POSTĘP GENETYCZNY
Podwyższenie poziomu cech użytkowych zwierzęcia, który można uzyskać poprzez odpowiednią selekcję.
SELEKCJA
Zj.nat.bądź celowe działanie polegające na eliminacji pewnych osobników z pop.lib jest to wybór os.na rodz.nast.pok. Jest jednym z czynników powodujących zmianę frekw.genotypów, a w konsekwencji genów w danej pop. Tym samym wpł.na zmienę zmienności genet. Dopr.do postępu genet i produkcyjnego.
INTENSYWNOŚĆ SELEKCJI
Jej miarą jest różnica selekcyjna (dyferencjał selekcyjny). Jest to różnica w zakresie selekcjonowanej cechy między średnią osobników wybranych przy selekcji, a średnią stada, z którego os.te zostały wybrane (DS = Xs - Xp). Im wyższa różnica selekcyjna tym bardziej intensywna selekcja.
DS jest uzależniony od: % remontu w stadzie, odstępu między pok; poziomu danej cechy w stadzie, zmienności tej cechy, ilości cech wzgl..przy selekcji.
Im więcej zw.na remont tym mniejszy DS.
Im mniej cech tym większe odchyl.stand. i selekcja
OSTROŚĆ SELEKCJI
Frekwencja eliminowanych niepożądanych genotypów w stosunku do wszystkich niepożądanych genotypów.
DRYF GENETYCZNY
To zj.wynikające z losowości segregacji genów do gamet i losowości łączenia się gamet męskich i żeńskich. Można przewidzieć w nim wielkość zmian, ale nie można przewidzieć ich kierunku. Wpł.na zmianę frekw.genów i genot. Wyst.szczeg.w małych pop. Prowadzi w konsekwencji do powst.nowych gat.
RODZAJE SELEKCJI
1) naturalna - eliminacja z pop.os.słabych
2) sztuczna - świadoma, prowadzona przez człowieka
SYSTEMY SELEKCJI
1) S.masowa (indywidualna) - własna ocena fenotypowiej wart.zw.pod wzgl.danej cechy. Dotyczy cech o wys.współcz.odziedzicz.
2) S.rodzinowa - ocena wart.genet.osobników spokrew. Dot.cech o niskim współcz.odziedzicz..i takich, które nie ujawniają się w fenotypie os. (np. mleczność buhaja) lub nie mogą być ocenione przyżyciowo (niektóre cechy uż.mięsnej)
3) S.indywid.w obrębie rodzin - hodowla zw.labolat. lub zw.gospod.w stadach zamkniętych gdzie musimy utrzymać wszystkie rodziny (linie lub grupy genetyczne) wybierając przy selekcji najlepsze osobniki.
KIERUNKI SELEKCJI
- kierunku dodatnim (podnoszenie wart.cechy)
- ujemnym (rzadko stos.,np.zmiana grubości słoniny)
- odśrodkowa (wybieramy najlepsze i najgorsze, aby sprawdzić skuteczność selekcji)
- dośrodkowa (stabilizująca) ( najczęściej stos.w hodowli pozostawia os.o średniej wart.cechy, a odrzucamy wartości ekstremalne)
METODY SELEKCJI
1) selekcja prowadzona w kierunku 1 cechy
2) selekcja prowadzona w kierunku wielu cech (trudniejsza, dłuższa, ale skuteczniejsza)
- s.następcza - prowadzenie selekcji kolejno w kierunku każdej z wybranych cech. Długotrwała. Jeśli dana cecha nie jest całkowicie uwarunkowana addytywnie to przy selekcji na następną cechę osiągnięty poziom pierwszej może się obniżyć. Jeśli występuje ujemna korelacja genetyczna to selekcja w kierunku drugiej cechy będzie działać przeciwstawnie do pierwszej (poziom jej spadnie)
- s.niezależna - selekcja w kierunku kilku cech, ustalając dla każdej pewien minimalny poziom. Zw.które nie osiągnie tego poziomu w zakresie choćby jednej cechy zostanie eliminowane z pop.
- s.wskaźnikowa - bierze pod uwagę wszystkie oceniane cechy wiążąc je ze sobą. Suma punktów uzyskanych przez zwierze łączy wszystkie cechy i jest wskaźnikiem jego wartości hod.
Indeks selekcyjny uwzględnia: cechy selekcji, odziedziczalność cech, korelacje genetyczne i fenotypowe, znaczenie ekonomiczne cech. Budowa indeksu polega na obliczaniu równań regresji wielokrotnej: I = a1x1+a2x2+…+anxn (gdzie a-wagi ekonomiczne, x-cechy)
METODY DOBORU STADA SELEKCYJNEGO
1) ustala się pułap i wybiera najlepsze
2) hierarchia od najlepszego do najgorszego - wybór najlepszych
KOJARZENIE
To dopuszczenie do rozrodu 2 osobników spokrewnionych genetycznie:
- kojarzenie nie krewniacze w obrębie rasy
- kojarzenie krewniacze (kazirodcze ,wg.linii, wg.rodzin)
KRZYŻOWANIE (HYBRYDYZACJA)
Łączenie się gamet pochodzących od dwóch różnych osobników o różnych genotypach w wyniku, czego powstaje potomstwo mieszańcowe. Krzyżowanie w hodowli stosuje się celem uzyskania nowych, pożytecznych odmian i ras. W genetyce krzyżowanie pomocne jest w badaniach genotypów i mechanizmów dziedziczenia.
- uszlachetniające - jedno lub dwurazowe wprowadzenie obcych genów do pop. Przez zastos.dolewu krwi. Przekrzyżowanie samic rasy uszlachetnianej samcem rasy uszlachetniającej.
- wypierające - przekrzatłcenie pop.pierwotnej, upodobnienie jej do rasy doskonałej pod wzgl.fenotypu i genotypu. „Wyparcie” genów.
- rasowtórcze - stworzenie nowej rasy
- przemysłowe (użytkowe) - nie ma na celu trwałego doskonalenia pop. Wykonanie jednorazowo efektu heterozji. Rodzaje: przemienne AxB → F1 x A → F2 x B, rotacyjne AxB → F1 x C → F1 x A, podwójne AxB CxD F1xF1' (podwójny efekt heterozji)
HETEROZJIA
Ujawnianie w fenotypie stanu heterozygotyczności założeń dziedzicznych w postaci zwiększonej żywotności oraz podniesionego poziomu cech produkcyjnych i innych mieszańców w porównaniu z rodzicami („wybujałość mieszańców”).