczne - badanie

Rozpatrywane łącznie umożliwiają rozpoznanie niedożywienia, ustalenie jego rodzaju i nasilenia oraz ustalenia wskazań do dalszego leczenia.

Zakres badań - badania przesiewowe

Badania przesiewowe (skaningowe, skrining) w medycynie to rodzaj strategicznego badania, które przeprowadza się wśród osób nie posiadających objawów choroby, którą dany test mógłby wykryć.

Badania przesiewowe wykonuje się w całej populacji lub tylko w tzw. Grupach ryzyka (dotyczy to np. osób starszych, dzieci, chorób nowotworowych).

Zamierzeniem badań skaningowych jest wykrycie niedożywienia / otyłości / choroby we wczesnej fazie i dzięki temu umożliwienie wczesnej interwencji.

Chociaż badanie przesiewowe może doprowadzić do postawienia wstępnej diagnozy to zawsze musi być ona potwierdzona innymi, bardziej dokładnymi badaniami.

Istnieją potencjalne negatywne skutki badań skriningowych takie jak…….

Badanie przesiewowe

Cel:

Identyfikacja chorych zagrożonych, niedożywionych, którzy mogą odnieść korzyści z leczenia (wspomagania) żywieniowego.

Badanie przesiewowe powinno być:

- proste, szybkie, nie wymagające aparatury

- możliwe do przeprowadzenia przez pielęgniarki

- wynik odnotowany w historii choroby

- nakazujące dalsze działania

Większość badań przesiewowych opiera się na 4 pytaniach:

- utrata masy ciała

- zmiany w przyjmowaniu pożywienia

- BMI

- ciężkość i czas trwania choroby

Badanie przesiewowe ESPEN 2003 (4 pytania)

1. Jaki jest stan chorego w chwili badania ?

- zwarzyć i zmniejszyć chorego, obliczyć BMI

2. Czy stan chorego jest stabilny?

- ustalić bieżący ubytek masy ciała na podstawie wywiadu lub porównania masy ciała aktualnej z masą ciała z przed 3-5 miesięcy

3. Czy stan chorego ulega pogorszeniu?

- wywiad żywieniowy zmiany w organizmie (jakościowe i ilościowe), pokrycie zapotrzebowania, obserwacja odżywiania się chorego w szpitalu (3-4dni)

4. Czy choroba przyspiesza pogarszanie stanu odżywienia pacjenta?

- utrata przyspiesza zapotrzebowanie, mała podaż, katabolizm- prowadzą do szybkiego pogarszania stanu zdrowia pacjenta.

Semestr 3 Pracownia żywienia

str. 1

---