Prawo Konstytucyjne SSP Semestr I

Wykład I 27.09.2011

System prawa to ogół norm prawnych obowiązujących w danym czasie w danym miejscu.

System prawa dzieli się na gałęzie prawa, które obejmują wyodrębnione zespoły norm prawnych. Normy prawne należące do danej gałęzi wyodrębniamy według podanych kryteriów na:

1. wspólny przedmiot regulacji, rodzaj stosunków;

2. normy oparte na pewnych wspólnych zasadach;

3. powiązane treściowo;

4. korzystające ze wspólnych pojęć.

Prawa

- Polityczne

- Państwowe

- Konstytucyjne

Prawo polityczne = Jean-Jacques Rousseau „umowa społeczna” / zasady prawa politycznego. W Polsce używane było w okresie międzywojennym, określone w toku wykładów akademickich na uniwersytetach w Krakowie we Lwowie;

• daje wyraz specyfice tej gałęzi prawa, jakim jest nasycenie norm prawa tej gałęzi polityką; gałąź ta dotyczy rządzenia państwem

• wady terminu: nieostrość pojęcia polityka, niedookreślone pojęcie

Prawo państwowe = stosowane w Polsce w okresie PRL - funkcjonowało jako nazwa przedmiotu

• w samej nazwie wskazówka co do przedmiotu regulacji - państwo jako takie

• 2 pojęcia okresie PRL: sensu stricte czyli w wąskim znaczeniu jako zespół norm prawnych mających za przedmiot uregulowanie podstawowych instytucji ustroju politycznego i społeczno gospodarczego państwa

• sensu largo - rozumiane jako całokształt przepisów państwa pochodzących od państwa i sankcjonowanych przez państwo

• wady - termin wyklucza te normy prawne które bezpośrednio nie dotyczą państwa

Prawo konstytucyjne = wiąże się z utrwaleniem zdobyczy rewolucji francuskiej - idea konstytucji pisanej jako wyraz utrwalenie zdobyczy dwóch rewolucji; ustawa o najwyższej mocy prawnej. Podstawowym źródłem prawa jest konstytucja, a więc termin ten sam w sobie oddaje jego specyfikę:

• Wadą jest wieloznaczność terminu „konstytucja”

• Jako akt prawa pisanego, ustawa zasadnicza w państwie

• Jako synonim ustroju politycznego w państwie

1. znaczenie sensu stricte - rozumiane jako zespół norm prawnych zawartych w konstytucji, normy o szczególnej mocy prawnej.

2. normy zawarte w aktach hierarchicznie niższych - ustawy, prawo konstytucyjne nie jest tylko prawem konstytucji, lecz również norm niższych których wspólną cechą jest przedmiot regulacji.

3. sensu largo - rozumiane jako całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państwowego to jest takich których przedmiotem regulacji są podstawowe zasady norm ustroju potylicznego i gospodarczego, a więc norm określających:

• pozycję państwa w stosunkach wewnętrznych, zewn., podmiot władzy w państwie - suwerena, oraz formy sprawowania tej władzy, status jednostki w państwie, prawa wolości człowieka i obywatela, zasady organizacji , funkcjonowania oraz kompetencje organów państwowych, relacji między nimi; zasady tworzenia prawa.

Przedmioty regulacji prawa konstytucyjnego -

1. podmiot władzy w państwie; suweren (naród); władza zwierzchnia Rzeczypospolitej należy do narodu - obywateli (Art. 4 oddaje sens polityczny);

2. wykluczenie etnicznego podziału narodu;

3. podstawy ustroju społeczno gospodarczego (rozdział I) - społeczna gospodarka rynkowa (art. 20 konstytucji) solidarność, praca, współpraca partnerów społecznych,

4. system organów państwowych

5. status jednostki (rozdział I)

6. podstawowe zasady prawa wyborczego - zasady powoływania organu

przedstawicielskiego, prezydenta, samorządu terytorialnego

7. zasady tworzenia prawa - źródła prawa

Specyfika prawa konstytucyjnego

(Najwyższym) Źródłem prawa konstytucyjnego i prawa w ogóle jest konstytucja i ta właśnie konstytucja w dalszego kolejności określa wszystkie pozostałe akty prawne składające się na system prawa.

Prawo konstytucyjne nie reguluje jednej wybranej sfery stosunków społecznych, a determinuje treść norm wchodzących zakres pozostałych gałęzi prawa, determinuje tendencje rozwojowe wszystkich gałęzi prawa.

Gałęzie prawa klasyfikuje się w ramach podstawowego podziału na prawo publiczne i prawo prywatne.

Prawo publiczne reguluje stosunki pomiędzy państwem a jednostką. Jest to stosunek nadrzędności i podporządkowania. Co z kolei w prawie prywatnym wyrażone jest stosunkiem równości pomiędzy partnerami .

Formy aktów prawnych. W prawie publicznym dominują akty prawne formułujące nakazy i zakazy. Formami aktów są ustawy, inne akty normatywne, cesje administracyjne, wyroki sądowe. W prawie prywatnym podstawowym aktem jest umowa.

Kryterium rodzaju środków ochrony prawnej przysługującym jednostce, w prawie prywatnym droga sądowa w sądach powszechnych, gwarancje; w prawie publicznym prawo do odwołania, skarga konstytucyjna, petycja.

Prawo materialne i prawo formalne:

Prawo materialne zawiera normy prawne regulujące stosunki prawne i porządkujące system prawny (prawo karne materialne, cywilne). Natomiast prawo formalne (procesowe, proceduralne) kpk, kpc obejmuje normy obowiązujące w stosowaniu prawa materialnego.

Normy o charakterze formalnym postępowanie przed trybunałem (tryb postępowania, wyborów).

Nauka prawa konstytucyjnego i metody badań naukowych.

Nauka prawa zajmuje się studiowaniem norm prawnych, czyli bada genezę, klasyfikuje normy, w szczególności wyodrębnia pewne zbiory z pośród norm, łączy normy w instytucje, oraz bada relacje między normami.

Metody badawcze w nauce prawa konstytucyjnego:

• metoda prawno dogmatyczna, jest to metoda polegająca na analizie przepisów prawnych obowiązujących w danym państwie i ujęcie tych przepisów w określone konstrukcje prawne. Co jest celem i efektem stosowanie tej metody? Ta metoda służy na celu ustaleniu woli ustawodawcy. Racjonalność ustawodawcy (podstawowa zasady). Pozwala badać pewne cechy ogólnych właściwości norm prawnych (Pojęcia, szersze kategorie). Jest to podstawowa metoda badawcza.

Wadą metody jest to ze kiedy analizujemy przepisy prawne w oderwaniu od rzeczywistości społecznego osiągniemy zafałszowany wynik, tak więc metoda ta musi być osadzona w rzeczywistości społecznej.

• Druga metodą jest metoda prawno porównawcza, która ma szczególne znaczenie w badaniu ustrojów państwowych. Możemy porównywać zarówno instytucje funkcjonujące w dwóch państwach (2+) , jak i porównywać tą samą instytucję funkcjonującą w różnych okresach historycznych .

Trzy stadia stosowania metody

• Wyznaczenie przedmiotu badań i przedmiot badań musi być jednorodny (to samo rozwiązanie w wielu państwach)

• Porównanie właściwości które posiada przedmiot w poszczególnych krajach (porównywalność materii)

• Interpretacja wyników badań

D.A.Gałek All rights reserved

---